اروپا با برقراری روابط نزدیک با ایران می تواند سیاست خارجی خود را از قید و بند آمریکا خلاص کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، مجله اروپایی «سیاست بین المللی و جامعه» (IPS) در گزارشی نوشت: نتیجه نهایی انتخابات ایران روشن تر از چیزی بود که حامیان «حسن روحانی» رئیس جمهوری کنونی آرزوی آن را داشتند: روحانی 23.5 میلیون رای (در حدود 57 درصد) از 41 میلیون رای را به دست آورد که تا حد کافی برای تضمین پیروزی قطعی وی در دور اول انتخابات کافی بود. پیروزی در انتخابات به او اجازه می دهد تا به سیاست ایجاد روابط حسنه با دیگر کشورها که از زمان پیروزی در سال 2013 آن را در پیش گرفته و با توافق هسته ای به عنوان بزرگترین موفقیت اش دنبال کرده، ادامه دهد. با توجه به سردرگمی سیاسی دولت جدید آمریکا، اتحادیه اروپا در حال حاضر یک نقش کلیدی ایفا می کند. با در نظر گرفتن یک رویکرد مصمم در سیاست خارجی، اتحادیه اروپا می تواند در زمینه اهمیت سیاسی جهانی خود را از آمریکا جدا کند.
دوره تبلیغات انتخاباتی کوتاه، اما جدی در ایران نشان داده است مناظره سیاسی زنده در جمهوری اسلامی امکان پذیر است. هر دو جناح سیاسی یکی از کاندیداها خود را مدت کوتاهی قبل از روز رای گیری کنار گذاشتند؛ به این معنی که رقابت بین روحانی و رقیب وی «ابراهیم رئیسی» تولیت آستان قدس و دادستان کل سابق بود.
با توجه به مشارکت 73 درصدی رای دهندگان، نتیجه این انتخابات پیروزی برای نظام به شمار می رود. حسن روحانی تقریبا پنج میلیون رای بیش از انتخابات 2013 دریافت کرد.
برای اروپا و جامعه بین المللی، نتیجه انتخابات نشان دهنده تداوم سیاست خارجی چهار ساله ایران است، زیرا این انتخابات عملا همه پرسی برای توافق هسته ای (برنامه جامع اقدام مشترک، برجام) بود. این برداشت اروپا را به وضوح می شد از اظهارات «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که به محض پیروزی روحانی در پیامی در صفحه توییتر خود به او تبریک گفت، دریافت. وی در این پیام نوشت: «ایرانیان، پرشور در حیات سیاسی کشورشان شرکت کردند، به حسن روحانی به دلیل دریافت پشتوانه مردمی قوی تبریک می گویم. اتحادیه اروپا آماده اجرای کامل برجام، توسعه روابط دو جانبه، صلح منطقه ای و برآورده شدن انتظارات تمامی مردم ایران است.»
خطاب وی به انتقاد اصلی مخالفان رئیس جمهور بود که ادعا می کنند در پسا توافق، اگر چه اقتصاد ایران تقریبا پنج درصد در سال گذشته افزایش یافته است و دولت روحانی توانسته است تورم را از بیش از 40 درصد به کمتر از 10 کاهش دهد، شکوفایی خاصی در زندگی مردم عادی ایران احساس نشده است.
از آنجا که بعید به نظر می رسد واشنگتن در زمینه تحریم ها سازش کند، اتحادیه اروپا برای مثال باید با ایجاد کانال های تامین مالی و پرداخت و تلاش به منظور بررسی این که شرکای تجاری ایران از تحریم های موجود تحت تاثیر نمی گیرند، ابتکار عمل را به دست گیرد.
دومین نکته توییت موگرینی این بود که تعامل بیشتر میان اروپا و ایران در اصل همکاری های دو جانبه و گسترده با کشورهای ثالث نهفته است که در بطن سیاست خارجی اروپا قرار دارد. این نشان دهنده عزم اتحادیه اروپا به فراتر از یک تمرکز محدود بر مسئله هسته ای است که 12 سال مذاکرات میان طرفین را تحت تاثیر قرار داده است.
هر یک از این دو رویکرد در تناقض با رویکرد آمریکا است. دولت ترامپ و کنگره هر دو این ادعا را مطرح می کنند که تجارت با ایران به مثابه تقویت نظام ایران است. در نتیجه آمریکا تنها تمایل به همکاری بیشتر با ایران در طیف بسیار محدودی از مسائل، از جمله در مبارزه با با داعش را دارد. اعضای کنگره از هر دو حزب می خواهند با اعمال تحریم های جدید بر سر برنامه موشکی ایران و فعالیت های این کشور در سوریه و یمن بر این کشور فشار وارد آورند.
اصلی ترین و بلند پروازانه ترین نکته توییت موگرینی بازگرداندن صلح به منطقه است. رژیم (اشغالگر )اسرائیل و همسایگان آن در حوزه خلیج فارس پشتیبانی تهران از شیعیان در لبنان، سوریه، عراق و یمن را به عنوان یک تهدید می بینند. آنها معتقدند که مشکل نهفته در برجام محدودیت های موقت در برنامه هسته ای ایران نیست، بلکه در ارزیابی وضعیت سیاست منطقه ای تهران پس از مذاکرات هسته ای است. از دیدگاه عربی و اسراییلی، سفر دونالد ترامپ به ریاض و سرزمین های اشغالی، بازگشت مهم و نه صرفا نمادین، به خطوط قدیمی جنگ است.
این مسئله یک چالش سیاست خارجی توانمند برای اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن محسوب می شود. اگر چه انتخاب مجدد روحانی به معنای ادامه روابط حسنه بین اروپا و ایران خواهد بود، تنش ها با آمریکا به احتمال زیاد افزایش خواهد یافت. با این که بعید است آمریکا از این توافق خارج شود، با لحن تحریک آمیز و اقدامات خشن خود عمدا آن را به خطر خواهد انداخت.
گسترش روابط دو جانبه با ایران در مقابل دیدگان آمریکا به شجاعت و دوراندیشی اتحادیه اروپا نیاز دارد. اروپا با انجام مذاکرات هسته ای با ایران در سال 2003 هر دوی این ویژگی ها را از خود نشان داد. اگر اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن بر موفقیت های دیپلماتیک تکیه کنند، می توانند در مسیر دیگری نیز با پیشرفت حیاتی مواجه شوند و آن، جدا کردن راه خود از آمریکا در یک مسئله سیاست امنیتی کلیدی و نشان دادن این مسئله است که می تواند در صحنه سیاسی جهان مستقلانه عمل کند.
