هند و ایران که از دیرباز با یکدیگر روابط تاریخی، فرهنگی و تجاری داشته اند، همچنان به سمت همکاری استراتژیک پیش می روند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، نشریه آمریکایی نشنال اینترست در گزارشی نوشت: ایران و هند از دیرباز روابط تاریخی، فرهنگی و تجاری داشته اند. در دهه گذشته روابط اقتصادی این دو کشور به دلیل تحریم های هسته ای، به انرژی و محصولات کشاورزی محدود می شد. در سال 2015 حجم تجارت این دو کشور به حدود 16 میلیارد دلار رسیده بوده است. این در حالی است که دو کشور چشم انداز ژئوپولیتیکی مشابه در مورد غرب آسیا دارند.
هند به دنبال روابط اقتصادی بیشتر در آسیای مرکزی نه تنها به عنوان یک ضرورت در تعادل با چین، بلکه به عنوان یک نیروی ثبات در افغانستان است. هر دو کشور به دنبال همکاری استراتژیکی هستند که هر دو عناصر امنیتی و توسعه اقتصادی را پوشش می دهد.
چابهار و آسیای میانه
هیچ چیز به جز توسعه بندر چابهار در جنوب شرقی ایران نماد ارتقاء روابط دو جانبه بین ایران و هند نیست. چابهار تنها بندر جنوبی ایران است که در خارج از خلیج فارس در خلیج عمان قرار دارد. توسعه این بندر از سال 2003 مطرح بوده، و اقدامات متناسب با آن شروع شده بود. در این میان بندر رقیب در «گوادر» پاکستان - صد مایل دورتر از شرق چابهار- توسط چینی ها توسعه یافته است. در طول دهه گذشته، چین و پاکستان در مسیر گسترش گوادر حرکت کردند و پکن 45 میلیارد دلار در دالان اقتصادی چین و پاکستان سرمایه گذاری کرد.
پروژه چابهار با وجودی که به واسطه تحریم ها از پروژه رقیب چینی – پاکستانی عقب مانده، همچون یک دهه پیش اعتبار دارد. ایران برای دسترسی به اقیانوس هند به بندری خارج از خلیج فارس نیاز دارد. همچنین در استان سیستان و بلوچستان نیاز به یک سرمایه گذاری عظیم دارد. هند که توسط رقیب دیرپای خود پاکستان رانده شده، به دنبال دور زدن آن به آسیای مرکزی است و چابهار مسیر خوبی را برای صادرات محصولات آن ارائه می دهد. هر دو کشور همچنین این بندر را به عنوان راهی برای تقویت دولت مرکزی در افغانستان که محدود به خشکی است می دانند تا دالان تجاری و سرمایه گذاری مستقل از کراچی را در اختیار کابل قرار دهند.
انرژی
حتی در اوج تحریم ها هم هند یکی از وارد کنندگان اصلی نفت خام از ایران بود. از زمان لغو تحریم ها در سال جاری، ایران صادرات نفت خام به هند را دو برابر کرده و به سومین تامین کننده نفت هند تبدیل شده است. تقویت روابط در دستور کار دو کشور قرار دارد.
در حالی که شرکت های نفتی بین المللی در تلاش برای امضای قرارداد پر سود با ایران هستند، دولت روحانی میدان گازی «فرزاد بی» در خلیج فارس را به طور انحصاری برای سرمایه گذاری هند در نظر گرفته است. پس از آنکه هند به دلیل فشار آمریکا از خط لوله ایران - پاکستان خارج شد، بسیاری در دولت ایران خواستار باز کردن سرمایه گذاری خارجی فرزاد بی شدند. هند بهترین شریک برای توسعه این میدان به نظر می رسد.
موقعیت جغرافیایی هند و نزدیکی این کشور به ایران، آن را به یک مشتری طبیعی برای ذخایر عظیم نفت و گاز ایران تبدیل کرده است. هند با توجه به تاریخ درگیری های خود با پاکستان، به دنبال ایجاد یک خط لوله گاز زیرآب برای حمل و نقل گاز ایران از چابهار، از طریق عمان، به بندر هندی «پوربندر» است. این خط لوله جایگزین مناسبی به نظر می رسد. انتظار می رود تقاضای هند برای گاز طبیعی تا سال 2021 دو برابر شود. تحلیلگران انرژی پیش بینی کرده اند که زمانی در 30 سال آینده هند به دومین مصرف کننده هیدروکربن ها در جهان تبدیل خواهد شد. پس از آن ذخایر نفت و گاز ایران به ابزار استراتژیکی برای توسعه هند تبدیل خواهد شد.
زمینه های جدیدی برای همکاری
در دهه گذشته ایران اقتصاد خود را به دور از نفت و گاز تنوع بخشیده است. با توجه به جمعیت عظیم و تحصیل کرده جوانان زیر سی سال در ایران، هند می تواند به عنوان یک مدل در حال توسعه در حوزه آی تی و دارویی خدمت کند. بخش خصوصی هند، بانک ها و شرکت های بزرگ می توانند به همتایان ایرانی خود دسترسی به تکنولوژی، تسهیلات اعتباری و دانش را ارائه دهند. با گذر زمان، ایران می تواند به عنوان یک شریک قابل اعتماد و پایدار برای کالاها و خدمات هندی در غرب آسیا در نظر گرفته شود؛ در حالی که هند می تواند به عنوان وزنه تعادلی مناسب برای تجارت ایران انجام با دیگر قدرت های آسیایی نظیر چین و روسیه عمل کند.
در حالی که هند و ایران همچنان به گسترش همکاری ها در بخش های مختلف ادامه می دهند، هر دو کشور باید مراقب باشند که در روابط موجود میان آنها اختلالی ایجاد نشود.
