اگر 2016 سال بدی برای عربستان بود، 2017 به نظر سال بدتری برای این کشور به نظر می رسد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، پایگاه تحلیلی اوراسیا ریویو در گزارشی نوشت: 2016 سال خوبی برای عربستان سعودی نبود. کاهش شدید قیمت نفت موجب بروز بحران مالی داخلی شد و این کشور را مجبور به بازسازی اقتصادش کرد. جدال تلخ آل سعود با ایران برای تسلط بر منطقه، این کشور را درگیر جنگ ها و درگیری های سیاسی کرده که قادر به پیروزی در آنها نشده است و هیچ راه چاره ای ندارد مگر اینکه به شکست در آنها اعتراف و یا سازش کند. اگر 2016 سال بدی بود، 2017 به نظر سال بدتری برای این کشور به نظر می رسد.
عربستان سعودی با آتش بس در سوریه و چشم انداز گفتگوهای صلح که به طور قابل توجهی گروه های مسلح مورد حمایت عربستان را تضعیف، و «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه و متحد کلیدی ایران را تقویت کرد، سال 2016 را به پایان رساند. تنها امید عربستان سعودی برای نفوذ در رویدادهای سوریه این است که یا مخالفان یا دولت سوریه در مذاکرات اختلالی به وجود آورد. اما حتی در این صورت هم بازپس گیری شهر «حلب» به عنوان آخرین مقر شهری اصلی تروریست ها، مقاومت های ضد اسد را در مناطق روستایی کاهش می دهد.
از آن بدتر اینکه عربستان سعودی، نتوانست از انتصاب «میشل عون» - فردی که مورد حمایت حزب الله و سوریه بود - جلوگیری به عمل آورد. بنابراین به طور ضمنی با انتصاب میشل عون موافقت کرد و به سرعت از او برای سفر به این پادشاهی در اوایل سال جدید دعوت به عمل آورد.
نقش عربستان سعودی با توجه به در اختیار داشتن دو شهر «مکه» و «مدینه» و مذاکرات آن با 80 کشور برای انجام مناسک حج 2017 در کانون توجه قرار دارد. عربستان سعودی و ایران نتوانستند در مورد حج 2016 با یکدیگر به توافق دست یابند.
عملیات نظامی تقریبا دو ساله در یمن، که قرار بود به سکویی برای این کشور تبدیل شود، به باتلاقی برای این پادشاهی تبدیل شده است. عربستان سعودی که به دنبال یک استراتژی خروج آبرومندانه از کشور همسایه است، بدون از بین بردن دشمنان ادعایی خود با آسیب های نظامی گسترده ای مواجه شده است. این عملیات احساسات گسترده ضد سعودی را در میان تعداد قابل توجهی از مردم یمن برانگیخته است.
علاوه بر آن، این عملیات بر قابلیت های این کشور به عنوان دومین وارد کننده تجهیزات نظامی جهان سایه افکنده است. آمریکا در اواخر سال گذشته فروش مهمات به عربستان را متوقف کرد و آغاز مجدد آن را به آموزش بهتر نیروهای سعودی در هدف قرار دادن و استفاده درست از سلاح ها مشروط کرد. نیروی هوایی عربستان به کرات غیرنظامیان یمنی را هدف حملات خود قرار داده و کشته شدن شمار زیادی از انسان های بی گناه، پرونده جنایت جنگی را علیه این کشور گشوده است.
ناتوانی عربستان سعودی برای مطالبه مزایای سیاسی یا نظامی از جنگ یمن، اعتبار «محمد بن سلمان» پسر قدرتمند ملک سلمان، وزیر دفاع و معاون ولیعهد این کشور که همچنین مسئول بازسازی اقتصاد این کشور پادشاهی است را زیر سوال برده است. بسیاری معتقدند که ملک سلمان علی رغم اعتراضات از جناح های داخلی در خانواده آل سعود قصد دارد شاهزاده محمد را به عنوان جانشین خود معرفی کند.
به طور مشابه، تلاش عربستان سعودی برای استفاده از قدرت سیاسی و مالی خود برای روی کار آوردن «عبدالفتاح السیسی» در یک کودتای نظامی در سال 2013 و تثبیت اقتصاد رو به وخامت مصر در دستیابی به اهداف مدنظر خود شکست خورد. در عوض عربستان سعودی و پرجمعیت ترین کشور جهان عرب آشکارا بر سر ایران، سوریه و مسائل مختلف دیگر با یکدیگر دچار اختلاف شده اند.
در ماه اکتبر عربستان سعودی پس از آنکه مصر از قطعنامه روسیه در سوریه در شورای امنیت سازمان ملل حمایت کرد، توافقنامه 23 میلیارد دلاری برای تامین 700 هزار تن فرآورده های نفتی در هر ماه را به حالت تعلیق در آورد. تحریم ها و کاهش روابط تاثیر کمی بر جلب توجه سیسی به نگرانی های عربستان گذاشت.
در نهایت مراسم تحلیف این ماه «دونالد ترامپ» می تواند مشکلات عربستان سعودی را تشدید کند. ترامپ پیشنهاد داده است که ممکن است از حمایت آمریکا از مخالفان مسلح ضد اسد در سوریه عقب نشینی کند و با همکاری مسکو بر شکست داعش متمرکز شود. این کار می تواند به طور موثر موضع ایران، روسیه و اسد را در سوریه تقویت کند.
رئیس جمهور منتخب همچنین اشاره کرده است که ممکن است توافق هسته ای بین المللی با ایران را تغییر دهد. عربستان سعودی از ترامپ خواسته است که این توافق را لغو نکند بلکه موضع این کشور در قبال کشورهای عربی را در نظر بگیرد. لغو توافق هسته ای ممکن است عربستان را به سمت رقابت هسته ای با ایران سوق دهد.
اظهارات ترامپ در این خصوص که او ممکن است در مورد شهرک سازی ها در کرانه باختری انعطاف پذیری بیشتری داشته باشد، می تواند این پادشاهی را در شرایطی که با رژیم اسرائیل برای توقف پیشروی های منطقه ای ایران به توافقاتی دست یافته اند را تهدید کند. تعهد ترامپ برای انتقال سفارت آمریکا از شهر «تل آویو» به «قدس» اشغالی و نامزدی «دیوید فریدمن» به عنوان سفیر آمریکا در سرزمین های اشغالی که قدس را «پایتخت ابدی دولت یهودی» توصیف می کند، می تواند فشار بر روابط عربستان با آمریکا را تشدید کند. تظاهرات احتمالی گسترده علیه این نقل مکان سفارتخانه می تواند کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی را به سمت قطع روابط دیپلماتیک با آمریکا و یا دیگر اقدامات تلافی جویانه سوق دهد.
عربستان سعودی شرط بندی کرده است که «ترامپِ رئیس جمهور» بر تجربه «ترامپِ تاجر» برای لغو توافقات تکیه می کند. با این حال رئیس جمهور منتخب پیشنهاد داده است که او می تواند با هدف استقلال آمریکا در بخش انرژی، واردات نفت را از این کشور پادشاهی متوقف کند. او همچنین در جایی در طول مبارزات انتخاباتی نیز عربستان سعودی را به دلیل حمله 11 سپتامبر سرزنش کرده بود.
روابط عربستان با آمریکا تاکنون در چنین شرایط بی ثباتی قرار نداشته است. دولت عربستان فراتر از سیاست خارجی خود و شکست های نظامی، به طور یک جانبه بازنویسی قرارداد اجتماعی را آغاز کرده است. این بازنویسی به منزله پایان دادن به در اختیار داشتن سیستم رفاهی «از گهواره تا گور» در این کشور است. کاهش یارانه، افزایش قیمت آب و برق، کاهش مخارج مربوط به آموزش و خدمات اجتماعی در این کشور در حال رخ دادن است.
ملک سلمان و شاهزاده محمد در سال 2017 سال پرمشغله ای خواهند داشت. برای آنها و آل سعود مسئله اصلی ادامه بقا است. مردم عربستان خواهان رسیدگی و پاسخگویی بیشتر هستند؛ مفاهیمی که دولت تا کنون با افزایش سرکوب و استبداد با آنها مقابله کرده است.
