همپیمانان سنتی آمریکا در خاورمیانه مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ترکیه و اردن تمایل سریع و روزافزونی برای تعمیق و تقویت روابط نظامی و اقتصادی با مسکو از خود نشان می دهند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه رأی الیوم نوشت: منطقه متزلزل« خاورمیانه» این روزها شاهد تغییر «ژئو سیاسی» است که چه بسا تبدیل به عنوان بارزتر در دهه های آینده شود به گونه ای که همه معادله ها را منسوخ کرده و نظام سیاسی و امنیتی جدیدی را تأسیس می کند.
«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه تبدیل به «رهبر» منطقه شده است و در دوره کمی توانست خلأ عقب نشینی آمریکا از چندین جبهه را پر کند؛ جبهه هایی که در نتیجه شکست ها یا داوطلبانه پس از کاهش تکیه آمریکا به نفت خارومیانه به لطف نفت صخره ای محلی یا منابع نزدیک تر و بروز قدرت های جهانی و منطقه ای که احتکار سقف جهان به دست آمریکا را پایان می دهند، واشنگتن از آنها عقب نشست و خارج شد.
همپیمانان سنتی آمریکا در خاورمیانه مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ترکیه و اردن تمایل سریع و روزافزونی برای تعمیق و تقویت روابط نظامی و اقتصادی با مسکو از خود نشان می دهند.سفر اخیر «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی به روسیه در رأس یک هیأت بزرگ که نخستین سفر در تاریخ روابط این دو کشور بود فقط محدود به قراردادهایی به ارزش ده ها میلیارد دلار نبود بلکه نخستین گام واقعی به سمت ائتلاف استراتژیک میان دو کشور بزرگ تولید کننده نفت در جهان بود یکی داخل سازمان اوپک و دیگری خارج از آن.
مثلث مهم و بارزتر در منطقه در حال حاضر متشکل از سه کشور روسیه، ترکیه و ایران است و این مثلث بازتاب دهنده نقشه واقعی جدید است و اشاره به آغاز پایان سلطه غرب به رهبری آمریکاست. رهبری آمریکا روز به روز آب می شود و به پایان خود نزدیک می شود و کافی است به یکی از فصل های مهم سفر پادشاه عربستان سعودی به مسکو اشاره کنیم و آن امضای قرارداد خرید و استقرار موشک های «اس 400» روسی است که دارای قدرت بسیار بالایی در دقت گیری و اصابت به اهداف خود دارند واکنش آمریکا به این قرار داد نیز حکایت از سردرگمی دست پاچگی آمریکایی ها دارد یعنی تسریع در موافقت با فروش سامانه دفاع موشکی«تاد» به ریاض و ساقط کردن بسیاری از شرط های مرتبط با آن چند روز پس از این سفر.
پوتین رئیس جمهور روسیه می خواهد به این مثلث یاد شده ضلع جدیدی اضافه کند و آن عربستان سعودی است به طور که تبدیل به «مربع» شود لیکن این بلندپروازی نمی تواند محقق شده و نتیجه بدهد مگر پس از آن که روابط میان دو ضلع مهم آن یعنی عربستان سعودی و ایران اصلاح شده و تنش در روابط شان از بین برود.
در همین چارچوب برای ما چندان عجیب نبود که «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر خارجه روسیه روز گذشته-چهارشنبه- اعلام کند که کشورش آماده میانجی گری برای از سرگیری روابط ایران و عربستان سعودی به شکل طبیعی آن است.وی افزود که «در گذشته بارها تلاش کردیم که دو کشور را روی یک میز مذاکره جمع کنیم ولی این تلاش ها موفقیت آمیز نبود».
این یک طرح روسی است که پوتین به آن دست نمی زد مگر آن که از طرف میهمان عربستانی اش(ملک سلمان) طی سفر اخیرش به مسکو چراغ سبز دریافت کرده است یا حداقل به شکل مقدماتی با این تحرک موافقت کرده و آن را قبول کرده است.
عادی سازی روابط هر چند در حد پایین آن و پایین کشیدن فتیله نزاع در چندین مکان به مصلحت دو کشور است.مانع اصلی که باعث شد دو کشور در دو اردوگاه رو به روی هم بایستند یعنی بحران سوریه در آستانه پایان یافتن است اگر نگوییم به پایان رسیده است.
ایران در قلب «جنگ سرد» با دولت ترامپ است که می خواهد از پرونده هسته ای خارج شود و ممکن است این جنگ سرد تبدیل به گرم یا ملتهب شود اگر دولت ترامپ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را در فهرست تروریسم آمریکا درج کند.
عربستان سعودی در مقابل وارد جنگ بی پایان خونین در یمن شده است و هزینه مالی و انسانی آن بسیار بالاست و فشارهای بین المللی را بر عربستان وارد کرده است که باعث شده است چهره این کشور در منطقه و جهان به لرزه در آید. عربستان در این جنگ هرگز موفق نشده است و نتوانسته است که سرنوشت آن را به لحاظ نظامی تعیین کند و هیچ گزینه ای پیش روی اش نیست جز اینکه چندین در را بزند از جمله در ایران، حامی برجسته جریان حوثی، را بزند.چندین طرف هستند از جمله آقای« اسماعیل ولد الشیخ» فرستاده ویژه سازمان ملل به یمن، عربستان را به این رویکرد نصیحت کردند و ولد الشیخ چندین بار به تهران سفر کرد، اگر ایران به ایران پرونده ارتباطی ندارد برای چه ولد الشیخ به ایران سفر کرد؟
رهبران عربستان شروع به بازنگری های مهم در سیاست ها و موضع گیری های در سه سال گذشته کردند زیرا از هم پیمان آمریکایی در چند جبهه ناامید شدند و آخرین جبهه نیز اختلاف بر سر قطر است و این بازنگری ها در عرصه سیاست خارجی در سفر پادشاه این کشور به مسکو قبل از واشنگتن و خرید سلاح روسی و استقبال از میانجی گری روسیه برای عادی سازی روابط با ایران بازتاب پیدا کرد.
نمی خواهیم عجله کنیم و حکم های قاطع درباره این طرح جدید روسیه صادر کنیم زیرا طرف های خارجی به ویژه آمریکا هستند که به سرعت طرح های مشابه را خنثی کردند و آخرین آنها توافق بر سر تبادل هیأت های دیپلماتیک میان دو کشور برای بازدید از سفارتخانه ها بود و این اقدام در چارچوب گشودن آغوش عربستان به روی همپیمانان ایران در عراق و رهبران طایفه شیعه به طور مشخص صورت گرفت.
جنگ یمن بزرگترین بن بستی است که عربستان اکنون در آن به سر می برد و طوق نجات نیز چه بسا در مسکو باشد که روابط قوی با ایران و طرف های نزاع دیگر در یمن دارد حالا آیا عربستان در این زمینه گام بر می دارد؟و این لحظه تاریخی را غنیمت می شمارد و از عملگرایی سیاسی مطلوب بهره مند می شود؟
پاسخ را به روزها و هفته های آینده واگذار می کنیم و منتظر واکنش های ایران و عربستان به این طرح نه چندان غیرمنتظره و چه بسا بررسی شده با دقت، می مانیم.
ترجمه:کریم پورزبید
