یکی از مهمترین اهداف اعلام شده نتانیاهو، نابودی گردان های قسام بود، با این حال، ساعت اولیه صبح امروز نیز شاهد ظهور نظامیان گردان های قسام بود که اقدام به انجام چیزی شبیه به "نمایش نظامی" در جنوب غزه در رفح کردند، آنها این کار را حتی قبل از آنکه رسماً آغاز آتشبس از سوی ارتش اشغالگر اسرائیلی اعلام شود، انجام دادند.
به گزارش جماران، الجزیره در گزارشی از جدیدترین اوضاع مقاومت فلسطین در نوار غزه پس از برقراری آتش بس در این منطقه نوشت: در پنجم مهٔ ۲۰۲۴ و پس از تقریباً ۷ ماه از آغاز جنگ نسلکشی اسرائیل علیه نوار غزه، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم اسرائیل، این اظهارنظر را برای تأکید بر هدف اصلی جنگش، یعنی نابود کردن جنبش حماس و جلوگیری از کنترل غزه توسط این جنبش، مطرح کرد. اما با گذشت بیش از ۲۵۰ روز از اظهارات نتانیاهو و ۴۷۰ روز از آغاز تجاوز اسرائیل، به نظر میرسد که وعده های نتانیاهو به سراب تبدیل شده است.
امروز یکشنبه در ساعات اولیهٔ آغاز مرحلهٔ اول آتشبس، رادیو ارتش اسرائیل گفت: "افسران پلیس حماس در حال استقرار دوباره در سراسر نوار غزه هستند و حماس که در هیچ لحظهای از جنگ کنترل یا تسلط خود را بر هیچ بخشی از نوار غزه از دست نداده است، از این دقایق برای تقویت و تحکیم تسلط و حکومت خود استفاده میکند."
وضعیت عجیبی در این میان وجود دارد، زیرا فاصلهٔ زیادی بین آرزوها و وعده های نتانیاهو و واقعیتی که تصاویر و صحنههایی که رسانهها از نوار غزه نشان میدهند، وجود دارد؛ واقعیتی که تأکید میکند اهداف اصلی حمله نظامی گسترده اسرائیل به غزه ، به رغم ویرانی بسیار زیاد ساختمانها و زیرساختهای این منطقه که این تجاوز از خود به جای گذاشت و با وجود تعداد بالای شهدا که به حدود ۴۴ هزار نفر رسیده و بهعلاوه شمار زیادی از مجروحان و بیخانمانها، بهطور کامل بر باد رفته است
بستر مردمی
ادبیات علوم نظامی به آنچه که به عنوان "مرکز ثقل سازمانهای نظامی" (COG - Center of Gravity) شناخته میشود اشاره دارد، که ممکن است از سازمانی به سازمان دیگر و از زمینهای به زمینه دیگر متفاوت باشد. با این حال، در مورد حماس و شاخههای مقاومت فلسطینی، تجربه نشان میدهد که مرکز ثقل آنها عمدتاً به بستر مردمی وابسته است که عمق اجتماعی گران قیمتی به مقاومت می دهد و به عنوان منبع انسانی دائماً تأمینکننده نیروی انسانی عمل میکند. همچنین، ایمان این بستر به گزینههای استراتژیک مقاومت و قابلیت رهبری آن در ارزیابی موقعیت و اتخاذ تصمیم، به مقاومت چیزی شبیه به تفویض اختیار مردمی راحت برای اجرای طرحهایش میدهدتا اهداف ملی فلسطینی را محقق کند.
رژیم اشغالگر با درک این واقعیت عمداً این بستر مردمی را از نظر نظامی و معنوی هدف قرار می دهد، برای آن که هزینه حمایت از مقاومت را افزایش دهد و فشارهایی به رهبری آن وارد کند و حمایت مردمی آن را از بین ببرد. از این رو، نیروهای اشغالگر زیرساختهای نوار غزه را اهداف نظامی قلمداد می کنند و همچنین گسترش عملیات کشتن غیر نظامیان و آزار دادن جامعه غزه به حداکثر ممکن را یک هدف نظامی در نظر میگیرند، زیرا اسرائیلیها اکنون همه نوار غزه را جنبش مقاومت مردمی میبینند.
این مساله دلایل تعمد بهرهگیری از شدیدترین درجات خشونت برای خونین کردن بستر غیرنظامی در نوار غزه و نابود کردن مؤلفههای روزمره و زندگیبخش ساکنان آن را برای ما نشان می دهد، با این حال، فضای جشن و خوشحالی مردم غزه که رسانهها در مناطق مختلف این منطقه از جمله مناطق تلاش نظامی فشرده اسرائیلی، مانند شمال آن، منتقل کردند، نشان می دهد که وضعیت غزه استثنایی و منحصر به فرد است و فرهنگ مقاومت به شدت در این باریکه ریشه دوانده است.
همچنین به نظر میرسد که یک آگاهی استراتژیک جمعی در مردم غزه در مورد ضرورت حفظ تصویر پیروزی در لحظات پایانی و نشان دادن آن به دشمن و جهان وجود دارد، و این موضوع باعث می شود که آنها به گونهای غیرمنظم و صورت خودجوش، به عمد به نشان دادن چنین تصاویری علیرغم فاجعه انسانی عظیمی که آنها تجربه کردهاند و آثار آن برای مدت طولانی باقی خواهد ماند، کشانده شوند.
شکست طرح کوچاندن
هفتههای اول جنگ، پرده از طرح اسرائیل برای وادار کردن ساکنان غزه به ترک این منطقه برداشت. روزنامه "اسرائیل هیوم" در اکتبر 2023 گزارش داد که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل در تلاش است "ساکنان غزه را وادار کند که به کشورهای دیگر مهاجرت کنند". با این حال، آنچه که پس از ماهها جنگ طولانی در این باریکه و ساکنان آن نشان دادند، کاملاً برخلاف آن بود، به طوری که ساکنان نوار غزه به شدت به ماندن در آن پایبند بودند و فضای شادی در اردوگاههای آوارگان به دلیل نزدیک شدن به بازگشت آنها به محله های اصلیشان، علیرغم ویرانیهای گسترده ، مشاهده شد.
در شمال غزه بهویژه، شرط عدم بازگشت آوارگان به آنجا و بهویژه به مناطق بیت لاهیا، بیت حانون، جبالیا و شجاعیه یکی از بزرگترین موانع بود که توافق آتشبس را برای ماهها مختل کرد. همچنین نباید اشاره به جزئیات طرحی که ژنرال ذخیره گیورا آیلند، رئیس سابق بخش عملیات ستاد کل ارتش اسرائیل، که به عنوان یکی از مشاوران نظامی نزدیک به نتانیاهو شناخته میشود، فراموش شود ودر رسانه ها به "طرح ژنرالها" شناخته میشود. هدف این طرح ایجاد فشارهای نظامی و معیشتی شدید بر شمال غزه برای مجبور کردن ساکنان آن به آوارگی و تبدیل آن به یک منطقه حائل است.
امروز، تصاویری که بهطور مداوم پخش میشود نشان میدهد که صحنههای زندگی همچنان در مناطق شمالی حاضرند و تجمعات انسانی بزرگی هنوز مکانهای سکونت خود را ترک نکردهاند، همچنین نخستین گروههای آوارگان بر اساس مرحله اول توافق از طریق خیابان الرشید شروع به بازگشت به شمال کردهاند ، و در مرحله دوم نیروهای اشغالگر از محور نتساریم عقبنشینی خواهند کرد که این اجازه میدهد خیابان صلاح الدین باز شده و راه بازگشت در آن آسانتر و امنتر باشد.
گردان های قسام متلاشی نشده است
علاوه بر این، یکی از مهمترین اهداف اعلام شده نتانیاهو، نابودی گردان های قسام بود، با این حال، ساعت اولیه صبح امروز نیز شاهد ظهور نظامیان گردان های قسام بود که اقدام به انجام چیزی شبیه به "نمایش نظامی" در جنوب غزه در رفح کردند، آنها این کار را حتی قبل از آنکه رسماً آغاز آتشبس از سوی ارتش اشغالگر اسرائیلی اعلام شود، انجام دادند.
حتی پژوهشگر و روزنامهنگار اسرائیلی، گای پیخور، مقالهای منتشر کرد که در آن گفت، مشاهده حضور پلیس حماس و گردان های قسام در غزه بلافاصله پس از آغاز آتشبس، به او این تصور را داد که "حماس بازگشته و با آن همه چیزی بازگشته است" و هشدار داد که حمله به شهرکهای غلاف غزه به زودی انجام خواهد شد و "وحشتناک خواهد بود".
سازمان صدا و سیمای اسرائیل در تاریخ 9 فوریه 2024 گزارش داد که نخستوزیر از ارتش درخواست کرده است تا طرح نابودی گردان های قسام، شاخه نظامی حماس در شهر رفح، را قبل از ماه رمضان اجرا کند. همچنین گفت که رئیس ستاد ارتش، هرتسی هالِوی، به نتانیاهو گفته است که "ارتش در واقع برنامهای دارد، اما نیاز به آمادهسازی شرایط دارد و آن تخلیه منطقه و هماهنگی با مصر است" که اسرائیل بعداً در آن ناکام ماند.
به رغم ادعاهای اسرائیل در دسامبر گذشته مبنی توانسته دو هزار "عنصر" حماس را در رفح به قتل برساند و ۱۵ کیلومتر از شبکهٔ تونلها را ویران کند، اما این ظهور سریع و سازمانیافتهٔ گردان های قسام احتمالاً نشان میدهد که اظهارات اسرائیلیها به داخل هدایت شده بود تا ناکامی طرح جابهجایی به مصر و ورود گسترده به مناطق رفح را توجیه کند.
شکست طرح های روز بعد
در دسامبر 2023، نتانیاهو به پیشنهاد فلسطینیهایی حمله کرد که شامل این میشد که حماس شریک در حکومت غزه پس از جنگ باشد و گفت: "در روز بعد از جنگ حماس نخواهد بود، ما آن را نابود خواهیم کرد."
در طول ماههای جنگ، دولت اسرائیل تلاش کرد چندین نسخه یکجانبه برای مدیریت نوار غزه را آزمایش کند، از جمله مدیریت نظامی مستقیم، اما ارتش اشغالگر در مدیریت روند توزیع کمکها در این منطقه که به عنوان تجربه نخستین این نسخه بود، شکست خورد. همچنین، در ایجاد یک قدرت تکنوکرات جدید از طریق گروهی از شخصیت های خانوادهها و طوایف در غزه ناکام ماند و تلاشهای مکرر اسرائیل برای ارتباط با شخصیتهای منتخب برای انجام این نقش نیز موفق نشد.
و در نهایت، جنگ به آنچه که باید در مرحله نهایی باشد رسید و ماهیت قدرت در نوار غزه تغییر نکرد، بلکه به نظر میرسد سیستم رهبری و کنترل گردانهای قسام همچنان با کارایی کامل عمل میکند، زیرا توانستند به موعد اعلام اسامی اسرای زن اسرائیلی که قرار است به مقامات اشغالگر تسلیم شوند، پایبند باشند.
همچنین نیروهای امنیتی غیرنظامی در حال استقرار و ظهور دوباره در منطقه هستند، با وجود اینکه از زمان شروع جنگ، ارتش اشغالگر اسرائیل عملیات ترورهایی را انجام داد که طبق آخرین آمار منتشر شده توسط دفتر اطلاع رسانی دولت در غزه در 19 دسامبر گذشته 723 نفر از اعضای دستگاههای پلیس و کمیتههای تأمین کمکها را هدف قرار داده است،
تمام این امور باعث شد تا تحلیلگر مسائل عربی در شبکه خبری i24 عبری بپرسد: "ما در اینجا در طول یک سال و پنج ماه چه کردهایم؟ بسیاری از خانهها را ویران کردیم، بهترین فرزندانمان کشته شدند، و در نهایت نتیجه همان فرمول قبلی است: حماس حکومت میکند، کمکها وارد میشوند، و نیروهای نخبه [قسام] بازمیگردند."