چند مقام آمریکایی و دیپلمات غربی از تلاش های وزیر خارجه آمریکا به همراه کنگره برای حفظ برجام خبر داده اند که سی ان ان در گزارشی به تشریح آنها پرداخته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، شبکه سی ان ان در گزارشی نوشت: به گفته شماری از مقامات آمریکایی و دیپلمات های غربی، در حالی که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا بررسی می کند که آیا از توافق هسته ای ایران خارج شود یا خیر، «رکس تیلرسون» وزیر خارجه در پشت صحنه با کنگره در حال بررسی بحران بین المللی احتمالی پس از ارائه گزارش 15 اکتبر در مورد پایبندی ایران به جام هستند.
تیلرسون و قانونگذاران کنگره تلاش های زیادی را جهت اصلاح قوانین مرتبط با ایران در آمریکا به منظور جلوگیری از تمرکز بر مسئله هسته ای انجام داده اند - حرکتی که می تواند به آمریکا اجازه دهد در معاهده چندجانبه هسته ای سال 2015 بماند و در عین حال علیه دیگر رفتارهای (که آمریکایی ها مدهی هستند)بی ثبات کننده ایران اقدام کند.
یکی از مقامات ارشد دولت به سی ان ان گفت: «تیلرسون گرفته است مشکل ما با برجام، خود برجام نیست.»
این مقام گفت: «مشکل ما، با این قانون است. هر 90 روز رئیس جمهور باید پایبندی ایران را تایید کند و این اقدام، بحران سیاسی ایجاد می کند. اگر دولت بتواند توافق هسته ای را در حاشیه قرار دهد، هرکسی می تواند با خوشحالی بر حل و فصل مسائل دیگر با ایران دارد، متمرکز شود.»
در ظاهر، برنامه برای حفظ آمریکا در توافق هسته ای با خط مشی سخت تر برای ایران از طریق قوانین، به نظر می رسد این باشد که ترامپ ترجیح می دهد توافق هسته ای را لغو کند. اما چندین مقام آمریکایی به سی ان ان گفته اند که کاخ سفید به نظر می رسد از این طرح که باعث می شود رویکرد ترامپ به مجموعه ای از مسائل مرتبط با ایران تغییر یابد، روی خوش نشان داده است.
ترامپ از دیرباز مخالفت خود را با توافقی که «باراک اوباما» رئیس جمهور پیشین آمریکا با ایران برای محدود کردن برنامه هسته ای این کشور امضا کرده بود، اعلام کرده است. او در طول مبارزات سال 2016 از این موضع خود علیه «هیلاری کلینتون» رقیب دموکراتش استفاده کرد. ترامپ طی اولین سخنرانی خود در ماه گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، این توافق را «یکی از بدترین معاملاتی دانست که آمریکا وارد آن شده است».
ترامپ به طور عمومی گفته است که او «تصمیم گرفته است» که چگونه با توافق هسته ای برخورد کند اما تصمیم خود را فاش نکرده و آن را به بعد موکول کرده است.
با وجود پیام های محتاطانه بسیاری از جمهوری خواهان کنگره، تیلرسون و «جیمز ماتیس» وزیر دفاع، دولت ترامپ ماه ها است که در حال بررسی سیاست آمریکا در رابطه با ایران است و ترامپ به یک سری منافع اشاره کرده است که در صورت خروج از این قرارداد تحقق می یابد.
ماتیس در مجلس سنا
شب گذشته وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد که آمریکا باید در توافق هسته ای با ایران باقی بماند.
جیمز ماتیس گفت که از ماندن آمریکا در برجام حمایت می کند مشروط به اینکه واشنگتن به این نتیجه برسد که ایران به توافق اتمی پایبند بوده و اینکه در راستای منافع آمریکاست.
وی که در یک نشست پرسش و پاسخ سنا حضور یافته بود، اظهار داشت: «نکته ای که می خواهم روی آن انگشت بگذارم این است که اگر ما بتوانیم به این نتیجه برسیم که این (توافق) منافع ما را بهتر تامین می کند، پس واضح است که باید در آن باقی بمانیم».
وزیر دفاع آمریکا افزود: «در همین زمینه معتقدم، در غیاب شواهدی خلاف این، رئیس جمهور باید ماندن در این توافق را مدنظر قرار دهد.»
یکی از سناتورها از ماتیس پرسید: آیا به اعتقاد او، برجام در راستای منافع ملی آمریکاست؟ وی در پاسخ گفت، «بله سناتور. باور من این است.»
پرونده سازی
تیلرسون ماه گذشته و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در شهر «نیویورک،» چارچوب گسترده ای از طرح خود را به وزرای خارجه انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و ایران ارائه کرد.
به گفته چندین دیپلمات که در این نشست حضور داشتند، تمامی وزرا متذکر شده اند که توافق هسته ای تنها برای حل مسائل مربوط به برنامه هسته ای ایران طراحی شده است.
آنها گفتند همه طرفین حتی آمریکا، اذعان داشته که ایران به تعهدات خود در این توافق پایبند بوده است و رهبران اروپایی بی میلی خود را به گسترش دامنه اجرای آن نشان داده اند.
یک مقام گفت: «تیلرسون معتقد است که این توافق به لحاظ سیاسی در آمریکا غیرقابل اعتماد است زیرا دولت اوباما که در مورد آن مذاکره کرده بود، کاخ سفید را ترک کرده است. بنابراین او در حال کار روی یک موضوع است که آیا ما می توانیم با تغییر قانون به تغییر پویایی سیاسی در آمریکا دست یابیم.»
وزیر خارجه ایران هم گفته است که برای دفاع از این توافق با مشکلات سیاسی در داخل مواجه است.
مراکز استراتژیک اطراف تیلرسون تلاش دارند با اصلاح قانون، توافق هسته ای را در گوشه ای قرار دهند.
در این صورت، به جای تضمین اینکه ایران به تعهدات فنی خود در چارچوب توافق هسته ای عمل می کند، دولت به طور منظم به کنگره درباره رفتار تهاجمی ایران نظیر (ادعای)حمایت از تروریسم و برنامه موشکی بالستیک خود و همچنین اقدامات دولت برای مقابله با آن گزارش خواهد داد.
این رویکرد می تواند به آمریکا اجازه دهد که در توافق باقی بماند اما به ترامپ هم کمک کند تا از دردسرهای سیاسی گزارش هر 90 روز یک بار رهایی یابد.
این اقدام همچنین ممکن است اروپایی ها را که مایل به ادامه این معامله هستند، در کنار تلاش های دولت آمریکا برای مواجهه با دیگر فعالیت های بی ثبات کننده ایران (به ادعای آمریکایی ها)نگه دارد.
نقش کنگره
«باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی سنا ومخالف پیشین برجام که با همکاری سناتور «بنجامین کاردین» در سال 2015 لایحه دو حزبی را ارائه کرد که به کنگره توانایی بازنگری توافق نهایی را می داد، در راس تلاش ها در این خصوص قرار دارد.
در روز سه شنبه کورکر در مصاحبه با سی ان ان تایید کرد که او در حال کار با دولت در مورد طرح مربوط به ایران بود، اما حاضر به بحث در مورد جزئیات این طرح نشد.
کورکر به سی ان ان گفت: «من با دولت بسیار از نزدیک در مورد چیزی کار می کنم که نمی توانم در مورد عموم در آن باره صحبت کنم. اما زمان بحث در مورد جزئیات بسیار نزدیک است.»
اما تلاش های تیلرسون و کورکر می تواند با مخالفت هایی از سوی قانون گذارانی مانند سناتور جمهوریخواه «تام کاتن» که این توافق نامه را «تهدید مستقیمی برای امنیت ملی» می داند، مواجه شود.
کاتن از ترامپ درخواست کرده است تا همچنان بر تهدید برای خروج از برجام در صورت بازنگری نشدن آن اصرار ورزد.
محدودیت ها بر ایران
دیپلمات های غربی گفتند که آنها با دولت ترامپ در حال رایزنی هستند تا همکاری های خود را در برابر فعالیت های دیگر ایران مانند برنامه های موشکی بالستیک، حمایت از تروریسم(!» و اقداماتش در سوریه، لبنان و یمن تعمیق بخشند.
«امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه ماه گذشته پس از دیدار با ترامپ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک گفت: افزایش نفوذ ایران در منطقه، توجه بیشتر به تهران را در خارج از قرارداد هسته ای می طلبد.
ماکرون که کشورش در میان سخت ترین مذاکره کنندگان در مذاکرات هسته ای با ایران بود، گفت که آماده است تا درباره تحریم های بیشتر مرتبط با آزمایشات موشکی بالستیک ایران، و همچنین در مورد نفوذ رو به رشد ایران در منطقه و اصلاحات در توافقنامه هسته ای پس از سال 2025 که توافق منقضی می شود، مذاکره کند.
ماکرون گفت: «صادقانه بگویم تنش ها در حال افزایش است. ما نیاز به چارچوبی روشن داریم تا به کشورهای منطقه و آمریکا در مورد فعالیت های ایران اطمینان دهیم.»
یکی دیگر از دیپلمات های اروپایی گفت: «اقدامات بیشتری می توان انجام داد و ما برای آن آماده هستیم. فقط به این دلیل که ما می خواهیم برجام را حفظ کنیم، به این معنا نیست که ما می خواهیم نگرانی های دیگر را نادیده بگیریم. ما می توانیم این کار را به صورت موازی انجام دهیم. ما موافقیم که باید به تصویر کلی نگاه کنیم.»
دیپلمات های اروپایی اشاره کرده اند که توافق هسته ای ایران شرط «بازگشت پذیری» دارد که طی آن، اگر ایران به توافق پایبند نباشد تحریم ها اعمال مجدد می شوند.
کارت ترامپ
یک دیپلمات اروپایی دیگر هم این گمانه زنی را که ایران بدون محدودیت، پس از انقضای توافق می تواند به توسعه برنامه هسته ای خود ادامه دهد، رد کرد.
این دیپلمات خاطر نشان کرد که ایران نیز همچنان عضو پیمان ان پی تی است و بازرسی های تحت عنوان «پروتکل الحاقی» در این کشور افزایش یافته است.
این دیپلمات گفت: «این به این معنا نیست که پس از برجام ایران می تواند به برنامه پیشین خود بازگردد. این تصور غلط است.»
این دیپلمات گفت، تصمیم آمریکا در مورد اینکه آیا در توافق ایران باقی می ماند یا خیر، پیامی به کره شمالی می فرستد که به نفع اش است که به توافق هسته ای خودش دست یابد.
با وجود استراتژی تیلرسون و پشت صحنه کار، ترامپ کارت اصلی است که می تواند تعیین کند که در نهایت اوضاع چگونه خواهد شد.
یکی از مقامات ارشد دولت ترامپ در مورد برنامه تیلرسون گفت: «ما شاهد یک «نبوغ دیپلماتیک و سیاسی» و یا از بین رفتن همه تلاش ها خواهیم بود. کسی چه می داند که چه خواهد شد؟»
