طرح ریاضت مالی زندگی مردم عربستان را تحت تاثیر قرار داده؛ این در حالی است که عایدی، حقوق و جیره اعضای خاندان سلطنتی هیچ کاهشی نداشته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی نوشت: در آن طرف یک دیوار بلند که با دوربین های مدار بسته احاطه شده و توسط سربازان مراکشی به خوبی محافظت می شود، در تابستان گذشته یک قصر جدید بزرگ برای ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی در سواحل اقیانوس اطلس بنا شده است.
اگرچه در راستای برنامه ریاضت مالی، دولت عربستان سعودی یک چهارم از ارزش این پروژه یک تریلیون دلاری را کاهش داده است، کارگران شتابان در حال تکمیل آشیانه برای بالگردهایی هستند که برای تعطیلات در اینجا قرار است فرود آیند و همزمان در حال برپا کردن چادری به بزرگی یک سیرک هستند تا پادشاه با همراهان خود بتواند در آنجا به جشن و خوشگذرانی بپردازد.
ثروت خاندان سلطنتی عربستان برگرفته از ذخایر نفت عظیمی است که در زمان پادشاهی پدر سلمان یعنی ملک «عبدالعزیز بن سعود»، بیش از 75 سال پیش کشف شد. فروش نفت میلیاردها دلار کمک هزینه سالانه، و جیره و مواجب شاهزادگان را تامین می کند؛ شاهزادگانی که ثروتمندترین آنها کاخ هایی در فرانسه و عربستان برای خود بنا کرده، پول های کلانی در حساب های بانکی سوئیس برای خود اندوخته، و در بزرگترین قایق های بادبانی در جهان خارج از دید مردم کشورشان به خوشگذرانی مشغول هستند.
ملک سلمان رئیس خاندان تجاری است که به طور غیر رسمی به عنوان «شرکت آل سعود» شناخته شده است. قیمت های پایین نفتی وضعیت اقتصادی این کشور را تیره و تار کرده و سوالاتی را در این مورد ایجاد کرده که آیا خاندان سلطنتی - با هزاران عضو و همچنان در حال افزایش - به طور همزمان می تواند اسراف کاری در شیوه زندگی خود را دنبال کند و به برنامه ریاضتی ادعایی خود ادامه دهد؟
شاهزاده «خالد بن فرحان آل سعود» یک عضو ناراضی خاندان سعودی که در آلمان در تبعید به سر می برد، گفت: «مردم پول کمتری نسبت به قبل دارند اما خاندان سلطنتی همان اندازه قبل خرج می کنند. مقدار زیادی از پول ها از بودجه دولتی برداشت می شود که توسط پادشاه به تنهایی تعیین می شود.»
اعضای خاندان سلطنتی به رهبری ملک سلمان 80 ساله که دست کم یک بار سکته مغزی داشته و به احتمال زیاد آخرین پسر از شش پسر بنیانگذار این پادشاهی است که به صورت مستقل عمل می کند، دوران نگران کننده و سختی را طی می کنند. او باید با یک گروه از بستگان خود که از بدو تولد تاکنون به اسراف و ولخرجی عادت کرده اند، جدل کند.
ملک سلمان در دوران حکومت دو ساله خود، جانشینی را از حالت سنتی خود خارج کرد و پس از دور زدن چند برادر، اکنون برادرزاده و پسر مورد علاقه خود را در صف رسیدن به تاج و تخت پادشاهی دارد. او برخی دیگر از اعضای برجسته خاندان سلطنتی را نیز از سمت های فرمانداری و مشاغل وزارتخانه ای دست بالا کنار گذاشت تا قدرت خود را تحکیم بخشد اما موج نارضایتی را در خاندان ای که خواستار وحدت هستند، برانگیخته است.
در حالی که مشکلات جدی فراتر از مرزهای عربستان وجود دارد - جنگی پرهزینه در یمن، خشونت در عراق و سوریه، و رقیبی به نام ایران - مشکلات اقتصادی این کشور زندگی شهروندان عادی این کشور را در معرض خطر قرار خواهد داد اگر که برخی مستمری های آنها بیش از حد کسر شود. این در حالی است که بسیاری از اعضای خاندان سلطنتی هم نگران آشکار شدن رقم ثروت خود و برانگیختن انتقاد عمومی هستند.
درآمد های شرکت ملی نفت این کشور یعنی «آرامکو»، به مدت طولانی نیروی حیاتی مورد نیاز در هزینه های دولت این کشور را تامین کرده است. برخی در خاندان آل سعود به «محمد بن سلمان» پسر پادشاه و معاون ولیعهد پیشنهاد داده اند که بخشی از آن را خصوصی سازی کند.
تصمیم برای فروش بخشی از سهام آرامکو در بازار سهام نیویورک یا لندن با مخالفت برخی اعضای آل سعود مواجه شده است چرا که این اقدام باعث افشای دارایی ها و حساب های شرکت و در نتیجه افشای بودجه پنهان دولت و دارایی های اعضای خاندان سلطنتی خواهد شد.
این نگرانی باعث شده که برخی از اعضای ارشد خاندان بی سر و صدا جایگزین های طرح خصوصی سازی را کاوش کنند؛ هر چند مقامات عربستان گفته اند که این پیشنهاد همچنان روی میز است.
در مواجهه با شکاف بودجه عظیم، دولت عربستان پرداخت به بخش دولتی همراه با یارانه ها را قطع کرده است و صورت حساب برق و حتی آب و قیمت بنزین را افزایش داده است. این پادشاهی استقراض چند میلیاردی را از داخل و خارج هر دو آغاز کرده است. و استخدام توسط دولت قطع شده و این ترس را ایجاد کرده که جوانان این کشور در آینده نمی توانند کار بیابند.
«انس القصیر» سخنگوی وزارت فرهنگ و اطلاع رسانی عربستان، کاهش بودجه، کمک هزینه ها و خدمات عمومی را این گونه توجیه کرده که مردم باید در مشکلات، به دولت یاری برسانند. این در حالی است که به گفته چند منبع نزدیک به آل سعود، عایدی، حقوق و جیره اعضای خاندان سلطنتی هیچ کاهشی نداشته است.
«استفن هرتوگ» استاد دانشکده اقتصاد لندن که یک کتاب در مورد اقتصاد سیاسی عربستان سعودی نوشته است، گفت: «در دوره پادشاهی سلمان، شاهزادگان نظر می رسد دوباره از بسیاری امتیازات مادی بهره برده اند و هسته سیستم کمک هزینه تغییری نکرده است.»
«دانیا سینو» یک عامل املاک و مستغلات در فرانسه گفت که برخی اعضای خاندان سلطنتی عربستان هنوز هم هزینه های کلانی خرج می کنند. چند تن از اعضای این خاندان سال گذشته در پاریس ملک خریداری کردند. او به تازگی آپارتمان خود به ارزش بیش از 30 میلیون دلار را به یک شاهزاده خانم سعودی فروخته است.
ملک سلمان در حال حاضر املاک قابل توجهی در فرانسه دارد. ثبت اموال در این کشور نشان می دهد که او مالک بیش از ده باب آپارتمان در شهر «پاریس»، به ارزش تقریبی 35 میلیون دلار است. او همچنین یک قصر ییلاقی لوکس در ساحل «کوت دِ زیور» فرانسه و یک قصر در شهر «ماربلا» در جنوب اسپانیا دارد.
پادشاه عربستان البته با کمبود گزینه در داخل نیز مواجه نیست و شبکه کاخ های او از دریای سرخ تا خلیج فارس امتداد دارند که کلکسیون کاخ های وی را تکمیل می کنند.
اما کاخ وی در شهر «طنجه» در مراکش خلوتکده مورد علاقه وی محسوب می شود.
در طول سفر امسال وی به این مکان، صدها خودروی مرسدس و رنجرور در سرتاسر شهر مستقر شده بودند. این کاخ تجهیزات هزینه بر و پیچیده ای دارد.
برای اینکه هیچ عکسی از این مجموعه منتشر نشود، هر کس که وارد آن می شود باید تلفن همراه و دوربین خود را تحویل دهد.
با این حال فعال رسانه ای که با نام مستعار «مجتهد» فعالیت می کند، برخی اسرار آل سعود را از جمله ریخت و پاش‌های سلطنتی، هزینه ها، کاخ ها، خودروهای لوکس و ولخرجی ها در هتل های پنج ستاره را فاش کرده است. القصیر در بیانیه کتبی مدعی شده که این ولخرجی ها از حساب شخصی پادشاه و نه بودجه دولتی هزینه شده است.
به برخی از کسانی که احتمال می رود این ولخرجی ها را فاش کنند، باج داده می شود: سفر رایگان به مکه.
اوراق موسوم به اسناد پاناما که در ماه آوریل منتشر شد، فاش کرد که ملک سلمان در شرکت های دریایی در «لوکزامبورگ» و جزایر ویرجین در انگلیس سهام دارد. این اسناد همچنین اطلاعاتی درباره یک قایق تفریحی و املاک چند میلیون دلاری وی در لندن فاش کرده است.
با وجود شبکه امنیت اجتماعی قوی - از جمله تحصیلات رایگان و بیمه های درمانی - سعودی های فقیری در این کشور وجود دارند و بسیاری افراد از طبقه متوسط به زحمت می توانند درآمد کافی برای گذران زندگی خود به دست بیاورند.
این در حالی است که شاهزاده های سعودی از امتیازاتی مانند بیمارستان های ویژه ای شبیه به قصر، هتل های پنج ستاره و پایانه های سلطنتی در فرودگاه ها با لوسترهای بزرگ و فرش های قرمز بهره می برند. اما حتی در خاندان های سلطنتی نیز تفاوت های زیادی بین وارثان بی واسطه پادشاه با عموزاده هایی که در حاشیه قرار دارند، وجود دارد. برخی شاهزاده های جوان تر در منازل مسکونی مدرن و بزرگ، اما نه مجلل، در اطراف شهر «ریاض» زندگی می کنند. آنها خودروهایی مانند رنجرور و یا مرسدس دارند که با لامبورگینی و بوگاتی هایی که عموزاده های آنها سوار می شوند، قابل قیاس نیست.
حق الزحمه اعضای این خاندان از 270 هزار دلار در ماه برای یکی از پسران پادشاه تا 8 هزار دلار در ماه برای از یکی از نوادگان وی متغیر است. همچنین پاداش های یک تا سه میلیون دلاری به برخی از اعضای این خاندان به عنوان کادوی ازدواج برای ساخت قصر داده می شد.
بر اساس یادداشتی که یکی از دیپلمات های آمریکایی در سال 2007 نوشته است، شاهزاده «بندر بن سلطان»، یکی از سفرای عربستان در آمریکا، و شاهزاده «عبدالعزیز بن فهد» یکی از پسران مورد علاقه ملک فهد، با فروش زمینی در شمال شهر «جده» که قرار است تبدیل به یک کلان شهر شود، صدها میلیون دلار درآمد کسب کرده اند.
دودستگی سیاسی میان اعضای خاندان سلطنتی خاندان سعودی تشدید شده و بسیاری در مورد عاقبت طرح های اصلاحات اقتصادی محمد بن سلمان و جنگ در یمن تردید دارند. انتقاد از خاندان سلطنتی نیز خطراتی در پی دارد. سه شاهزاده سعودی مقیم خارج از کشور که علیه کشورشان اتهاماتی را مطرح کرده بودند، بعد از روی کار آمدن ملک سلمان ناپدید شده اند. گمان می رود این افراد به عربستان بازگردانده شده باشند تا نتوانند مخالفت های خود را بیان کنند. در همین حال، یک سخنگوی سعودی می گوید این سه نفر نه زندانی شده و نه در بازداشت خانگی به سر می برند.
«اردوان امیر ارسلان» وکیل و مشاور شاهزاده های سعودی در امور املاک در فرانسه می گوید: «در شرایطی که اعضای خاندان سلطنتی چندین دهه در کشورهای خارجی سرمایه گذاری کرده اند، عجله آنها برای خرید خانه در کشورهای خارجی در دو سال گذشته بیشتر شده است. آنها می خواهند اگر وضعیت وخیم تر شد، مکانی برای زندگی در اختیار داشته باشند.»
شاهزاده خالد گفت محمد بن سلمان در حالی که بر سیاست های ریاضتی نظارت می کند نمی تواند حامیان خود را در این زمینه تحت فشار قرار دهد زیرا در آن صورت به تاج و تخت نخواهد رسید.
پیش بینی ها در مورد وجود اختلاف و دودستگی در خاندان آل سعود و احتمال اینکه قدرت را از دست بدهند، طی دهه های گذشته بارها و بارها مطرح شده است. با این حال سلمان علی رغم کهولت سن، ماه گذشته شخصا در نشست سران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس حضور یافت تا نشان دهد که هنوز در صدر قدرت است.
«فورد ام فریکر» سفیر پیشین آمریکا در عربستان سعودی و رئیس کنونی شورای سیاست گذاری خاورمیانه گفت: «این خاندان برای 30 سال است که این مسائل را میان خود حل کرده اند. آنها می دانند که اگر غرق شوند، همگی با هم غرق خواهند شد.»
