غربی ها با برداشتن پیش شرط منع استفاده اوکراین از تسلیحات غربی برای حمله به اهداف نظامی در خاک روسیه، راه را برای کی‌یف به منظور عبور از خط قرمز دیگر تعیین شده توسط ولادیمیر پوتین هموار کردند.
به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، آمریکا و قدرت‌های اروپایی با برداشتن پیش شرط منع استفاده اوکراین از تسلیحات غربی برای حمله به اهداف نظامی در خاک روسیه، راه را برای کی‌یف به منظور عبور از خط قرمز دیگر تعیین شده توسط ولادیمیر پوتین هموار کردند.
ال‌پائیس در مقدمه گزارشی که به این موضوع اختصاص یافته آورده است: روابط اوکراین و متحدان ناتو از الگوی یک مراوده و کشمکش نفس‌گیر پیروی کرده که کی‌یف را دچار یاس و ناامیدی کرده است.
در ادامه یادآوری شده است که دولت ولودیمیر زلنسکی از زمان آغاز حمله روسیه در فوریه ۲۰۲۲، با محدودیت‌هایی دست و پنجه نرم کرده که قدرت‌های ائتلاف آتلانتیک به دلیل ترس از گسترش جنگ فراتر از اوکراین در زمینه نظامی اعمال کرده‌اند.
هر تصمیم مهم، از تحویل تانک‌های لئوپارد آلمان تا جنگنده‌های اف-۱۶ آمریکا، با مذاکرات طولانی همراه بوده است.
اکنون، یکی از خطوط قرمز اصلی که از آغاز حمایت غرب از اوکراین برای مقابله با تهاجم ارتش روسیه ترسیم شده بود، برداشته شده است.
این خط قرمز که هم‌اکنون حذف شده، استفاده از سلاح‌های ارسالی کشورهای ناتو برای اوکراین در حمله به اهداف نظامی واقع در خاک روسیه را ممنوع می‌کرد.
حمله‌ای که روسیه در دهم ماه مه در شمال شهر خارکیف آغاز کرد، بار دیگر نیاز اوکراین به استفاده از موشک‌ها و توپخانه‌های اهدایی ناتو علیه اهدافی در آن سوی مرز را برجسته کرده است.
کرملین مواضع توپخانه‌ای، سامانه‌های موشکی، جنگنده‌ها و واحدهای پهپادی خود برای این عملیات را در استان بلگورود روسیه، هم‌مرز با منطقه اشغال‌شده در شمال خارکیف مستقر و متمرکز کرده است.
کی‌یف از اوایل ماه مه متحدان کشورش را برای دریافت چراغ سبز به منظور استفاده از سلاح‌های اهدایی ناتو علیه اهدافی داخل روسیه تحت فشار قرار داد.
این فشار‌ها سبب شد تا متحدان سرانجام پس از مخالفت‌های اولیه، هفته گذشته به استفاده کی‌یف از سلاح‌های ارسالی غرب در هدف قرار دادن خاک روسیه رضایت دهند.
این مجوز ابتدا از سوی دو قدرت بزرگ اروپایی یعنی فرانسه و آلمان صادر و سپس در نهایت روز پنجشنبه با موافقت کاخ سفید تکمیل شد.
به گزارش مطبوعات و رسانه‌های آمریکایی و اوکراینی، جو بایدن به طور محرمانه مجوز استفاده از توپخانه، سامانه‌های ضدهوایی و موشک‌های میان‌برد هیمارس را که پیش‌تر توسط واشنگتن تأمین شده بودند برای حمله به اهداف نظامی در آن سوی مرز استان‌های خارکیف و سومی با روسیه صادر کرده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا این تصمیم را روز جمعه طی یک کنفرانس مطبوعاتی در جریان نشست ناتو در پراگ تأیید کرد.
عامل اصلی تغییر در موضع آمریکا در این خصوص که بسیار تدریجی بوده سفر دو هفته پیش آنتونی بلینکن به کی‌یف عنوان شده است.
به نوشته تحلیلگر ال‌پائیس، مقامات آمریکایی با آشکار شدن خسارات ناشی از تأخیر پیشین کنگره در تصویب بسته‌های تازه کمک‌های نظامی به اوکراین، به این تصمیم شتاب بخشیدند.
با این حال، ایالات متحده به‌رغم سرعت بخشیدن به تولید مهمات و یافتن راه‌هایی برای تسریع در ارسال تسلیحات به اوکراین، بنا به دستور بایدن همچنان استفاده از موشک‌های دوربرد «اتکمز» خود را علیه خاک روسیه ممنوع کرده است.
این محدودیت، مانع جدیدی است که کی‌یف سعی در برطرف کردن آن دارد. زلنسکی هفته گذشته اعلام کرد که روسیه در حال جمع‌آوری هزاران نیرو در ۹۰ کیلومتری مرز است تا فشار بر جبهه خارکیف را افزایش دهد.
پترو چرنیک، فرمانده ارشد ارتش اوکراین روز ۲۸ مه به رسانه‌ها گفته بود که تنها راه ضربه زدن به تجمع نیروهای روسی در آنسوی مرز، استفاده از موشک‌های «اتکمز» با سرجنگی خوشه‌ای است.
بلینکن اما با اتخاذ موضعی که واشنگتن بارها آنرا تکرار کرده، در پاسخ به این درخواست در پراگ گفت که دولت آمریکا در صورت لزوم «موضع خود را تطبیق خواهد داد».
وزیر امور خارجه ایالات متحده سپس در همین راستا افزود: «می‌خواهیم مطمئن شویم که با دقت و همچنین با کارایی عمل می‌کنیم.»
جان هربست از مرکز اوراسیای شورای آتلانتیک می‌گوید: تصمیم کاخ سفید «حداقل کاری است که می‌توان برای کمک به اوکراین در وضعیت دشوار حاکم بر شمال شرق این کشور، به ویژه منطقه خارکیف، انجام داد.»
این تحلیلگر ادامه می‌دهد: «این تصمیم مانع بزرگی را بر سر راه تلاش‌های اوکراین برای دفاع از غیرنظامیان در خارکیف و توقف پیشروی‌های روسیه برمی‌دارد.».
او همچنین می‌گوید: «این گام نیمه‌کاره بهتر از هیچ است»، اما «پیام لازم را درباره عزم آمریکا در جنگ به کرملین نمی‌فرستد.»
تهدید هسته‌ای
هر چراغ سبزی که به نفع اوکراین روشن می‌شود، با تهدیداتی از سوی مسکو همراه است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز ۲۹ مه هشدار داد که استفاده از موشک‌های ناتو علیه روسیه با «عواقب جدی» همراه خواهد بود.
وی در همین راستا تهدید کرد: «کشورهای اروپایی، به ویژه کشورهای کوچک، باید بدانند که با چه آتشی بازی می‌کنند.»
میکولا بیلیسکوف، پژوهشگر «مؤسسه ملی مطالعات استراتژیک»، نهادی تحقیقاتی وابسته به ریاست جمهوری اوکراین، به ال پائیس گفت: «روسیه در سوءاستفاده از بیم آمریکا و آلمان از تشدید غیرمتعارف درگیری‌ها بسیار ماهرانه عمل کرده است.»
وی در همین زمینه افزود: «تهدیدات هسته‌ای روسیه باعث به تأخیر افتادن و محدود شدن کمک‌های حیاتی به اوکراین شده است.»
یکی دیگر از مراحل این بازی فشار و مراودات نفس‌گیر میان کی‌یف و غرب بر سر تسلیحات، به مجوز دریافت تانک‌های لئوپارد از سوی آلمان مربوط می‌شود که برلین در نهایت ژانویه سال گذشته میلادی آن را صادر کرد.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان پیش‌تر هفته‌ها با ارسال این خودروهای زرهی به دلیل تحریک‌آمیز بودن آنها از دید روسیه، مخالفت کرده بود.
صدراعظم آلمان اما به دلیل بیم از احتمال درگیری مستقیم با روسیه، همچنان با ارسال موشک‌های دوربرد آلمانی تاروس به اوکراین مخالفت می‌کند.
این در حالیست که برخی دیگر از کشورهای اروپایی در پی بیش از یکسال اصرار کی‌یف در نهایت تن به ارسال موشک‌های دوربرد به اوکراین دادند.
بریتانیا از جمله این کشورها است و فرانسه نیز، دیگر کشور بزرگ اروپایی است که پیش‌تر موشک‌های دوربرد سایه توفان خود را در اختیار اوکراین قرار داده است.
ایالات متحده نیز از بهار امسال، موشک‌های «اتکمز» را در اختیار اوکراین قرار داده اما هنوز مجوز استفاده از آنها برای حمله به اهدافی در خاک روسیه را صادر نکرده است.
برخلاف کشورهای یاد شده، آلمان در صورت گسترش جنگ به فراتر از خاک اوکراین، قدرت بازدارندگی از طریق سلاح‌های هسته‌ای را در زرادخانه خود ندارد.
«تاخیر یک‌ساله برای هر تصمیم»
ولودیمیر زلنسکی اوایل ماه مه به رویترز گفته بود: «هر تصمیمی که ما، و بعداً همگی با هم می‌گیریم، با حدود یک سال تأخیر همراه است.»
مصداق بارز این بخش از سخنان رئیس جمهوری اوکراین جنگنده‌های اف-۱۶ و نحوه اعطای مجوز برای ارسال آنها است.
با توجه به اینکه جنگنده‌های اف-شانزده تولید کشور آمریکا است، تحویل آنها نیاز به مجوز اولیه از سوی واشنگتن دارد.
ارسال این جنگنده‌ها پیش‌تر تقریباً به مدت یک سال به دلیل دشواری آموزش خلبانان، پیچیدگی تامین قطعات و احتمال استفاده نیروی هوایی اوکراین از آنها برای حمله به داخل روسیه با مخالفت کاخ سفید همراه شد.
جو بایدن سرانجام در اوت ۲۰۲۳ موافقت خود را با ارسال جنگنده‌های پیش‌رفته اف- شانزده به اوکراین که انتظار می رود اولین نمونه از شش فروند اهدایی آنها توسط دانمارک، تابستان امسال وارد نبرد‌ها شود، اعلام کرد.
تحویل ۹۰ فروند جنگنده اف-۱۶ که اوکراین از دانمارک، بلژیک، نروژ و هلند دریافت خواهد کرد، برای تقویت قدرت دفاعی این کشور مهم است.
با این حال، فرمانده کل پیشین نیروهای مسلح اوکراین نوامبر گذشته اذعان کرد که این هواپیماها حداقل با یک سال تاخیر برای نقش آفرینی سرنوشت ساز در جنگ، وارد میدان می‌شوند؛ چرا که دشمن زمان کافی برای ایجاد یک شبکه قدرتمند از سیستم‌های ضدهوایی در منطقه نبرد در اختیار داشته است.
آزمون و خطا برای دور زدن محدودیت‌ها
اوکراین همچنین در حال آزمایش نحوه پیش‌برد عملیات ضد تهاجمی با در نظرگرفتن محدودیت‌های طرح شده از سوی متحدان خود است.
نفربرهای زرهی که پیش از این توسط آمریکا و لهستان تامین شده بودند در حمله ماه مه ۲۰۲۳ به خاک روسیه توسط گروه‌های شبه‌نظامی روس مخالف پوتین مورد استفاده قرار گرفتند.
در این عملیات که توسط سرویس‌های اطلاعاتی اوکراین هماهنگ شده بود، از سلاح‌های تهاجمی بلژیکی و جمهوری چک و همچنین موشک‌های ضدتانک سوئدی نیز استفاده شد.
این امر نگرانی‌هایی را برای کشورهای یاد شده در پی داشته است اما طبق گزارش روزنامه آلمانی بیلد، استفاده اوکراین از موشک پدافندی پاتریوت آمریکایی برای سرنگونی یک هواپیمای روسی در خاک دشمن که توسط آلمان اهدا شده بود، با تنش‌های بیشتری همراه شد.
بر اساس این گزارش، برلین و واشنگتن تهدید کردند که عرضه سیستم‌های پاتریوت بیشتر را متوقف خواهند کرد.
منابع پنتاگون فوریه گذشته به نیویورک تایمز اطمینان دادند که موشک پاتریوت دیگری یک هواپیمای باری نظامی را در استان بلگورود روسیه منهدم کرده است.
ال‌پائیس در بخش دیگری از گزارش خود آورده است که خطوط قرمز آمریکا بدین ترتیب با نادیده گرفته شدن از سوی کی‌یف در حال محو شدن است.
ارتش اوکراین با کمک سرویس‌های اطلاعاتی خود از ژانویه گذشته به طور مرتب تأسیسات نفتی روسیه را با استفاده از پهپادهای انتحاری مورد حمله قرار داده است.
علیرغم درخواست‌های عمومی و خصوصی دولت آمریکا از زلنسکی برای توقف این حملات به دلیل به خطر افتادن ثبات قیمت جهانی سوخت، این تهاجم تشدید شده است.
بایدن همچنین پیش‌تر در اوایل سال ۲۰۲۲ با حمله اوکراین به اهداف روسی در شبه‌جزیره کریمه که در سال ۲۰۱۴ به طور غیرقانونی توسط مسکو ضمیمه خاک روسیه شد، مخالفت کرد، اما پس از آنکه متوجه شد ارتش اوکراین بدون کسب اجازه این کار را انجام می‌دهد، در اوت همان سال موضع خود را تغییر داد.
اکنون حتی موشک‌های «اتکمز» به سمت کریمه پرتاب می‌شوند، مانند حمله‌ای که اواخر مه با یکی از این موشک‌ها علیه یک کشتی در تنگه کرچ صورت گرفت و منجر به انهدام و نابودی آن شد.
تهدید غرب توسط پوتین
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه روز چهارشنبه ۴ ژوئن به آلمان هشدار داد که استفاده از تسلیحات ساخت برلین توسط اوکراین برای حمله به اهدافی در داخل روسیه «گامی خطرناک» خواهد بود و مسکو نیز می‌تواند به نوبه خود سلاح‌های دوربرد در اختیار «دیگران» قرار دهد تا به اهداف غرب حمله کنند.
پوتین که در حاشیه مجمع سالانه اقتصاد بین‌المللی سن پترزبورگ با خبرنگاران صحبت می‌کرد، گفت چنین اقدامی از سوی غرب، امنیت نظام بین‌الملل را بیشتر ضعیف خواهد کرد و می‌تواند به «مشکلات بسیار جدی» منجر شود.
وی افزود: «این نشان‌دهنده دخالت مستقیم آنها در جنگ علیه فدراسیون روسیه است و ما این حق را برای خود محفوظ می‌داریم که به همین ترتیب عمل کنیم.»
رئیس جمهوری روسیه چنین استدلال کرد: «از آنجایی که استفاده از چنین سلاح‌های [دوربرد] غربی برای حمله به خاک روسیه مستلزم کنترل پرسنل نظامی کشورهای مربوطه بر موشک‌ها و انتخاب اهداف است، پس مسکو می‌تواند گام‌های 'نامتقارن' بردارد که این می‌تواند شامل دادن چنین تسلیحاتی به دیگران برای هدف قرار دادن تاسیسات کشورهای غربی در سایر نقاط جهان باشد.»
وی افزود: «اگر آنها می‌خواهند که این سلاح‌ها را به مناطق جنگی تحویل دهند تا به خاک ما حمله شود و برای ما مشکل ایجاد کنند، چرا ما این حق را نداشته باشیم همین نوع تسلیحات را به برخی از مناطق جهان برسانیم تا از آنجا به تاسیسات حساس کشورهایی که چنین اقدامی را علیه روسیه انجام می‌دهند، حمله شود.»
ولادیمیر پوتین گفت که ما روی این گزینه «فکر خواهیم کرد».
تلاش زلنسکی برای کشاندن روسیه به مذاکره: «نیامدن بایدن به نشست صلح مثل کف زدن برای پوتین است»
پس از ایالات متحده، آلمان نیز به تازگی به اوکراین اجازه داد با تسلیحات دوربردی که در اختیار کی‌یف می‌گذارند، برخی اهداف را در خاک روسیه هدف قرار دهند.
پوتین گفت که برای بسیاری در روسیه، اقدام اخیر برلین در تحویل تانک‌های آلمانی به اوکراین «شوکه کننده» بوده است.
او هشدار داد که چنانچه آنها از موشک برای حمله به تأسیساتی در خاک روسیه استفاده کنند، روابط روسیه و آلمان کاملاً خراب می‌شود.
انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده
پوتین در جریان این نشست که اولین گفتگوی او با خبرنگاران بین‌المللی از زمان آغاز پنجمین دوره ریاست جمهوریش محسوب می‌شد، به سوالاتی درباره تحولات داخلی ایالات متحده و انتخابات ریاست جمهوری پیش‌رو در این کشور نیز پاسخ داد.
او گفت اینکه جو بایدن یا دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر پیروز شوند، چیزی را در روابط میان واشنگتن و مسکو تغییر نخواهد داد و افزود: «ما با هر رئیس جمهوری که مردم آمریکا انتخاب کنند، کار خواهیم کرد.»
با این وجود او محکومیت ترامپ در دادگاه را نتیجه «استفاده از سیستم قضایی برای مبارزات سیاسی داخلی» توصیف کرد.
پوتین همچنین مدعی شد که غرب فرصت‌هایی برای پایان دادن به درگیری‌ها در اوکراین داشته اما هرگز از این فرصت‌ها استفاده نکرده است. او در همین راستا به نامه‌ای اشاره کرد که ظاهراً زمانی به بایدن نوشته بود و در آن اعلام کرده بود که چنانچه واشنگتن ارسال سلاح به کی‌یف را متوقف کند، خصومت‌ها طی دو یا سه ماه به پایان خواهد رسید.
او در پاسخ به سوالی درباره تلفات نظامی روسیه نیز گفت که هیچ کشوری چنین اطلاعاتی را در جریان جنگ فاش نخواهد کرد؛ با این وجود مدعی شد که تلفات اوکراین «پنج برابر بیشتر» از تلفات روسیه است.
او همچنین ادعا کرد که اوکراین بیش از ۱۳۰۰ سرباز روس را در اسارت دارد و در مقابل، بیش از ۶۴۰۰ سرباز اوکراینی نیز در روسیه نگهداری می‌شوند.
این ادعاها را نمی‌توان بطور مستقل تأیید کرد.
