این مهم است که نزدیکی ایران با قطر در پی بهبود روابط تهران و ترکیه صورت گرفته است. اقدامات و تدابیر غیرعقلانی عربستان علیه قطر در تقویت روابط آنکارا و تهران سهیم بوده است. ترکیه نیز منافع بزرگی در قطر دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، مجله آمریکایی نشنال اینترست در جدیدترین شماره خود که روز چهارم سپتامبر منتشر شد مقاله ای از «محمد ایوب» استاد روابط بین الملل در دانگشاه «میشیگان» آمریکا و از اعضای برجسته مرکز سیاست جهانی در وشنگتن درباره بحران خلیج فارس میان عربستان سعودی و امارات از یک سو و قطر از سوی دیگر منتشر کرد، در این مقاله وی به بحران میان ایران و عربستان نیز پرداخت.
ایوب در این مقاله نوشت: ایران دور دیگری از جنگ سرد میان این کشور و عربستان سعودی که اکنون بر صحنه سیاسی در خاورمیانه حاکم شده است را برد.
وی دلیل این برد ایران را«حماقت عربستان سعودی» توصیف کرد.
این نویسنده در ادامه نوشت: ریاض زمانی که قطر را به لحاظ دیپلماتیک و با کمک هم پیمانان خلیجی( خلیج فارس) دیگر خود محاصره کرد بر این باور بود که دوحه بلافاصله به پای اش می افتد و زیر چتر برادر بزرگتر رفته و دم دست قرار می گیرد». این فرض بر این اساس قرار گرفته بود که قطر کوچک است و در بخش هوایی و تجارت و مواد غذایی و دیگر کالاها تا حدود زیادی به همسایه بزرگ خود(عربستان) وابسته است و نمی تواند در برابر تحریم اقتصادی و بخش سفر و حمل و نقل زیاد ایستادگی کند. لیکن آن چه رخ داد کاملا برعکس بود.
قطر همه خواسته های عربستان سعودی را با قدرت رد کرد؛ خواسته های مانند بستن شبکه ماهواره ای« الجزیره» و پیش از هر چیزی توقف روابط با ایران که در بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان با این کشور شریک است.
در این مقاله آمده است: قطر توانست این کار را به دو دلیل انجام دهد. اولین دلیل ایران و تا حدود تعجب برانگیزی ترکیه که از روابط خوبی با عربستان سعودی برخوردار بود. این دو کشور به سرعت به قطر کمک کردند تا بر تحریم ها چیره شود آن هم با شکستن تحریم و کمک در زمینه حمل و نقل هوایی به این امارت کوچک.
دوم: شکست عربستان سعودی در فهم ارزش روابط آمریکا با قطر که در اساس بر بزرگترین پایگاه هوایی آمریکا در منطقه که در قطر واقع شده است و واشنگتن آن را برای عملیات هوایی در افغانستان و سوریه ضروری می داند، تکیه دارد.
ایوب در ادامه می نویسد: به رغم سخنان ضد قطری ترامپ که حکایت از جهل کامل وی نسبت به ارزش استراتژی کشور قطر برای آمریکا دارد ولی واکنش های وزارت خارجه آمریکا کاملا متفاوت از ترامپ بود. ریاض درک کرد که هر گونه تهدیدی برای استفاده از زور علیه قطر با مخالفت آمریکا مواجه می شود و به اهداف مشارکت استراتژیکش در خلیج فارس با واشنگتن آسیب می زند.
با حمایت این دو عامل، قطر می تواند عربستانی ها را به چالش بکشاند و خشم آنها را برانگیزد.قطر این کار را دقیقا در 23 آگوست انجام داد زمانی که اعلام کرد که «روابط دو جانبه اش با جمهوری اسلامی ایران را در همه عرصه ها تقویت می کند. همچنین سفیرش را به تهران در پی تماس تلفنی وزرای خارجه قطر و ایران بازگرداند.این برای ایران پیروزی چشمگیری به شمار می رود و پیشرفت بزرگی در تلاش اش برای عادی سازی روابط با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است؛ شورایی که عربستان سعودی بر آن سیطره دارد.
این نویسنده در ادامه مقاله اش نوشت: این نزدیکی رسمی میان ایران و قطر به احتمال زیاد دارای پیامدهای مهمی بر جبهه سوریه خواهد گذاشت. ایران و قطر در دو طرف متضاد در نزاع سوریه قرار دارند به طوری که ایران از «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه حمایت می کند و این در حالی است که قطر مانند عربستان و ترکیه از مخالفان و تندروها حمایت می کند. احتمال دارد که قطر نقش خود را در سوریه تقلیل داده و حمایت مالی از مخالفان اسد را کاهش دهد.
ایوب همچنین نوشت: این مهم است که نزدیکی ایران با قطر در پی بهبود روابط تهران و ترکیه صورت گرفته است. اقدامات و تدابیر غیرعقلانی عربستان علیه قطر در تقویت روابط آنکارا و تهران سهیم بوده است. ترکیه نیز منافع بزرگی در قطر دارد؛ این کشور در حال ساخت پایگاه نظامی در قطر است. علاوه بر آن که «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه با امیر قطر روابط عمیقی دارد و امیر قطر یک یگان 150 نفری از نیروهای ویژه قطری را برای حمایت از اردوغان در پی کودتای نافرجام علیه اردوغان در ماه جولای 2016 اعزام کرد.
این نویسنده در ادامه نوشت: نقش ترکیه در بحران خلیج فارس پاسخ به نیکی قطری ها بود به طوری که پارلمان ترکیه اجازه استقرار 3هزار تا 5هزار نظامی ترک در قطر برای کمک به امیر این کشور به منظور حفظ امنیت داخلی صادر کرد. در نهایت نیز ترکیه به شکل قاطع از عربستان سعودی جدا شده و در مساله قطر به ایران ملحق شد به رغم آن که با ایران بر سر سوریه اختلاف های زیادی دارد.
نویسنده در ادامه نوشت: تهران و آنکارا تلاش می کنند که اختلاف های خود را کاهش دهند و به نظر می رسد که آنکارا امتیازهایی بدهد. ترکیه این واقعیت که اسد که مورد حمایت ایران است را نمی توان با زور کنار زد پذیرفته است. نخست وزیر ترکیه در 20 ماه آگوست تغییر در سیاست ترکیه را اعلام کرد و تأکید کرد که« آنکارا تمایل دارد که با مشارکت همه طرف های اصلی تأثیرگذار از جمله بشار اسد رئیس جمهور بحران حل شود».
بر اساس این مقاله: این یک پیروزی بزرگ برای ایران به شمار می رود و تهران مصمم است که حمایت خود از اسد و حضور حزب الله و نیز برخی نیروهای نخبه سپاه قدس را ادامه دهد.
به باور این نویسنده ارزیابی بد عربستان سعودی بر اساس خشم بیش از هر چیزی دیگری است و این امر باعث شد که راه برای پیروزیهای اخیر ایران هموار شود.
این نویسنده همچنین تأکید کرد: دیپلماسی ماهرانه تهران و صبر بی پایانش باعث شده است که دستاوردها و موفقیت های زیادی داشته باشد.
این نویسنده تصریح کرد: نزدیکی ایران شیعه با قطر و ترکیه که اکثریت مردم در این دو کشور اهل تسنن هستند، این مقوله را نفی کرد که می گوید نزاع در خارومیانه بر اساس اختلاف شیعه و سنی است که عمر آن 1400 سال است.
محمد ایوب در پایان مقاله خود نوشت: با توجه به اینکه اکثریت در جهان عرب اهل تسنن هستند این مساله سلاحی بزرگ برای زرادخانه تبلیغاتی عربستان بود. اما این کشور جایگاه خود را از دست داد زیرا مشخص شد که نزاع بر سر نفوذ و قدرت محض است و نه دشمنی های طایفه ای قدیمی است که باعث رقابت میان عربستان و ایران می شود.
