در حالی که گمانه زنی های بسیاری درباره این سفر در این بازه زمانی در رسانه ها مطرح شده و روایت رسمی مقام های ایرانی این است که توسعه و تعمیق رابطه دوجانبه تهران و مسکو محور اصلی گفت وگوها بوده، ساعتی قبل دو منبع بلندپایه ایرانی به رویترز گفتند که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از رهبر ایران خواسته است که به ترور رئیس دفتر سیاسی حماس توسط اسرائیل "پاسخی محدود" بدهد و در مورد حمله به غیرنظامیان اسرائیلی توصیه کرده است.
به گزارش جماران، التهاب در خاورمیانه به بالاترین سطح خود رسیده است. قریب به یک هفته پس از ترور اسماعیل هنیه، رئیس فقید دفتر سیاسی حماس در تهران، تماس های تلفنی دیپلماتیک و رایزنی ها برای مدیریت تنش در منطقه بخصوص میان اعضای محور مقاومت و رژیم اسرائیل دمی متوقف نشده است. در حالی که از نخستین ساعات وقوع این ترور مقام های ارشد ایرانی بر قطعی بودن پاسخ به آن تاکید داشتند رایزنی های سیاسی و دیپلماتیک علی باقری، سرپرست وزارت امور خارجه با وزرای خارجه و مقام های سیاسی کشورهای منطقه و فرامنطقه ادامه دارد. پس از برگزاری یک دور نشست در شورای امنیت ملل متحد به درخواست ایران و با حمایت روسیه، چین و الجزایر روز چهارشنبه نشست شورای وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در جده، عربستان سعودی با همین محور برگزار خواهد شد.
در این فاصله زمانی سفر وزیر خارجه اردن و دبیر شورای امنیت ملی روسیه به تهران توجه رسانه ها و ناظران را به خود جلب کرده است. در میانه بمباران خبرسازی ها و تایید و تکذیب ها، ناگفته پیداست که ایالات متحده آمریکا بر اساس سنت همیشگی در مواقع بحران، کانال های پیام رسانی غیرمستقیم با ایران را فعال کرده است تا در ادامه مسیر نگاه یکجانبه و جانبدارانه نسبت به تحولات منطقه ای از جمهوری اسلامی ایران بخواهد که پاسخ ترور اسماعیل هنیه را به گونه ای ندهد که به تشدید تنش در منطقه منتهی شود.
دولت جو بایدن که از قریب به هفت روز پیش تاکنون تلاش کرده فاصله خود را با اسرائیل در رابطه با این ترور در قلب تهران حفظ کند، شامگاه دوشنبه به وقت محلی را صرف بررسی وضعیت پیش آمده در منطقه غرب آسیا کرد. اعضای کابینه بایدن که مرتبط با حوزه سیاست خارجی هستند، در اتاق رئیس جمهور جمع شدند تا برآیند تماس های گرفته شده با دوستان و متحدان خود در منطقه و نتیجه پیام رسانی ها به تهران را بررسی کنند. بر همین اساس کاخ سفید بامداد سه‌شنبه از برگزاری جلسه تیم امنیت ملی با «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا و «کامالا هریس» معاون او خبر داد.
در این بیانیه آمده است: «تیم امنیت ملی، بایدن و هریس را در مورد تهدیدات ناشی از ایران و متحدانش آگاه کرد. بایدن و هریس در جریان حمله به پایگاه عین‌الاسد و لزوم پاسخگویی به آن قرار گرفتند. گزارش هایی درباره آخرین تلاش‌های نظامی آمریکا برای تقویت دفاع اسرائیل و تلاش‌های دیپلماتیک با هدف کاهش تنش‌ها در خاورمیانه و دستیابی به آتش‌بس [در غزه] به بایدن و هریس ارائه شد.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا بامداد سه‌شنبه درباره جلسه ساعتی پیش خود با تیم امنیت ملی کاخ سفید توضیح داد: «اوایل امروز من و معاون رئیس جمهور(کامالا هریس) در اتاق گزارش، در جریان تحولات خاورمیانه قرار گرفتیم. گزارشات جدیدی درباره تهدیدهای ایران و نیروهای نیابتی آن و تلاش‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای دریافت کردیم. ما در مورد اقداماتی که برای دفاع از نیروهای خود و پاسخ به هرگونه حمله علیه پرسنل خود که به روش و مکان انتخابی خود انجام می‌دهیم، بحث کردیم. خبرگزاری «رویترز» نیز به نقل از مقام‌های آمریکایی نوشت: «تیم امنیت ملی به بایدن اطلاع داد که مشخص نیست ایران چه زمانی احتمال دارد به اسرائیل حمله کند».
شامگاه دوشنبه بود که رسانه‌های عراقی از شنیده‌شدن صدای سه انفجار در محل استقرار نظامیان آمریکایی در پایگاه عین‌الاسد در پی دو حمله موشکی به این مکان خبر دادند. وزارت دفاع آمریکا نیز بامداد سه‌شنبه مجروح شدن چند نظامی خود در حمله به عین‌الاسد را تأیید کرده و گفت که در حال ارزیابی میزان خسارت وارد شده است.
این دومین بار در چندماه اخیر است که رژیم اسرائیل با هدف قرار دادن مستقیم جمهوری اسلامی ایران درصدد تشدید تنش ناشی از جنگ در غزه و گسترش دامنه جنگ برآمده است. نخستین بار در اواخر فرودین ماه بود که حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل (عملیات وعده صادق ) انجام شد. این حمله با به‌کارگیری پهپادهای انتحاری، موشک کروز و موشک‌های بالستیک به تلافی حمله هوایی به کنسولگری ایران در دمشق و شهادت محمدرضا زاهدی از فرماندهان ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران انجام شد. اسرائیلی ها ادعا کردند که در طول عملیات سپر آهنین ۹۹٪ پرتابه‌های ایرانی رهگیری و منهدم شده‌اند. ناگفته پیداست که جمهوری اسلامی ایران در عملیات فوق ، زمانبندی و نحوه انجام عملیات را به گونه ای پیش برد که منجر به تشدید تنش در منطقه نشود و البته به غیرنظامیان هم آسیبی وارد نشد.
با این همه به نظر می رسد که نحوه پاسخ تهران به ترور اسماعیل هنیه که مهمان ایران به مناسبت مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب بود متفاوت است. در حالی که اسرائیل در آماده باش برای رویارویی با این حمله قرار گرفته و منابع موثق نیز خبر از نامشخص بودن زمان قطعی این حمله می دهند، به نظر می رسد که این پاسخ تا پس از برگزاری نشست شورای وزرای خارجه کشورهای اسلامی در جده داده نشود.
در چند روز اخیر مقام های کشورهای عربی منطقه که در تماس مستقیم با ایالات متحده هستند مانند مصر، اردن، عمان، قطر، عراق و بحرین گفت و گوهای جداگانه ای با سرپرست وزارت امور خارجه ایران داشته اند. به نظر می رسد که تأکید بر مقصر بودن اسرائیل در وضعیت به وجود آمده در منطقه و درخواست از ایران برای خویشتن داری حداکثری یا مدیریت پاسخ به گونه ای که منجر به تشدید تنش و به راه افتادن بازی مطلوب نتانیاهو در منطقه نشود، از محورهای اصلی گفت و گوهای این مقام ها با علی باقری بوده است. همزمان جمهوری اسلامی ایران در این تماس ها بر ضرورت برخورد جامعه و نهادهای بین المللی با رویه جاری رژیم اسرائیل و البته حق بلاشک ایران در پاسخ به این ترور و نقض تمامیت ارضی و امنیت ملی آن تاکید کرده است.
آیا جمهوری اسلامی ایران پاسخ کنترل شده ای به اسرائیل خواهد داد؟ آیا در این پاسخ دهی هماهنگی با سایر اعضای محور مقاومت خواهد داشت و شاهد پاسخی چندجانبه خواهیم بود؟ واکنش رژیم اسرائیل، در میانه تلاش های میانجی گران منطقه ای و فرامنطقه ای برای برقراری آتش بس و فروکش کردن شعله های آتش به راه افتاده در منطقه، چه خواهد بود؟ این پرسش ها، محور بسیاری از گزارش های رسانه ای شده که در چند روز اخیر در رسانه های متفاوت بین المللی نوشته شده است.
المانیتور در گزارشی در این باره می نویسد: «دیپلماسی منطقه‌ای و تماس‌های ایالات متحده با رهبران کشورهای غرب آسیا در تلاش برای مهار انتقام‌جویی مورد انتظار ایران علیه اسرائیل در حال افزایش است. در همین حال، چندین شرکت هواپیمایی معلق شدن پرواز را به تهران، تل آویو و بیروت تمدید کردند؛ زیرا واکنش ایران قریب الوقوع به نظر می رسید. حملات رژیم اسرائیل به مناطقی از خاک لبنان هم ادامه دارد. این حملات در حالی صورت می‌گیرد که انتظار می‌رود ایران و حزب‌الله به هدف قرار دادن فواد شکر، فرمانده ارشد حزب‌الله و اسماعیل هنیه، رهبر حماس در تهران، پاسخی نظامی بدهند. ایران و گروه‌های مورد حمایت آن در منطقه از جمله حزب‌الله لبنان، حوثی‌های یمن، حماس فلسطین و جهاد اسلامی و همچنین چندین گروه شیعه در عراق و سوریه وعده پاسخ دادن به این ترورها را داده اند. ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران تاکید کرد که کشورش حق بی چون و چرا دارد که به ترور هنیه در خاک خود پاسخ دهد. ژنرال حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران ایران روز دوشنبه هشدار داد که اسرائیل با اقدامات خود در منطقه قبر خودش را می کند. بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در حال رقابت برای مهار این وضعیت هستند، در حالی که بسیاری از کشورها از اتباع خود در لبنان می‌خواهند که با بدتر شدن شرایط امنیتی، فورا کشور را ترک کنند. جو بایدن روز دوشنبه تیم امنیت ملی خود را در کاخ سفید گرد هم آورد تا در مورد آخرین تحولات خاورمیانه گفتگو کند. کاخ سفید اعلام کرد که رئیس جمهور آمریکا با ملک عبدالله پادشاه اردن نیز صحبت خواهد کرد. ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن، اوایل روز یکشنبه سفر نادری به ایران را به پایان رساند که اولین سفر یک مقام ارشد اردنی در بیش از دو دهه گذشته بود. بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه، صفدی در دیدار با رئیس جمهور و سرپرست وزارت امور خارجه ایران، اقدامات اسرائیل در غزه و منطقه را محکوم کرد و خواستار پایان فوری خصومت ها برای جلوگیری از تشدید بیشتر شد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا پیش از این هشدار داده بود که حملات ایران و حزب‌الله به اسرائیل ممکن است «تا روز دوشنبه» انجام شود. بلینکن در یک کنفرانس تلفنی روز یکشنبه به همتایان خود در گروه هفت در مورد حمله قریب الوقوع ایران اطلاع داده است. بنا بر گزارش ها، بلینکن از آنها خواسته است که ایران، حزب الله و اسرائیل را تحت فشار قرار دهند تا "حداکثر خویشتنداری" را اعمال کنند و تاکید کرد که ایالات متحده برای مهار این وضعیت تلاش می کند.»
به گزارش جماران، اسکای نیوز عربی به نقل از یک منبع اعلام کرد که اردن به ایالات متحده، اسرائیل و ایران اطلاع داده که اجازه استفاده از حریم هوایی این کشور توسط هیچ طرفی را نخواهد داد. در این گزارش آمده بود که وزیر امور خارجه اردن در سفر به تهران به مقامات ایرانی اطلاع داد که در صورت پاسخ به اسرائیل باید از حریم هوایی اردن دوری کنند. الصفدی همچنین به تهران اطلاع داد که اردن اجازه نمی دهد اسرائیل از حریم هوایی کشورش استفاده کند. اردن در جریان «عملیات وعده‌صادق»به اسرائیل در رهگیری موشک‌های ایران کمک کرده‌بود.
در همین رابطه شبکه «اِی‌بی‌سی نیوز» بامداد سه‌شنبه به نقل از مقامات دولتی آمریکایی گزارش داد که واشنگتن این بار با مانع دشوارتری برای تشکیل ائتلافی برای دفاع از اسرائیل مواجه است. این مقام‌ها که نامشان فاش نشد، به این شبکه گفتند: بسیاری از شرکای بین‌المللی آمریکا، برخی از اقدامات بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، به ویژه ترور اسماعیل هنیه در ایران، را غیرضروری و تحریک‌آمیز می‌دانند.
سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت روسیه نیز روز دوشنبه وارد تهران شد. به گزارش خبرگزاری اینترفاکس روسیه، وی با مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب و دبیرشورای عالی امنیت ملی ایران به طور جداگانه دیدار داشته است. در حالی که گمانه زنی های بسیاری درباره این سفر در این بازه زمانی در رسانه ها مطرح شده و روایت رسمی مقام های ایرانی این است که توسعه و تعمیق رابطه دوجانبه تهران و مسکو محور اصلی گفت وگوها بوده، ساعتی قبل دو منبع بلندپایه ایرانی به رویترز گفتند که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه از رهبر ایران خواسته است که به ترور رئیس دفتر سیاسی حماس توسط اسرائیل «پاسخی محدود» بدهد و در مورد حمله به غیرنظامیان اسرائیلی توصیه کرده است.
در همین حال، خبرگزاری های لبنان گزارش دادند که عبدالله بو حبیب، وزیر امور خارجه موقت، روز دوشنبه عازم قاهره شده و در آنجا با همتای مصری خود دیدار خواهد کرد. گفته شده که تلاش‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش‌ها محور اصلی گفت و گوی این دو مقام خواهدبود. وزیر خارجه مصر روز یکشنبه در تماس تلفنی با علی باقری کنی، هشدار داد که تحولات کنونی «بسیار خطرناک» است و ثبات منطقه را تهدید می‌کند. بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه، وی از همه طرف های درگیر خواست تا خویشتن داری کنند و از تشدید بیشتر تنش جلوگیری کنند.
برخی منابع خبری نیز از سفر وزیر خارجه فرانسه به بیروت در این هفته خبر داده اند، هرچند هنوز هیچ تایید رسمی در مورد این خبر وجود ندارد. این مقام ارشد فرانسوی اوایل هفته جاری با همتای آمریکایی خود گفت و گوی تلفنی داشت. بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه فرانسه، دو مقام توافق کردند که از همه طرف‌ها بخواهند بیشترین خویشتنداری را به کار گیرند تا از هرگونه تحول منطقه‌ای که پیامدهای مخربی برای کشورهای منطقه و چشم‌انداز صلح داشته باشد، جلوگیری کنند.
ادامه هشدارهای مسافرتی
همزمان با ادامه تنش در منطقه و نامشخص بودن زمان پاسخ ایران و محور مقاومت، معلق ماندن پروازها به منطقه غرب آسیا هم ادامه دارد. روز دوشنبه، اردن از تمام خطوط هوایی که قصد فرود در فرودگاه های این کشور را دارند، خواست تا 45 دقیقه سوخت اضافی حمل کنند، اقدامی که تصور می شود در صورتی که اردن مجبور شود حریم هوایی خود را در صورت درگیری منطقه ای ببندد، یک اقدام احتیاطی است.
شرکت هواپیمایی آلمانی لوفت‌هانزا تمامی پروازهای خود به تل‌آویو، تهران و بیروت را تا 12 آگوست به حالت تعلیق درآورده است. شرکت هواپیمایی دلتا ایالات متحده نیز پروازهای خود به تل آویو را حداقل تا 31 اوت «به دلیل درگیری های مداوم در منطقه» متوقف کرده است. وزارت خارجه بریتانیا در حال حاضر توصیه می‌کند از هرگونه سفر به لبنان خودداری کنند و از شهروندان بریتانیایی در این کشور خواسته است که این کشور را ترک کنند. همچنین توصیه می‌کند از هرگونه سفر به مناطق شمالی اسرائیل که با لبنان هم مرز است، خودداری کنید.
