ریز و درشت چالش های اجرایی شدن طرح صلح جو بایدن / چرا نمی توان صداقت رئیس جمهور آمریکا را باور کرد

به گزارش جماران، رامی خوری روزنامه نگار و نویسنده کتاب با 50 سال سابقه در پوشش تحولات خاورمیانه در تازه ترین نوشتار برای الجزیره نوشت : روز جمعه، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، پیشنهاد آتش بس برای جنگ در غزه را تشریح کرد. این طرح شامل سه مرحله است که در آن اسرائیل و حماس در مورد تبادل اسرا، توقف دائمی درگیری‌ها و بازسازی خانه‌ها و تأسیسات عمومی مذاکره خواهند کرد. وی از اسرائیل و حماس خواست فوراً این توافق را بپذیرند و به سرعت به سمت حل کامل مناقشه حرکت کنند. جو بایدن اکنون به دنبال آتش بس بلندمدت فوری است و نام و شهرت خود را در سال انتخابات با دستیابی به آن پیوند زده است.

ما از این وضعیت چه نتیجه ای بگیریم؟ برای شروع، بایدن این پیشنهاد را به عنوان یک پیشنهاد اسرائیل به حماس توصیف کرد، اما ممکن است این پیشنهاد یک ابتکار آمریکایی باشد که به اسرائیل اعتبار می دهد، یا حتی یک پیشنهاد بازسازی شده حماس از ماه ها پیش که لباس آمریکایی بر تن آن کرده اند تا آن را برای جنگ طلبان خوشایند کند.

این طرح جذاب است زیرا شامل تمام محرک های اصلی درگیری و همچنین حل آن می شود: پایان جنگ، آزادی همه اسیران ، اخراج اسرائیل از غزه، حذف انگیزه اصلی حماس برای حمله به اسرائیل، و بازسازی نوار محصور غزه.

حماس تقریبا بلافاصله پاسخ داد که این پیشنهاد را مثبت می بیند. دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با ترکیب معمول جسارت و ابهام پاسخ داد و گفت که حملات خود را متوقف نمی‌کند و غزه را تنها پس از پیروزی کامل بر حماس ترک می‌کند، حتی اگر اسرا آزاد شوند. با این حال بایدن گفت که قدرت نظامی حماس به حدی کاهش یافته است که نمی تواند حمله 7 اکتبر خود را تکرار کند و این نشان می دهد که اسرائیل به هدف خود رسیده و اکنون می تواند غزه را ترک کند.

چرا بایدن و نتانیاهو، شرکا در نسل کشی  رخ داده در غزه که تا همین اواخر پیشنهادهای آتش بس طولانی مدت را به سخره می گرفتند، ناگهان نظر خود را تغییر دادند؟ من شک ندارم که این ناامیدی مشترک آنهاست. آبرو، اعتبار و مقام سیاسی آنها در خطر است. ناامیدی یک محرک قدرتمند برای نوآوری سیاسی است.

بایدن از شکست در انتخابات نوامبر می ترسد، در حالی که نتانیاهو می ترسد به دلیل فساد توسط دادگاه اسرائیل یا به دلیل نظارت بر نسل کشی توسط دادگاه کیفری بین المللی به زندان بیفتد.

جو بایدن تلاش خواهد کرد تا با تشویق به صلح برای خود در این چندماه منتهی به انتخابات اعتباری دست و پا کند.  اما غیرممکن است که هر گونه تلاش های صلح آمیز را با هشت ماه کمک مالی، تسلیح و محافظت دیپلماتیک بی وقفه او از نسل کشی اسرائیل در غزه آنهم آشکارا، با شادی، افتخار، و در هر فرصتی، تطبیق داد. او ماهیت واقعی خود را آشکار کرد و نام مستعار جو «نسل کش» را برای خود انتخاب کرد.

نتانیاهو در چنگال فشارهای بی پایانی گرفتار شده  که خود ایجاد کرده است تا او را در قدرت و دور از دسترس دادگاه نگه دارد. پیشنهاد بایدن با جنون جنگ افراطی اسرائیلی های راست افراطی در دولت او کاملاً ناسازگار است. او مانند همه سیاستمداران، به‌ویژه مجریان آپارتاید نسل‌کشی، تعهدات متناقضی را به مخاطبان مختلفی که برای ماندن در قدرت نیاز دارد، داده است. پیشنهاد بایدن به او فرصت یک خروج نرم از معضل را داده است.

هر رقصی که بایدن و نتانیاهو مقابل دوربین‌ها اجرا کنند، حرکت رو به جلو با طرحی برای «پایان دادن به این جنگ و آغاز بحث درباره غزه پس از جنگ» به سرعت با موانع جدی در این مسیر مواجه خواهد شد. پایان دادن به درگیری اسرائیل و فلسطین و رسیدن به یک صلح دائمی شامل بسیاری از بازیگرانی می شود که باید در چندین محور، با مشارکت نیروهایی در چندین کشور مذاکره کنند ، نیروهایی  که همگی با انگیزه های غیرقابل پیش بینی و نیازهای متناقض هدایت می شوند.

 تنش بین بازیگران اصلی زیر باید حل شود:

• دولت های ایالات متحده و اسرائیل:  بایدن و نتانیاهو.
•  نتانیاهو و چند ملی‌گرای یهودی راست افراطی در دولت او.
• دولت اسرائیل و شهروندان اسرائیلی که ایدئولوژی آن را از قبل از 7 اکتبر رد می کنند.
• دولت اسرائیل و بسیاری از شهروندان اسرائیلی که از خواسته های خانواده های اسیران برای پایان دادن به جنگ و آزادی آنها حمایت می کنند.
• بایدن و بخش بزرگی از پایگاه حزب دموکرات‌اش که از او می‌خواهند حمایت خود از نسل‌کشی اسرائیل در غزه را لغو کند، در غیر این صورت در ماه نوامبر به او رای نخواهند داد.
• بایدن و بسیاری از دموکرات ها و جمهوری خواهانی که می خواهند نسل کشی اسرائیل را ادامه دهند.
• رهبری ایالات متحده و اکثر مردم و دولت های جهان که از حقوق برابر فلسطینی ها و اسرائیلی ها حمایت می کنند و با نسل کشی مورد حمایت ایالات متحده مخالفند.
• دولت اسرائیل و حماس که اهداف اصلی آنها تقریباً، اما نه به طور کامل، در پیشنهاد بایدن برآورده شده است.  
• دولت ایالات متحده و حماس که اکنون به طور غیرمستقیم مذاکره می کنند، اما در بیشتر مسائل مربوط به فلسطین-اسرائیل و هژمونی ایالات متحده در منطقه متخاصم باقی می مانند.

اگر اولین مرحله از سه مرحله این طرح اتفاق بیفتد، مذاکرات سخت باید به سخت‌ترین مسائل بپردازد، از جمله اینکه :

• چه شکلی از حکومت فلسطین در نهایت در غزه به دست می‌آید.
• قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی به اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها چه تضمین‌هایی امنیتی می‌دهند و چگونگی حل دائمی آنها.
• بحث برانگیزترین موضوعات اساسی  مانند پایان دادن به پناهندگی فلسطینی ها، مهار استعمار شهرک نشینان صهیونیست و همزیستی مسالمت آمیز به عنوان حاکمیت های جداگانه در یک سرزمین یا کشورهای مجاور.

در مورد مسئله حکومت فلسطین، بایدن در سخنرانی جمعه خود به نکته جالب توجهی اشاره کرد و گفت: «در این مرحله، حماس دیگر قادر به اجرای هفتم اکتبر دیگر نیست»، به این معنی که اسرائیل به هدف اصلی خود یعنی ضربه به حماس دست یافته است. اکنون می تواند جنگ را متوقف کند و غزه را ترک کند. اسرائیل ممکن است موافق باشد یا نباشد، اما رئیس جمهور ایالات متحده ممکن است در دوران پس از جنگ، زمینه را برای مشارکت متفاوت با حماس فراهم کند، همانطور که با طالبان و پیشینیانش با ویت کنگ پس از دهه ها مبارزه با آنها به عنوان «تروریست» انجام دادند.  وقتی جنگ ها به پایان می رسد، اتفاقات شگفت انگیزی رخ می دهد. 

حماس، یا نهادی که منعکس کننده عزم ملی گرایانه و ستیزه جویانه خود برای اعمال خودمختاری در فلسطین است، باید بخشی از سیستم حکومت داری جدید در فلسطین، در کنار دیگر جناح های فلسطینی باشد که موافق زندگی مسالمت آمیز در کنار اسرائیل هستند. اما این تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که - و این بزرگترین اگر در کل این معادله است - اسرائیل و حامیان آمریکایی آن صریحاً، آشکارا و صمیمانه با آزادی کامل و خودمختاری فلسطینی‌ها و همزیستی مسالمت‌آمیز اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها به طور مساوی موافق باشند.

آنچه گفته شد می تواند یک حرکت واقعاً جسورانه برای صلح پایدار باشد البته اگر یک رئیس جمهور در آمریکا روزی تصمیم بگیرد که در این مسیر با قدرت صداقت قدم بردارد که تشخیص آن در پیشنهاد فعلی جو بایدن دشوار است.