پنج ماه زندان در اسرائیل زندگی «شاثا جرعبا»، زن ۲۳ ساله فلسطینی را به کلی تغییر داد. او با کاهش وزن شدید، مشکلات جسمی و روحی و اتهامی که هرگز در دادگاه ثابت نشد، دوران سختی را پشت سر گذاشت. اما آزادی او، که بخشی از توافق آتش‌بس میان اسرائیل و حماس بود، با استقبال قهرمانانه مردم فلسطین همراه شد و او را به نماد جدید مقاومت در برابر اشغالگری تبدیل کرد.
به گزارش جماران، واشنگتن پست در گزارشی نوشت: پنج ماه زندان در اسرائیل، زندگی «شاثا جرعبا» را به کلی دگرگون کرد. او در این مدت نزدیک به ۱۴ کیلوگرم وزن کم کرد، نیمی از موهایش ریخت و چرخه قاعدگی‌اش متوقف شد. اما صبح دوشنبه، او آزاد شد و «جرعبا»، که اسرائیل او را به «تحریک خشونت علیه اسراییل» متهم کرده بود، به‌عنوان یک قهرمان به خانه بازگشت. طبق توافق آتش‌بس که هفته گذشته میان اسرائیل و حماس اعلام شد، قرار است طی شش هفته، حدود ۲۲۰۰ فلسطینی در ازای آزادی ۳۳ اسرائیلی گروگان در غزه آزاد شوند. «جرعبا»، زن ۲۳ ساله‌ای با مدرک زیست‌شناسی، در میان نخستین گروه ۹۰ زن و نوجوان فلسطینی بود که پس از آزادی سه گروگان اسرائیلی آزاد شدند.
بازگشت به خانه برای «جرعبا» تلخ و شیرین بود. دو برادرش همچنان بدون تفهیم اتهام در زندان اسراییل به سر می‌برند – همان‌طور که خود او، به اتهام «تحریک خشونت علیه اسراییل در شبکه‌های اجتماعی» در حبس بود. عصر یکشنبه، جمعیتی هیجان‌زده، از جمله خانواده او، ساعت‌ها در سرمای شدید در میدانی نزدیک زندان در شهر بیتونیا منتظر ماندند. پس از چندساعت تاخیر، در ساعت ۲ بامداد، اتوبوس حامل زندانیان از راه رسید و آتش‌بازی‌ها آغاز شد. «جرعبا» با دیدن پدرش، «نواف» ۶۳ ساله، از شادی فریاد کشید. پدرش با اشک در چشمانش او را در آغوش گرفت و گفت: «خدا را شکر که سالم برگشتی». او برای دخترش لباس‌های تازه آورده بود؛ نخستین لباس‌های تمیزی که «جرعبا» در چند ماه گذشته به تن می‌کرد.
خشم جناح راست افراطی از آزادی زندانیان فلسطینی
آزادی زندانیان فلسطینی خشم اعضای راست‌گرای افراطی ائتلاف حاکم به رهبری «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسرائیل، را برانگیخته است. این گروه‌ها که از ابتدا با توافق آتش‌بس مخالفت کرده بودند، اکنون اعتراض خود را علنی کرده‌اند. در گروه‌های واتساپ، جنبش‌های راست‌گرای افراطی و شهرک‌نشینان اسرائیلی فهرست زادگاه‌های فلسطینی‌های آزادشده را منتشر کرده‌اند. این اقدام تاکنون به دست‌کم یک حمله به یک شهر فلسطینی منجر شده است.
حدود ۱,۵۰۰ نفر از فلسطینی‌هایی که قرار است طبق این توافق آزاد شوند، اهل غزه و بیش از ۷۰۰ نفر دیگر، از جمله «شاثا جرعبا»، اهل کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی هستند. وزارت دادگستری اسرائیل فهرستی از افرادی را که از کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی آزاد خواهند شد، منتشر کرده است، اما زمان دقیق آزادی هر فرد همچنان نامشخص است. بیشتر افرادی که در این فهرست قرار دارند، مردانی هستند که در جریان موج بازداشت پس از آغاز جنگ دستگیر شده‌اند. بسیاری از آن‌ها به اتهامات جزئی بازداشت شده‌اند، در حالی که تعدادی دیگر اعضای گروه‌های شبه‌نظامی هستند که به‌دلیل اقدامات خشونت‌آمیز، از جمله قتل، به حبس ابد محکوم شده‌اند. از میان ۲۹۶ فلسطینی محکوم به حبس ابد که قرار است آزاد شوند، بیشتر آن‌ها به کشوری خارج از اسرائیل و اراضی فلسطینی تبعید خواهند شد. این خبر را یکی از مقامات حماس که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، اعلام کرد.
از جمله شخصیت‌های برجسته‌ای که روز دوشنبه آزاد شد، «خالده جرار»، ۶۲ ساله، رهبر جبهه مردمی برای آزادی فلسطین، یک گروه کوچک چپ‌گرا بود. به گفته گروه‌های حقوق بشری، «جرار» در بازداشت اداری قرار داشته و شش ماه گذشته را در حبس انفرادی سپری کرده است. «مروان برغوثی»، یکی از رهبران محبوب فلسطینی که به اتهام قتل در زندان به سر می‌برد، در فهرست وزارت دادگستری اسرائیل قرار ندارد. با این حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد که حماس در تلاش است تا نام او را به این فهرست اضافه کند.
در مرحله دوم توافق آتش‌بس، قرار است زندانیان بیشتری از فلسطینی‌ها در ازای آزادی باقی‌مانده گروگان‌های اسرائیلی آزاد شوند. با این حال، آینده این مرحله همچنان نامشخص است، زیرا اجرای آن به مذاکرات میان اسرائیل و فلسطینی‌ها درباره یکی از مسائل بسیار مناقشه‌برانگیز، یعنی نحوه اداره نوار غزه ویران‌شده، وابسته است.
زندگی در سایه ایست‌های بازرسی و بازداشت‌های شبانه
«شاثا جرعبا» می‌گوید که هرگز انتظار نداشت دستگیر شود، اما می‌دانست چنین احتمالی وجود دارد. او این هفته در مصاحبه‌ای گفت: «هر کسی که در فلسطین زندگی می‌کند ممکن است با زندان روبه‌رو شود. ما هر روز از ایست‌های بازرسی عبور می‌کنیم. هر جاده‌ای بین روستاها یک ایست بازرسی دارد، و شاید آن‌ها شما را بگیرند و به چیزی متهم کنند.» او همچنین روایت کرد که سربازان اسرائیلی حدود ساعت ۲ بامداد ۱۶ اوت به خانه‌شان یورش بردند. آن‌ها او و برادرش «عبدالرحمان»، ۲۴ ساله، را با چشمان بسته بازداشت کردند. سربازان به او فحاشی کردند و او را «تروریست حماس» خطاب کردند. با این حال، «شاثا جرعبا» هرگز در دادگاه محکوم نشد. او اتهام «تحریک در شبکه‌های اجتماعی» را رد کرده و تأکید می‌کند که اصلاً هیچ حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی ندارد. خانواده «جرعبا» با سیستم زندان‌های اسرائیل آشنا هستند. پدرش در جریان انتفاضه اول و دوم فلسطین چندین بار بازداشت شده بود. مقامات اسرائیلی او را به عضویت در حماس متهم کرده بودند، اما او این اتهام را رد کرده است. «شاثا جرعبا» می‌گوید که بازداشت‌ها راهی برای تحت فشار قرار دادن خانواده‌هاست. او معتقد است که در حالی که مقامات اسرائیلی فکر می‌کنند بازداشت‌های گسترده می‌تواند فشار ایجاد کند، اما نتیجه برعکس است.
به گزارش سازمان حقوق بشری اسرائیلی، بیش از ۸,۰۰۰ فلسطینی از داخل سرزمین های اشغالی و کرانه باختری در زندان‌های اسرائیل نگهداری می‌شوند که بیش از یک‌سوم آن‌ها بدون هیچ اتهام رسمی بازداشت شده‌اند. «شاثا جرعبا» در نهایت در زندان دامون در شمال فلسطین اشغالی نگهداری شد. او گفت که در یک سلول کوچک همراه با ۱۰ نفر دیگر محبوس بود. غذای ارائه‌شده، که عمدتاً از حبوبات تشکیل می‌شد، محدود بود و باعث دردهای معده او می‌شد.
شرایط وخیم زندان‌های اسرائیل پس از حملات اکتبر
فلسطینی‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش می‌دهند که شرایط زندان‌های اسرائیل پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به‌طور چشمگیری وخیم‌تر شده است. زندانیان اعلام کرده‌اند که در سلول‌های شلوغ نگهداری می‌شوند، به‌طور مکرر با خشونت مواجه هستند و در برخی موارد تحت شکنجه قرار گرفته‌اند. همچنین دسترسی به غذا، آب و برق به‌شدت محدود شده است. سرویس زندان‌های اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که از این ادعاها اطلاعی ندارد، اما تأکید کرد که هر زندانی یا بازداشتی می‌تواند شکایتی ارائه دهد که توسط مقامات رسمی به‌طور کامل بررسی و رسیدگی خواهد شد. در این بیانیه آمده است: «تمام زندانیان طبق قانون نگهداری می‌شوند و تمامی حقوق اولیه مورد نیاز، به‌طور کامل توسط نگهبانان حرفه‌ای اعمال می‌شود.» پس از آغاز جنگ، اسرائیل دیدارهای خانواده‌ها و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ با زندانیان را ممنوع کرده است. مقامات اسرائیلی این اقدام را به‌عنوان پاسخی به امتناع حماس از اجازه دسترسی مشابه به گروگان‌های اسرائیلی در غزه توجیه کرده‌اند. «ناجی عباس»، مدیر بخش زندانیان و بازداشتی‌ها در سازمان «پزشکان برای حقوق بشر در اسرائیل»، گفت: «پیش از جنگ، ما با مواردی از غفلت پزشکی مانند محرومیت از دارو و درمان روبه‌رو بودیم. اما پس از جنگ، با سیاستی مواجه هستیم که عملاً ارائه مراقبت‌های پزشکی را به‌کلی رد می‌کند.»
سرکوب گسترده در کرانه باختری؛ تشدید کنترل‌های امنیتی
با توقف جنگ در غزه و آزادی زندانیان فلسطینی، اسرائیل سرکوب‌ها در کرانه باختری اشغالی را شدت بخشیده است. مقامات اسرائیلی نیروهای خود را تقویت کرده، ایست‌های بازرسی جدیدی ایجاد کرده و جاده‌ها را بسته‌اند، زیرا معتقدند فلسطینیان آزادشده تهدیدی برای امنیت هستند.
«بزالل اسموتریچ»، وزیر دارایی اسرائیل و عضو راست‌گرای افراطی ائتلاف بنیامین نتانیاهو، که با توافق آتش‌بس مخالف است، روز سه‌شنبه در پلتفرم اجتماعی ایکس اعلام کرد که کابینه اسرائیل به درخواست حزب او اهداف نظامی جدیدی را برای کمپین اخیر در کرانه باختری تعریف کرده است. او نوشت: «پس از غزه و لبنان، امروز، با کمک خدا، تغییر در نگرش امنیتی در یهودیه و سامره [اصطلاحات کتاب مقدس اسرائیل برای کرانه باختری] را آغاز کرده‌ایم.»
ارتش اسرائیل روز سه‌شنبه یک عملیات نظامی جدید را در شهر جنین و اطراف آن، که به‌عنوان یکی از مراکز اصلی مقاومت فلسطینی شناخته می‌شود، آغاز کرد. «بنیامین نتانیاهو» هشدار داد که این عملیات گسترده و قابل‌توجه خواهد بود. به گفته مقامات بهداشت فلسطین، تاکنون در این عملیات ۱۲ نفر، از جمله یک کودک، شهید شده‌اند. مقامات نظامی اسرائیل اعلام کردند که دو نفر از کشته‌شدگان، شبه‌نظامیانی بودند که در حمله‌ای اخیر به یک شهرک اسرائیلی در کرانه باختری دست داشتند. هم‌زمان، شهرک‌نشینان اسرائیلی، در ادامه موج خشونت‌های فزاینده، به روستاهای فلسطینی فندق و جینصافوت حمله کرده و آن‌ها را به آتش کشیدند.
هر چیزی که نیاز داری به من اطلاع بده
یک روز پس از آزادی، «شاثا جرعبا» برای معاینه و درمان مشکلات پزشکی که در زندان امکان رسیدگی به آن‌ها وجود نداشت، به بیمارستان اصلی رام‌الله مراجعه کرد. او کفش کتانی، روسری و یک لباس بلند مشکی به تن داشت. پزشکان و کارکنان بیمارستان او را بدون انتظار در صف‌های طولانی پذیرش کردند. بسیاری از کارکنان و افراد غریبه به او نزدیک شدند تا آزادی‌اش را تبریک بگویند. «جرعبا» آزمایش‌هایی برای بررسی ریزش مو و مشکلات معده انجام داد و دارویی برای بازگرداندن چرخه قاعدگی به او تجویز شد. یکی از پزشکان به او گفت: «هر چیزی که نیاز داری، فقط به من اطلاع بده...»
