به رغم تلاش های دولت آمریکا، موافقت طرفین 1+5 با بازمذاکره برجام شانس چندانی برای عملی شدن ندارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، واشنگتن پست در گزارشی نوشت: «هدر نوئرت» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا می گوید دولت این کشور همچنان در حال بازنگری کامل توافق هسته ای میان تهران، واشنگتن و پنج قدرت دیگر است. نوئرت بار دیگر موضع دولت آمریکا را مورد تاکید قرار داد که ایران به «روح» توافق اتمی پایبند نیست.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما همچنان بر ادامه بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی و راستی آزمایی تعهدات اتمی ایران نظارت خواهیم داشت.»
نوئرت مدعی شد که از نظر دولت آمریکا، تهران به روح توافق اتمی پایبند نیست، چرا که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خواستار ایجاد صلح و ثبات سیاسی و منطقه ای است و ایران به این موارد عمل نکرده است.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در عین حال از اظهار نظر در مورد گزارش محرمانه اخیر آژانس اتمی در مورد ایران خودداری کرد و گفت: «می توانم بگویم ما قدردان تلاش های آژانس، که مشغول راستی آزمایی و نظارت تعهدات ایران به برجام است، هستیم.»
نوئرت می گوید دولت آمریکا متعهد به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای است و نظارت و بازنگری برجام نیز در همین راستا انجام می گیرد.
توافق هسته ای دو سال پیش شکل گرفت و بر اساس آن بخشی از فعالیت های هسته ای ایران متوقف شد و تحریم های هسته ای علیه تهران نیز برچیده شدند.
موضوع «بازنگری کامل» توافق هسته ای را ژانویه امسال «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا مطرح کرده بود. «دونالد ترامپ» در جریان کارزار انتخاباتی سال گذشته آمریکا در چند مورد شدیدا از توافق هسته ای انتقاد کرده و حتی گفته بود در صورت پیروزی آن را لغو خواهد کرد. با این حال رئیس جمهور آمریکا تاکنون از این کار خودداری کرده است. در واقع در طول تقریبا هشت ماهی که او در کاخ سفید حضور دارد، دولت آن دو بار تایید کرده است که ایران مطابق با این توافق عمل می کند و همچنان به لغو تحریم های اقتصادی ایران که آمریکا با آن موافقت و بخشی از این موافقتنامه است، ادامه می دهد.
اما اکنون گزارش می شود که ترامپ و برخی از مقامات ارشد او طرح جدیدی در ذهن دارند و نمی خواهند این توافق را لغو کنند، بلکه قصد بازمذاکره و بازنگری آن را دارند. به نوشته «الی لیک» خبرنگار بلومبرگ، مقامات دولت ترامپ معتقدند که این امر می تواند با طرح این موضوع در کنگره و استفاده از تهدید به اعمال تحریم های جدید به عنوان اهرمی برای جلب موافقت ایران با اعمال تغییرات اساسی در توافق بدست آید. این اصلاحات شامل تغییر در زمان اعمال محدودیت در ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران، محدودیت بیشتر در توسعه موشک های بالستیک و دسترسی بیشتر بازرسان بین المللی به سایت های نظامی ایران خواهد بود.
اما دستیابی به چنین هدفی «تنها یک توهم» است. تقریبا هیچ شانسی وجود ندارد که طرف های دیگر برجام با چنین تغییراتی موافقت کنند(حتی تحت تهدید برای اعمال تحریم های ثانوی آمریکا)، و تقریبا هیچ شانسی وجود ندارد که ایران با تغییرات موافقت کند؛ حتی اگر مذاکرات جدید به نحوی انجام شود. در همین راستا، به جای توافق جدید و بهتر، آمریکا به سرعت به جایگاهی می رسد که می بیند ایران به سوی توانایی بالقوه تسلیحات هسته ای پیش می رود و آمریکا مجبور خواهد بود تصمیم بگیرد که آیا آن را قبول کند یا با اقدام نظامی مانع آن شود؛ اقدامی که این بار هیچ حمایت بین المللی از آن نخواهد شد.
رویکرد بالقوه دولت آمریکا - که توسط «مارک دوبوویتز» از بنیاد دفاع دموکراسی ها ارائه شده و هفته گذشته طی سخنرانی «نیکی هالی» نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد مطرح شد - این گونه خواهد بود که ترامپ در اواسط ماه اکتبر گزارش کوتاهی به کنگره ارائه خواهد کرد که مبنی بر اینکه دیگر تایید نمی کند که ایران با این توافق موافق است. او می تواند این «عدم تایید» را بر اساس برخی تخلفات فنی جزئی ایران مطرح کند. کنگره پس از آن تحریم ها را تشدید خواهد کرد که بر اساس این طرح، همه را مجبور به بازگشت به میز مذاکره می کند.
مشخص نیست که اگر این سناریوی به نحوی این چنین پیش نرود، چه اتفاقی می افتد: به نظر می رسد که آمریکا توافقی را که در حال اجرا بود نقض خواهد کرد، ایرانیان احساس می کنند که برای از سرگیری فعالیت های هسته ای خود آزاد خواهند بود و ائتلاف بین المللی موجود دیگر اجماع نظر نخواهند داشت.
نگرانی ها در مورد توسعه موشک های بالستیک ایران و فعالیت های آن در سراسر خاورمیانه، به سختی از بین می روند. همچنین منطقی است که مذاکراتی با شرکای کلیدی بین المللی آمریکا در مورد چگونگی تعامل با ایران پس از پایان یافتن برخی محدودیت های هسته ای مربوط به توافق کنونی انجام گیرد. اما تلاش برای انعقاد توافقی با نام جدید که هر جنبه مشکوک از اقدامات ایران را محدود کند و این کشور را از حرکت به سمت دستیابی به سلاح هسته ای بازدارد، دستورالعمل درستی برای دستیابی به هیچ یک از این اهداف نیست.
منتقدان توافق هسته ای ایران به کره شمالی به عنوان موردی ناشی از توافقنامه های «ناقص» اشاره می کنند. اما سنت کره شمالی در حقیقت پیامی متفاوت دارد. مدت کوتاهی پس از آنکه دولت «بیل کلینتون» رئیس جمهور سابق آمریکا، در سال 1994 میلادی برای امضای توافقنامه ای در جهت توقف برنامه هسته ای پیونگ یانگ مذاکره کرده بود، اکثریت تازه انتخاب شده جمهوری خواهان در کنگره از پشتیبانی از این موافقتنامه عقب نشینی کردند، و اصرار داشتند که دولت کلینتون باید برای امضای «توافق بهتر» مذاکره کند. در نتیجه در اقدامی نه چندان تعجب آور، آمریکا نه تنها به توافق بهتری نرسید، بلکه به هیچ توافقی با کره شمالی دست نیافت. کنگره و دولت آمریکا باید قبل از اینکه این اشتباه را بار دیگر مرتکب شوند، این تجربه پیشین را مدنظر قرار دهند.
