در حالی که ایرانیان جشن انتخاباتی برگزار می کنند، رئیس جمهور آمریکا در جمع اعراب در حال رجز خوانی علیه این کشور است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی به قلم «توماس اردبرینک» و «بن هوبارد» نوشت: در حالی که ایرانیان در خیابان ها پیروزی مجدد «حسن روحانی» رئیس جمهور میانه رو را در انتخابات جشن می گرفتند، ترامپ در مقابل رهبران عرب ایستاده بود و خواستار انزوای کشوری بود که به ادعای وی آتش تروریسم و درگیری های فرقه ای را شعله ور می کرد.
کشور مورد خطاب وی، ایران بود.
ترامپ نخستین سخنرانی در نخستین سفر خارجی خود به عنوان رئیس جمهور آمریکا را به اعلام تعهد خود به کشورهای عربی سنی اختصاص داد و به سیاست آمریکا که بر روی اتحاد با رهبران مستبد عرب - صرف نظر از سوابق حقوق بشری آنها - ساخته شده، بازگشت.
او همزمان مسیری که توسط «باراک اوباما» سلف وی پیموده شده بود را رد کرد. اوباما در سال 2015 با ایران توافق هسته ای را امضا کرد که دولت ترامپ نیز به پایبندی ایران به آن اذعان کرده است.
ترامپ در عربستان به دنبال سرمایه گذاری مجدد در اتحاد تاریخی با کشورهای دوست به منظور مبارزه با افراط گرایی و تروریسم است. اما کنار هم قرار گرفتن انتخابات در ایران و اجلاس ریاض به نظر می رسد این واقعیت را در خاورمیانه برجسته می سازد: نحوه ای را که روسای جمهور آمریکا شرکای خود را انتخاب می کنند و به دنبال منافع خود در خاورمیانه هستند.
ایران و متحدان آن به طور موثری همسو با آمریکا در مقابله با داعش در عراق هستند؛ در حالی که در سوریه، آنها حامی دولت «بشار اسد» هستند که آمریکا مخالف اوست. در افغانستان نیز عربستان سعودی تلاش های آمریکا برای ایجاد ثبات در این کشور را تضعیف کرده است.
«فردریک وری» عضو ارشد برنامه خاورمیانه در بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی گفت: «فرقه گرایی حاصل رقابت های ژئوپلیتیکی است اما ما در این مبارزه ژئوپلیتیکی جبهه یکسانی داریم.»
دو صحنه – جشن پیروزی در خیابان های تهران و تجمع رهبران سنی در یک سالن مجلل در ریاض - به یک واقعیت پیچیده در خاورمیانه اشاره می کند:
ترامپ در اظهارات خود در ریاض گفت که می خواهد تعامل با ایران را متوقف کند زیرا داخل این کشور تغییری صورت نگرفته است.
اما بسیاری از ایرانیان پس از انتخابات ریاست جمهور، پیروزی مجدد حسن روحانی را به معنای تغییر بیشتر می بینند.
روحانی با کسب 57 درصد آرا، اکنون دیگر می تواند تلاش های خود را برای جذب سرمایه گذاری خارجی بیشتر تقویت کند.
برای کسانی که به روحانی رای دادند، شکست «ابراهیم رئیسی» به عنوان فردی که از توافق هسته ای انتقاد می کرد، احساس تسکین فوق العاده ای بود.
چند دهه است که عربستان سعودی و ایران رقیب یکدیگر در منطقه هستند.
عربستان سعودی خود را رهبر طبیعی جهان اسلام تلقی می کند و درآمد نفتی خود را صرف انتشار «نسخه تلخ» دین خود می کند. این در حالی است که ایران بزرگترین کشور شیعه در جهان است.
ایران، عربستان سعودی را متهم به گسترش تروریسم و تهدید اقلیت ها می کند؛ این در حالی است که عربستان سعودی ایران را به تضعیف کشورهای عربی متهم می کند.
ترامپ در سخنرانی روز یکشنبه خود در ریاض به عنوان میهمان پادشاه سعودی، از اتحاد قوی تر با کشورهای سنی برای مبارزه با تروریسم و ایدئولوژی افراطی و مقابله با ایران صحبت کرد.
وی مدعی شد: «از لبنان تا عراق و یمن، ایران گروه های افراطی (منظور حزب الله، انصارالله و شیعیان عراق است) را مسلح می کند. ایران کشوری است که شعار مرگ بر آمریکا سر می دهد.»
ترامپ به سیاست های اوباما که کشورهای حوزه خلیج فارس مانند عربستان سعودی را تحت فشار قرار می داد تا برای تامین سلاح به خودکفایی برسند و توافق هسته ای ایران را پیش برد، پایان داد.
طرفداران رویکرد اوباما امیدوار بودند که تعامل با ایران به اعتدال بیشتر در میان رهبران آن منجر شود و راه را برای بازگشت مجدد آن به جامعه جهانی باز کند.
اما توافق هسته ای با انتقاد کشورهای حوزه خلیج فارس مواجه شد که آن را پاداشی برای ایران می دانستند. برای آنها، بازگشت ترامپ به سمت متحدان سنتی آمریکا تسکین بزرگی بود.
«غسان شربل» سردبیر الشرق الاوسط گفت: «مهم ترین چیز این است که رابطه بین عربستان سعودی و آمریکا بر اعداد بنا شده، نه بر شعار. آنها در حال تامین منافع مشترک هستند.»
اما انتخاب مجدد روحانی نشان داد جامعه ایران اساسا تغییر کرده است. به همین دلیل سفر ترامپ به عربستان همزمان با انتخابات ایران انتقادات بسیاری را برانگیخت.
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در توییتر نوشت: «ایران - که تازه یک انتخابات واقعی را پشت سر گذاشته است - توسط رییس جمهور آمریکا در آن «مهد دمکراسی و میانه روی» مورد حمله قرار می گیرد. آیا این سیاست خارجی است یا صرفا دوشیدن ۴۸۰ میلیارد دلار از عربستان سعودی؟»
«حمیدرضا ترقی» تحلیلگر سیاسی در مورد ترامپ گفت: «این مرد فقط می خواهد سلاح های آمریکایی را بفروشد و از ایران تنها به عنوان بهانه استفاده می کند.»
در تعمیق اتحاد آمریکا با کشورهای حوزه خلیج فارس، ترامپ به کشورهایی نزدیک می شود که در زمینه ارزش های فرهنگی خیلی با آمریکا وجه اشتراک ندارند و گاهی اوقات علیه منافع این کشور عمل می کنند.»
عربستان سعودی سلطنتی است که در آن شهروندان از حقوق کمی برخوردارند و در آنجا آزادی مذهبی وجود ندارد. این کشور از ارتش و ثروت نفتی خود برای سرکوب شیعیان بحرین و سرپا نگه داشتن «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهور مصر استفاده می کند.
ترامپ با هدف قرار دادن ایران به همان سیاستی متوسل شده که رهبران عربی زمانی که در داخل با چالش مواجه می شوند، به کار می گیرند.
وی گفت: «این کار روایت کشورهای حوزه خلیج فارس است، جایی که آنها ناامنی خود در مورد سیاست های داخلی را به بیرون و به ایران ارجاع می دهند. اما آیا به راستی ایران منبع شر در منطقه است؟ خیر.»
برخی دیگر از منتقدان سفر ترامپ نیز ارزش همکاری با مستبدان برای مبارزه با تروریسم را زیر سوال می برند.
«مختار عواد» محقق برنامه افراط گرایی در دانشگاه «جورج واشنگتن» با اشاره به شاخه محافظه کارانه اسلام در عربستان سعودی گفت: «جهان بینی که ما با آن کار می کنیم نیاز به اندیشه های لیبرالی دارد، نه ایده های سلفی.»
