رئیس جمهور آمریکا گر چه در ظاهر علیه ایران سخن پراکنی می کند، اما بی سر و صدا نشان داده است که به همکاری با ایران تمایل دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: دونالد ترامپ که هیچگاه خصومت خود را نسبت به ایران پنهان نکرده است، به تازگی خواستار اتخاذ یک استراتژی منطقه ای بزرگ در میان کشورهای سنی برای منزوی کردن این کشور شده است. اما تهران در مواجهه با این تهدیدها با انعطاف شگفت انگیزی واکنش نشان داد زیرا در عمل، دولت ترامپ برای انجام کسب و کار با این کشور تمایل نشان داده است.
در نشست اخیر سران عربی - آمریکایی در عربستان سعودی، ترامپ مهمان «سلمان بن عبدالعزیز آل سعود» پادشاه عربستان و دشمن قسم خورده ایران بود و دو کشور قراردادی به ارزش 110 میلیارد دلار برای خرید اسلحه امضا کردند.
ترامپ در سخنرانی در این نشست مدعی شد: «تا زمانی که ایران تصمیم نگیرد شریکی برای صلح باشد، همه ملت ها باید با هم کار برای منزوی کردن ایران تلاش کنند.»
رهبر ایران روز شنبه در اظهاراتی گفت: «احمق ها خیال می کنند که با دادن پول و با کمک کردن و با این چیزها می توانند صمیمیّت دشمنان اسلام را جلب کنند، [درحالی که] صمیمیّتی وجود ندارد؛ همان طور که خودشان هم گفتند، مثل گاو شیرده [هستند]؛ شیرشان را می دوشند، وقتی که دیگر شیر نداشتند، ذبحشان می کنند. این وضع امروز دنیای اسلام است؛ با آنها آن جور، آن وقت با مردم یمن این جور، با مردم بحرین این جور؛ رفتارهای ضدّ دین. البتّه اینها نابودشدنی هستند. ظواهر را که نگاه کنید، این ظواهر نباید کسی را گول بزند؛ اینها رفتنی هستند.»
در حالی که جنگ لفظی میان دو کشور درگرفته است، اما در ایران آنها در انتظار تحویل یک ناوگان از هواپیماهای مسافربری بوئینگ ساخت آمریکا در نتیجه دو قرارداد به ارزش 22 میلیارد دلار با این شرکت آمریکایی هستند. قرارداد اخیر بین این شرکت هواپیما سازی و شرکت هواپیمایی آسمان در ایران دو ماه پس از برگزاری مراسم تحلیف ترامپ امضا شد.
ترامپ که مبارزات تبلیغاتی اش تا حد زیادی بر احیای اشتغال صنعتی استوار بود، ظاهرا هیچ اشتیاقی برای از بین بردن سفارشی که می تواند به ایجاد 18 هزار فرصت شغلی بیانجامد ندارد.
ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری خود، توافق هسته ای ایران را بدترین توافقی خواند که تاکنون امضا شده است. اما او بی سر و صدا از تحریم های خاصی چشم پوشی کرد که اجازه می دهد توافق هسته ای به قوت خود باقی بماند و ایران به تجارت بین المللی ادامه دهد و به اموال بلئکه شده خود در آمریکا دست یابد.
شواهد دیگری هم وجود دارد که نشان می دهد دولت ترامپ به همکاری با جمهوری اسلامی تمایل دارد. «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا در طول کنفرانس خبری خود در شهر «ریاض» که به دنبال سخنرانی سرسختانه رئیس جمهور این کشور برگزارش شد، در پاسخ به این سوال که اگر «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران با او تماس بگیرد، او چه می کند، گفت تلفن را قطع نمی کند و با او گفت و گو می کند.
تیلرسون گفت: «هیچ وقت تلفن را روی کسی که می خواهد رویکرد و یا صحبت های سازنده داشته باشد قطع نمی کنم.»
به نظر می رسد دولت ترامپ به یک نکته مهم در مورد ایران پی برده است: نفوذ در حال گسترش ایران در منطقه که بسیاری از آن شکایت دارند و ابراز نگرانی می کنند، ایجاب می کند که دو کشور دست کم یک رابطه کاری را با یکدیگر حفظ کنند.
آمریکا بدون همکاری تهران در حل مشکلات خاورمیانه ناتوان خواهد بود: در لبنان که این کشور حامی حزب الله است؛ در سوریه که حامی دولت «بشار اسد» است؛ در عراق که حامی دولت «حیدر العبادی» نخست وزیر این کشور است و در یمن که تا حدی از انصارالله حمایت می کند.
به همین دلیل است که برخی از تحلیلگران می گویند شرایط برای مصالحه وجود دارد اگر که دو کشور پای میز مذاکره بنشینند و بر سر اقتصاد ایران و کمک های منطقه ای که می تواند داشته باشد، گفت و گو کنند.
پس از آزمایش موشکی ایران در فوریه امسال، دولت ترامپ عده ای از افراد و شرکت ها را تحریم کرد. اما این اقدام در راستای سیاست های اعمال شده توسط رئیس جمهور «باراک اوباما» نبود.
و در روز پنجشنبه هفته گذشته نیز کمیته روابط خارجی مجلس سنا مجموعه ای گسترده از تحریم ها علیه ایران را به بهانه نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم تصویب کرد.
سناتورها این اقدام را با وجود اعتراض «جان کری» وزیر خارجه سابق و مذاکره کننده ارشد توافق هسته ای انجام دادند . کری در سلسله پست های توییتری در روز چهارشنبه از کمیته سنا خواسته بود از اعمال تحریم ها خودداری کنند و درباره «رویارویی بدون گفتگو» هشدار داده بود.
«حسن روحانی» رئیس جمهور ایران که به تازگی برای دومین دور رئیس جمهور این کشور شده است، پیشنهاد داده که دو طرف احتمالا می توانند مذاکراتی داشته باشند پس از آنکه دولت ترامپ زمان بیشتری در قدرت باشد و تهران هم زمان بیشتری برای ارزیابی رهبری آمریکا بگذارد.
روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا در سال 1979 و پس از بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا قطع شد. اما آنها به طور مستقیم در طول مذاکرات بر سر توافق هسته ای که از سال 2013 آغاز شد، با یکدیگر گفت و گو داشتند.
رئیس جمهور ایران برای انجام مذاکرات مستقیم با آمریکا به شدت از سوی تندروها در این کشور تحت فشار است. اما او از منافع ملموس جلسات رو در رو با غرب آگاهی دارد. توافق هسته ای هرگز بدون چنین گفت و گوهایی به نتیجه نمی رسید و تحریم های اقتصادی این کشور برداشته نمی شد.
روحانی در یک کنفرانس خبری در مورد نمایندگان آمریکا در مذاکرات هسته ای گفت: «آنها در مذاکرات شرکت کردند و پای میز مذاکره با احترام با نمایندگان ملت ایران سخن گفتند. ما در آنجا یک نتیجه برد - برد داشتیم؛ نتیجه ای که به اعتقاد من به نفع ایران و همه طرفین گروه 1+5 و جهان بود.»
روحانی اکنون باید برای عمل به وعده های خود در مبارزات انتخاباتی دست به انجام چنین مذاکرات اضافی بزند. در حالی که بسیاری از تحریم های مرتبط توافق هسته ای ایران برداشته شد، تحریم هایی که هنوز باقی مانده بانک های اروپایی را از سرمایه گذاری در ایران باز داشته است.
«ماشاءالله شمس الواعظین» تحلیلگر اصلاح طلب گفت: «در طرف آمریکا، تجربه بالایی که دولت جدید در بخش خصوصی دارد ممکن است آنها را بیشتر متمایل به مذاکره با ایران کند. ترامپ، تیلرسون و دیگران. این دولت بازرگانان است. آنها مشکلات را با خرید و فروش حل می کنند، نه با جنگ.»
مشاور ظریف گفته است که او مذاکرات مستقیم را رد نکرده است، اما افزود که ایرانی ها هنوز در تلاش برای ارزیابی ترامپ هستند. «حسین شیخ الاسلام» گفت: «او یک تاجر است. اما حتی در کسب و کار نیز غیر قابل پیش بینی عمل می کند.»
