شطرنج کره شمالی: بازیگران اصلی چه می کنند؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه واشنگتن پست در گزارشی نوشت: روز یکشنبه کره شمالی ششمین آزمایش هسته ای خود را انجام داد و برای نخستین بار یک بمب هیدروژنی را آزمایش کرد. پیونگ یانگ ماه ها پیش اعلام کرده بود که قصد دارد از چنین سلاح هایی رونمایی کند و کارشناسان آمریکایی اکنون به آنچه که زمانی یک سناریو غیرقابل تصور برای آنها بود، می پردازند. (کره شمالی ممکن است تهدید هسته ای معتبری به قلمروهای آمریکا باشد.)

در روز دوشنبه این واقعیت سحر آمیز «یوکیا آمانو» رئیس آژانس بین المللی انرژی هسته ای را واداشت تا کره شمالی را یک تهدید جهانی بنامد. «نیکی هالی» نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد، در جلسه اضطراری شورای امنیت گفت که کره شمالی به دنبال جنگ است.

نیکی هالی از شورای امنیت خواسته است که در واکنش به آزمایش اخیر هسته‌ای کره شمالی، شدیدترین تدابیر ممکن را علیه این کشور در نظر بگیرد. او در جلسه اضطراری شورای امنیت گفت که اقدامات «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی نشان می ‌دهد که او به دنبال جنگ است و هشدار داد که صبر آمریکا بی‌انتها نیست.

او گفت: زمان آن رسیده که پیش از آنکه دیر شود همه ابزارهای موجود دیپلماتیک را به کار گیریم.

آمریکا به زودی پیش نویس قطعنامه تازه ای را در شورای امنیت عرضه خواهد کرد تا دوشنبه آینده به رای گذاشته شود.

در اینجا جا دارد بررسی کنیم که بازیگران درگیر در این بحران ژئوپولیتیکی چه روشی را در پیش می گیرند:

آمریکا

رویکرد دولت ترامپ که طی هفته های اخیر توسط شخصیت های اصلی مانند هالی، «رکس تیلرسون» وزیر خارجه و «جیم ماتیس» وزیر دفاع آمریکا بیان شده، بر اساس وارد آوردن فشار حداکثری بر کره شمالی برای کشاندن این کشور پای میز مذاکره است. اما این موضع گیری ها توسط ترامپ در روی یکشنبه با انتشار مجموعه ای از توییت ها تحت تاثیر قرار گرفت.

ترامپ نه تنها چشم انداز جنگ تجاری منطقه را به طور بالقوه فاجعه آمیز مطرح کرد، بلکه دولت جدید لیبرال در کره جنوبی را که قصد دارد با همتای شمالی خود سازگاری بیشتری داشته باشد نیز مورد انتقاد قرار داد. این رویکرد چه کمکی می تواند به این مسئله بکند؟

سخنان ترامپ برای درک شکاف ایجاد شده در کاخ سفید بین کسانی که این بحران را فرصتی برای تحت فشار قرار دادن چین به عنوان تنها متحد واقعی کره شمالی می دانند و کسانی که به دنبال استراتژی متعارف تری برای به زانو درآوردن کره شمالی هستند، مفید است.

در ضمن، ترامپ همچنان مایل است قرارداد تجارت آزاد موجود با کره جنوبی را کنار بگذارد و همین امر ممکن است دلیل لفاظی های تند اخیر وی علیه سئول باشد.

پیام های گیج کننده ای که در حال حاضر موضع ریاست جمهوری ترامپ است، تا حدودی این حقیقت را مختل می کند که آمریکا در مواجهه با کره شمالی گزینه هایی محدودی دارد. در خصوص تهدید ترامپ برای استفاده از گزینه «خشم و آتش»، هیچ کس حاضر به حمایت از چنین اقدام نظامی نیست که می تواند در عرض چند ساعت پس از آغاز حمله به کشته شدن صدها هزار نفر منجر شود.

مقامات آمریکایی این هفته بر تشدید تحریم های بین المللی علیه کره شمالی تمرکز خواهند کرد و احتمالا برای کاهش صادرات نفت به کره شمالی و جلوگیری از توانایی پیونگ یانگ برای اعزام کارگران ارزان قیمت به چین و روسیه تلاش خواهند کرد.

چین و روسیه

مشخص نیست که آیا مسکو و پکن با اقدامات شورای امنیت برای مجازات پیونگ یانگ همراه خواهند شد یا خیر؛ هرچند که هیچ یک از این کشورها روز دوشنبه احتمال اعمال تحریم های جدید را رد نکردند. اما نمایندگان چین و روسیه در سازمان ملل متحد هر دو تاکید کردند که دیپلماسی و گفتگو - و نه تنها تحریم - برای کاهش تنش ها ضروری است.

نقطه ضعف چین روشن است. «شی جینپینگ» رئیس جمهور چین در تدارک انتخابات ماه اکتبر است؛ انتخاباتی که میراث سیاسی او را مستحکم می کند.

«چنگ شیائوهه» کارشناس کره شمالی در دانشگاه «رنمین» در شهر «پکن» گفت: «چین به حاشیه کشانده شده است. من از آنچه که در حال حاضر با آن روبرو هستیم می ترسم. ما در مرحله نبرد هستیم.»

منتقدان آمریکایی می گویند پکن می تواند فشار بیشتری بر پیونگ یانگ وارد کند و از جمله کمک های اقتصادی این کشور را قطع کند. اما چینی ها می گویند که انزوای بیشتر رژیم کره شمالی تنها کیم جونگ اون را به سمت رفتارهای غیر قابل پیش بینی بیشتر سوق می دهد.

و در حالی که آمریکا و چین هدف مشترک غیر هسته ای شدن شبه جزیره کره را دنبال می کنند، آنها در قبال بسیاری از مسائل دیگر، از جمله ماهیت روابط امنیتی کره جنوبی-آمریکا و رزمایش نظامی در حال اجرا توسط آمریکا و متحدان آن در آب های نزدیک چین، اختلاف نظر دارند.

کره جنوبی و ژاپن

و البته آزمایشات هسته ای و موشکی کره شمالی هیچ کس را به اندازه همسایگان متحد آمریکا نگران نکرده است. برای ژاپن و کره جنوبی، افزایش خطر هسته ای پیونگ یانگ موجب شک و تردید آنها در مورد توانایی آمریکا برای حفاظت از کشور آنها در برابر حملات شده است.

«اندری لانکوف» کارشناس کره شمالی در دانشگاه «کوکیمین» در شهر «سئول» به نیویورک تایمز گفت: «اگر آمریکایی ها بخواهند بین سان فرانسیسکو و سئول یکی را انتخاب کنند، آنها سان فرانسیسکو را انتخاب خواهند کرد.»

پس از آزمایش هسته ای، هر دو کشور خواستار ارائه تضمین هایی از سوی آمریکا شدند و زرادخانه های خود را تقویت کردند. کره جنوبی اعلام کرد که در اوایل این ماه با موشک هایی که می توانند به طور بالقوه به پایگاه های نظامی و هسته ای کره شمالی حمله کنند.

«دیوید استراوب» یک مقام سابق وزارت خارجه آمریکا گفت: «نظرسنجی ها نشان می دهد مردم در کره جنوبی کمترین علاقه را در جهان به دونالد ترامپ دارند. در واقع آنها نگران هستند اما هنوز هم می خواهند این اتحاد را داشته باشند.»

کره شمالی

در همین حال کیم و دولت او وجود دارد. حرکات تهاجمی پیونگ یانگ - که به نظر می رسد چیزی فراتر از حفاظت از موانع بازدارنده در برابر حمله بالقوه بوده باشد - سال گذشته ناظران کره شمالی را گیج کرد. برای رهبری کره شمالی، داشتن زرادخانه هسته ای راه اصلی به سمت اعتبار جهانی است.

«جاشوا پولاک» کارشناس خلع سلاح هسته ای گفت: «دولت کیم پس از آنکه دستیابی چین به سلاح های هسته ای را در دهه 1960 دید و در اوایل دهه 1970 مشاهده کرد که سیاست خصومت و امپریالیسم آمریکا عقب نشست، تصمیم گرفت همین مسیر را طی کند.»

اینکه آیا این کار نیم قرن بعد محتمل باشد یا خیر، مسئله دیگری است. با این حال آنچه پیونگ یانگ به دنبال آن است، هرج و مرج محاسبه شده ای است که توانایی درگیر کردن همسایگانش را دارد.