در سایه این اظهارات « تحریک آمیز»دو طرف، به نظر می رسد که فرصت های میانجی گری غربی محدود باشد اگر نگوییم که این میانجی گری فرصتی ندارد؛ این یعنی تلاش های تیلرسون وزیر خارجه آمریکا حال و روز بهتری از میانجی گری شیخ« صباح الاحمد» امیر کویت، مردی که به حکمت و عقلانیت توسط همه طرف ها توصیف می شود، نخواهد داشت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان» در تحلیلی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به آخرین تحولات مرتبط با بحران خلیج فارس پرداخت و نوشت: ورود «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا و پیش از وی «بوریس جانسون» همتای انگلیسی اش به بحران خلیج فارس یعنی اینکه همه میانجی گری های دیگر به بن بست رسیدند و «راه حل»، دیگر خلیجی(خلیج فارس) صرف نیست همانطور که پیش از این همه طرف ها تأکید می کردند و گفتند که راه حل در خلیج فارس است.
نمی دانیم توصیه سحرآمیزی که وزیر خارجه آمریکا طی سفر دوره ای چهار روزه اش به منطقه خلیج فارس با خود دارد، چیست همچنین نمی دانیم که برای چه یک ماه کامل منتظر ماند تا این سفر را انجام دهد لیکن چیزی که به خوبی می دانیم این است که ایالات متحده آمریکا و «دونالد ترامپ» رئیس جمهورش نقش مهمی در دامن زدن به این بحران بازی کرد به ویژه زمانی که کشور قطر را به حمایت از تروریسم و تامین مالی آن در سطح های بالا متهم کرد. ترامپ در یکی از توئیت های خود بر ضرورت مجازات قطر تأکید کرد.
چندین تفسیر درباره تأخیر آمریکا که یک ماه طول کشید و پر از موضع گیری های متناقض میان ریاست جمهوری و وزارتخانه های دفاع و خارجه بود، وجود دارد که بارزترین آنها این است که دولت آمریکا خودش به ائتلاف چهارگانه عربستان،امارات، مصر و بحرین برای«ادب کردن» دولت قطر و به زانو در آوردنش و چه بسا تغییر نظامش در نهایت امر، چراغ سبز داد لیکن این چهار کشور از فرصت استفاده نکرده و تهدیدهای خود را با تحرکات نظامی روی زمین عملی نکردند و باور داشتند که قطع روابط و اعمال محاصره زمینی، دریایی و هوایی برای مجبور کردن قطر به عقب نشینی و پذیرش خواسته های سیزده گانه شان کافی است لیکن مشخص شد که این باورشان اشتباه از آب درآمده است.
چیزی که باعث می شود این نظریه که در میان غربی ها با قدرت در تداول است را ترجیح دهیم این است که شیخ«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»وزیر خارجه قطر گفت که تسریع ترکیه در اعزام نیرو و تجهیزات نظامی به دوحه نقش مهم و بزرگی در جلوگیری از دخالت نظامی که طرح آن در حال آماده سازی بود، بازی کرد.
ائتلاف چهارگانه که درخواست های سیزده گانه خود را پس از پایان دو ضرب الاجل طولانی و کوتاه به قطر پس گرفت، گفت که این درخواست ها دیگر روی میز قرار ندارند تا درباره شان رایزنی شود یا حتی به اجرا درآید آن هم به دلیل پاسخ منفی قطر به این درخواست ها؛ این یعنی عمر فرضی برای میانجی گری کویت به پایان رسید و بحران در آستانه تحولات تنش زای اقتصادی و چه بسا نظامی جدیدی است مگر آن که یکی از اردوگاه ها از شروط خود عقب نشسته و در این زمینه نیز هیچ چشم اندازی وجود ندارد.
وزیر خارجه قطر روز گذشته-دوشنبه- مواضع قطر که در ابتدای بحران آنها را اعلام کرد بار دیگر تکرار کرد زمانی که گفت:« کشورش به هیچ گونه درخواستی که قوانین بین الملل را نقض کند یا به اقدامی که فقط محدود به خودش باشد، تن نمی دهد» و خواستار راه حلی شد که همه را شامل شود. از آن فراتر وی «توپ تروریسم» را در میدان دشمن انداخت زمانی که گفت:« عربستان و امارات نباید به ما درس بدهند زیرا خودشان شهروندانی دارند که متهم به دست داشتن در تروریسم و حمایت مالی آن هستند».
دکتر« انور قرقاش»که ستاره اش در این بحران به دلیل زیادی توئیت ها و گفت و گوهای مطبوعاتی اش درخشید و در تعامل با رسانه ها به مانند سرلشکر«احمد عسیری» سخنگوی «توفان قاطعیت» شد در را به روی دو میانجی گری انگلیسی و آمریکایی بست زمانی که روز گذشته در توئیت هایی جدید گفت:« هیچ گونه تلاش دیپلماتیک یا میانجی گری خیرین، بدون عقلانیت و پختگی و واقع گرایی دوحه موفقیت آمیز نخواهد بود» و افزود:«پنهان شدن پشت کلماتی مانند حاکمیت و انکار نه فقط عمر بحران را کوتاه نمی کند بلکه عمر آن را طولانی می کند».
در سایه این اظهارات « تحریک آمیز»دو طرف، به نظر می رسد که فرصت های میانجی گری غربی محدود باشد اگر نگوییم که این میانجی گری فرصتی ندارد؛ این یعنی تلاش های تیلرسون وزیر خارجه آمریکا حال و روز بهتری از میانجی گری شیخ« صباح الاحمد» امیر کویت، مردی که به حکمت و عقلانیت توسط همه طرف ها توصیف می شود، نخواهد داشت. اگر قطری ها یا دشمنان آنها می خواستند در عمل امتیازی دهند آن را به امیر کویت می دادند که کشورهای حاشیه خلیج فارس برایش احترام زیادی قائل هستند.
از خاستگاه مهارت مان و پیگیری سیاست ها و تحرکات کشورهای حاشیه خلیج فارس می توانیم «آتش بس» اعلام نشده توسط اردوگاه ضد قطری از حیث دست نزدن به اقدامات تنش زای بیشتر مانند تشدید تحریم های اقتصادی و تعلیق عضویت قطر در شورای همکاری خلیج فارس و ایجاد پایگاه نظامی برای نیروهای مصری در بحرین و آمادگی نیروهای«سپر جزیره» را پیش بینی کنیم. هدف از این آتش بس اعلام نشده نیز این است که آنها می خواهند منتظر پایان میانجی گری آمریکایی بمانند و از تحت فشار قرار دادن دولت ترامپ اجتناب کنند.
تعجب نمی کنیم بلکه بعید هم نمی دانیم که ترامپ وزیر خارجه اش را در سفر دوره ای نجومی به خلیج فارس فرستاد تا شکست بخورد نه برای این که موفق شود تا به مرحله دوم بحران منتقل شود مرحله دوم نیز یعنی مرحله تغییر نظام است که چندین مسئول قطری از جمله خود وزیر خارجه این کشور این مساله را مورد تأیید قرار دادند و گفتند که آنها آماده دفاع از کشورشان و حاکمیت شان هستند.
آیا اکنون ما در مرحله آرامش پیش از «توفان قاطعیت» لیکن در خود خانه خلیجی(خلیج فارس)و علیه یکی از ارکان آن به سر می بریم؟
منتظر می مانیم تا میانجی گری تیلرسون به پایان برسد و بار و بندیلش را برای بازگشت به واشنگتن ببندد تا به این پرسش پاسخ دهیم آن وقت برای هر حادثه ای سخنی است.
