شرکت های نفتی به خصوص آسیایی ها برای سرمایه گذاری های عظیم در ایران بسیار مشتاق هستند، زیرا آنها به طور سنتی خریداران بزرگ نفت خام ایران بوده اند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، هفته نامه «عرب ویکلی» در گزارشی نوشت: یک سال پیش توافق هسته ای ایران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به طور رسمی اجرایی شد. ایرانیان با امید بازسازی صنعت انرژی کشور، و همچنین فراهم آوردن فرصتی برای به دست آوردن سهم مجدد این کشور در بازارهای نفتی جهانی و دسترسی دوباره به سرمایه و تکنولوژی از این توافق استقبال کردند.
شرکت های نفتی بین المللی به دلیل تحریم های اعمال شده علیه ایران سرمایه گذاری و سطح همکاری خود را با این کشور کاهش داده بودند. اما برجام اجازه داد تا در ازای محدود شدن بخشی از برنامه هسته ای ایران، تحریم های این کشور لغو شود.
دولت ایران به دنبال برداشته شدن تحریم ها در تلاش است تا با افزایش تولید، سهم خود را در بازار انرژی به خصوص در بازارهای آسیایی تقویت کند.
ایران همچنین در بخش های بالادستی و پایین دستی در تلاش است تا بین گروه های رقیب قدرمند داخلی توازن برقرار کند؛ در حالی که در عین حال تلاش دارد تا میان صلاحیت شرکت های نفتی غربی و آسیایی در فرآیندهای مناقصات آینده تعادل برقرار کند. آن چه که هنوز مشخص نیست موضع «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا در قبال برجام است؛ زیرا وی در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری خود انتقادات زیادی از این توافق کرده بود.
موفقیت ایران در افزایش تولید نفت خود و رساندن آن به مرز سطح قبل از تحریم ها نسبتا سریع رخ داد. در اکتبر 2016 تولید نفت این کشور 3.7 میلیون بشکه در روز ثبت شد؛ در حالی که سطح تولید آن قبل از تحریم های این کشور حدود 4 میلیون بشکه در روز بود. صادرات نفت خام ایران به بیش از 1.7 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است که در حدود یک میلیون بشکه در روز به آسیا صادر شده است. این افزایش ایران را قادر می سازد تا سهم مجدد خود را از بازار به دست بیاورد.
بخش زیادی از نفت های صادراتی اولیه ایران از سوپرتانکرهایی تامین شد که در طول تحریم ها به عنوان ذخیره دریایی شناور عمل می کردند. شرکت ملی نفتکش ایران (NITC) 42 سوپرتانکر حمل نفت خام در اختیار دارد که هفت تانکر از ماه دسامبر گذشته حمل و نقل نفت خام را از سر گرفتند. همه تانکرها محموله خود را در کشورهای آسیایی حوزه اقیانوس آرام تخلیه کردند.
شرکت ملی نفت ایران (NIOC) برای کار در بخش بالادستی 29 شرکت نفتی بین المللی در بیش از 10 کشور اکثرا آسیایی، از جمله ژاپن، چین، کره جنوبی، اندونزی، مالزی، تایلند و هند واجد شرایط است. شرکت های بین المللی نفتی اروپایی شامل «توتال» فرانسه، «انی» ایتالیا و «شل» انگلیسی- هلندی هستند. شرکت های آمریکایی به دلیل تحریم های باقی مانده از مشارکت با ایران منع شده اند.
شرکت های نفتی ژاپنی برای سرمایه گذاری های عظیم در بخش های بالادستی ایران بسیار مشتاق هستند، زیرا آنها به طور سنتی خریداران بزرگ نفت خام ایران بوده اند. به عنوان مثال چین بزرگ ترین وارد کننده نفت خام ایران، با حدود 600 هزار بشکه در روز است. ژاپن دومین وارد کننده نفت خام ایران است.
شرکای نفتی آسیایی در زمان تحریم ها با ارز محلی با ایران معامله می کردند. ایران نیز برای خرید کالاهای مصرفی از این کشورها از ارزهای آسیایی استفاده می کرد.
برتری شرکت های آسیایی، چشم انداز جدیدی را برای صنعت انرژی ایران - که قبلا تحت سلطه شرکت های غربی بود - فراهم می کند. این پدیده، ژئوپولیتیک انرژی ایران را تغییر خواهد کرد. انتظار می رود شرکت های نفتی آسیایی تکنولوژی و سرمایه لازم را برای احیاء صنعت نفت ایران فراهم آورند. مقامات ایرانی تخمین زده اند که 100 میلیارد دلار برای توسعه بخش نفت و گاز این کشور مورد نیاز است.
دو میدان نفتی که باید توسعه یابند در مرز با عراق قرار دارند: «آزادگان شمالی» و «یادآوران». مذاکرات برای توسعه فاز 2 این میادین با شرکت ملی نفت چین (CNPC) و سینوپک برگزار شده است. بازده این دو میدان نفتی 165 هزار بشکه در روز برآورد شده است.
علاوه بر این دو میدان، مذاکرات با توتال (در همکاری با شرکت ملی نفت چین) و شل برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی انجام شده است.
همکاری بالادستی برای توسعه میدان های جدید تحت قراردادهای نفتی جدید ایران (IPC) انجام می شود. شرکت بین المللی نفتی تحت این قراردادهای جدید باید با یک شرکت ایرانی همکاری کنند.
شرکت های آسیایی و به طور عمده کره جنوبی، بخش پایین دستی را تحت سلطه دارند. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران (NIORDC) امتیاز قراردادی به ارزش 1.91 میلیارد دلار را به شرکت «دائلیم» برای به روز رسانی دومین پالایشگاه ایران بزرگ ایران در اصفهان اعطا کرده است. به روز رسانی پالایشگاه اصفهان ظرفیت تولید بنزین را 20 درصد و تولید ال پی جی را به دو برابر قبل افزایش خواهد داد.
با قرارداد دائلیم، شرکت های کره جنوبی سه مورد از پنج مورد موافقتنامه امضا شده توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران را از زمان لغو تحریم های بین المللی در اختیار خواهد گرفت. برآورد شده است که شرکت های کره جنوبی پروژه های پائین دستی به ارزش 12 میلیارد دلار را در اختیار بگیرد.
دیگر قراردادهای در دست شرکت های کره جنوبی، یکی قرارداد «دوو» برای کار در پالایشگاه هرمز به ارزش 10 میلیارد دلار، و دیگری قرارداد «اس کی» به ارزش 20 میلیون دلار برای بررسی افزایش تولید بنزین و گازوئیل در پالایشگاه تبریز است.
