برای بسیاری در جهان عرب، ابوغریب به سرعت به نماد امپریالیسم و ریاکاری ایالات متحده تبدیل شد و ادعاهای مکرر جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، مبنی بر اینکه ایالات متحده سنگر حقوق بشر است را در هم شکست.
به گزارش جماران، دو دهه پس از زمانی که تصاویر آزار مردان عراقی توسط سربازان آمریکایی جهان را شوکه کرد، قربانیان هنوز از طریق اقدامات مدنی علیه پیمانکاران فرعی نظامی به دنبال عدالت هستند.
الجزیره در گزارشی در این باره می نویسد: 20 سال پیش هنگامی که برنامه خبری تلویزیون ایالات متحده با عنوان 60 دقیقه، تصاویری از مردان عراقی را فاش کرد که در زندان ابوغریب عراق توسط زندانبانان آمریکایی مورد آزار و تحقیر قرار گرفتند، تنها 13 ماه از حمله به رهبری ایالات متحده و متعاقب آن اشغال عراق توسط این کشور گذشته بود. صدام حسین، رئیس جمهور سرنگون شده عراق، که بیش از چهار ماه پیش توسط نیروهای آمریکایی دستگیر شده بود، در انتظار محاکمه به اتهام جنایت علیه بشریت بود و خود دولت عراق در چنگال خشونت و بی نظمی قرار داشت.
برای بسیاری در جهان عرب، ابوغریب به سرعت به نماد امپریالیسم و ریاکاری ایالات متحده تبدیل شد و ادعاهای مکرر جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، مبنی بر اینکه ایالات متحده سنگر حقوق بشر است را در هم شکست.
دو دهه بعد، یک پرونده مدنی که توسط قربانیان ابوغریب علیه یک پیمانکار آمریکایی که در این زندان فعالیت می کرد، تنظیم شده همچنان در جریان است. اکنون بسیاری به عملیات نظامی مستمر اسرائیل با حمایت ایالات متحده در نوار غزه، جایی که بیش از 34000 فلسطینی از ماه اکتبر تاکنون کشته شده اند، از منشور رسوایی ابوغریب می نگرند، که برای اولین بار در 28 آوریل 2004 آشکار شد و بسیاری را در سراسر دنیا شوکه کرد.
تصاویر ابوغریب چه چیزی را نشان می داد؟
عکس هایی که در 60 دقیقه پخش شد، نگهبانان آمریکایی در ابوغریب را نشان می داد که زندانیان عراقی را در معرض اشکال مختلف خشونت، تجاوز جنسی و تحقیر قرار می دهند. بسیاری از زندانیان توسط سربازان آمریکایی به ظن عضویت در گروه‌های مسلح دستگیر شده بودند، اما بر اساس گزارش صلیب سرخ بین‌المللی، 70 تا 90 درصد از آنها افراد بی‌گناهی بودند که به اشتباه دستگیر شده بودند.
یکی از تصاویر زندانیان برهنه را نشان می‌دهد که به شکل یک هرم بر روی هم انباشته شده اند و زندانبان های آمریکایی هم در پشت سر این هرم انسانی که ساخته اند ایستاده و لبخند می زنند. تصویر دیگری یک زندانی برهنه را نشان می داد که به زندانی برهنه چیزی شبیه پوزه بند زده و یک سر زنجیر را شبیه افسار در دست گرفته است.
با این حال، وحشتناک ترین تصویر این رسوایی تصویر ترسناک مرد عراقی کلاهداری بود که سیم های برق را به مچ دستان او بسته بودند و روی جعبه ای ایستاده بود.
ژنرال آمریکایی، مارک کیمیت، که معاون عملیات ائتلاف در عراق بود و در آوریل 2004 با سی بی اس نیوز مصاحبه کرد در این باره گفت: صادقانه بگویم، من فکر می کنم همه ما از اقدامات عده کمی ناامید شده ایم. می دانید، ما هر روز سربازانمان را دوست داریم، اما صادقانه بگویم، بعضی روزها به سربازانمان افتخار نمی کنیم.
افشاگری‌های بعدی سی‌بی‌اس نیوز فاش کرد که در گزارش ارتش آمریکا ، در واقع به جزئیات «حوادث متعددی از آزار جنایتکارانه سادیستی، آشکار و عمدی» عراقی‌ها توسط سربازان آمریکایی در زندان پرداخته است.
آیا شواهد دیگری مبنی بر سوء استفاده در ابوغریب وجود داشت؟
بلافاصله پس از انتشار عکس‌های سربازان آمریکایی در حال تحقیر و بدرفتاری با مردان عراقی در اخبار CBS، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ گزارش خود را در مورد آزار و اذیت در زندان منتشر کرد. گزارش به جزئیات موارد سوء استفاده ناظران صلیب سرخ از مارس تا نوامبر 2003 و «در حین دستگیری، بازداشت و بازجویی»، به ویژه «افراد دستگیر شده در ارتباط با جرایم امنیتی مشکوک یا دارای ارزش «اطلاعاتی» پرداخته است.
صلیب سرخ گفت که نمونه های متعددی از نقض کنوانسیون ژنو توسط پرسنل ارتش آمریکا را کشف کرده است. به عنوان مثال، در این گزارش آمده است که ناظران صلیب سرخ شاهد بدرفتاری سربازان آمریکایی با زندانیان ابوغریب با برهنه نگه داشتن آنها در تاریکی مطلق در سلول های خالی بوده اند.
صلیب سرخ در خلاصه اجرایی گزارش خود گفت: بازداشت شدگان «در معرض خطر بالایی از انواع رفتارهای خشن از توهین، تهدید و تحقیر گرفته تا اجبار فیزیکی و روانی قرار دارند که در برخی موارد مساوی با شکنجه بود. هدف از این شکنجه ها همکاری اجباری با بازجویانشان بوده است.» در گزارش صلیب سرخ آمده است که این آزار «در برخی موارد معادل شکنجه» بوده است.
آیا سربازان آمریکایی پاسخگو بودند؟
سرباز لیندی انگلستان، سربازی که در تصویر در حالی که افساری را به یک مرد عراقی برهنه دراز کشیده روی زمین در زندان ابوغریب بسته و سر آن را در دست گرفته بود، در چندین تصویر دیگر از آزار زندانیان هم دیده شده بود. او در سال 2005، انگلستان در شش مورد سوء استفاده از دادگاه نظامی ایالات متحده مجرم شناخته شد و به سه سال زندان محکوم شد. او در مارس 2007 آزاد شد.
چارلز گرانر جونیور، نگهبان زندان ارتش ایالات متحده که توسط دادگاه نظامی به اتهام رهبری سوء استفاده از بازداشت شدگان در ابوغریب مجرم شناخته شد، در سال 2005 پس از محکوم شدن به پنج فقره حمله، بدرفتاری و توطئه به 10 سال زندان محکوم شد. گرانر در آگوست 2011 آزاد شد.
از 11 سربازی که توسط ارتش آمریکا به دلیل بدرفتاری با اسرای عراقی در ابوغریب به دادگاه نظامی محاکمه شدند، 9 نفر به زندان محکوم شدند.
اما به زودی آشکار شد که سوء استفاده آمریکایی ها از زندانیان عراقی به ابوغریب محدود نمی شود. در واقع، پس از افشای رسوایی ابوغریب در CBS، این کمپانی خبری شروع به اطلاع از وجود مصاحبه‌های بازپرس ارتش کرد که آزار زندانیان در دیگر بازداشتگاه‌ها در عراق، مانند زندان المحمودیه، یک مرکز نگهداری موقت را نیز آشکار کرد. برخی از پرسنل نظامی ایالات متحده به دلیل بدرفتاری در این زندان متهم شناخته شده و خود به حبس محکوم شدند.
آیا قربانیان عراقی شکنجه ایالات متحده خسارتی دریافت کرده اند؟
در ماه سپتامبر، دیده‌بان حقوق بشر گفت: «دولت ایالات متحده ظاهراً در ارائه غرامت یا جبران خسارت به عراقی‌هایی که دو دهه پیش توسط نیروهای آمریکایی در ابوغریب و دیگر زندان‌های تحت کنترل ایالات متحده در عراق متحمل شکنجه و سایر آزارها شده‌اند، کوتاهی کرده است».
وجود قانون فدرال جرایم خسارتی، که به دولت ایالات متحده در برابر هرگونه دعوای حقوقی ناشی از جنگ مصونیت می دهد، به این معنی است که دریافت خسارت دشوار است.
در عوض، قربانیان عراقی تجاوز و تعرض سربازان آمریکا مجبور به تعقیب پیمانکاران نظامی آمریکا شده اند، که کریس بارتلت، عکاس آمریکایی که از سال 2006 از بازماندگان شکنجه ابوغریب عکس می گیرد، به الجزیره می گوید کار آنها این بود که لایه ای از مسئولیت میان آنچه رخ می دهد و دولت ایجاد کرده و در حقیقت دولت را از مسئولیت مصون بدارند.
اخیراً، در 15 آوریل امسال، دادگاه فدرال در ویرجینیا رسیدگی به پرونده یک شرکت امنیتی خصوصی که در سال 2003 توسط دولت ایالات متحده برای بازجویی از زندانیان عراقی در ابوغریب استخدام شد را آغاز کرده است.
در پرونده ویرجینیا، گروه وکالت به دنبال غرامت برای سه شهروند عراقی است که ادعا می کنند مورد شکنجه و ازار و اذیت پیمانکاران این شرکت قرار گرفته اند.
چرا جنگ اسرائیل علیه غزه با شکنجه آمریکا در ابوغریب مقایسه شده است؟
حملات هوایی مرگبار اسرائیل علیه نوار غزه تحت کنترل حماس که در 7 اکتبر آغاز شد، به زودی با گزارش هایی از ضرب و شتم و تحقیر فلسطینی های بازداشت شده توسط سربازان اسرائیلی همراه شد که بسیاری آن را به شکنجه های آمریکا در ابوغریب تشبیه کردند.
در 31 اکتبر، گروه حامی فلسطینی صدای یهودی برای صلح در شبکه ایکس نوشت: «فیلم سربازان اسرائیلی در حال شکنجه مردان فلسطینی در کرانه باختری وحشتناک است. ارتش اسرائیل ده ها سال است که به طرز وحشیانه ای از زندانیان فلسطینی سوء استفاده کرده است. در حالی که ارتش اسرائیل یک جنگ نسل کشی را در غزه به راه انداخته است، سربازانش دیگر به آزار و اذیت زندانیان فلسطینی می پردازند. جای تعجب نیست که همان دولتی که عراقی‌ها را در ابوغریب شکنجه می‌کرد، همان تاکتیک‌ها را علیه فلسطینیان اعمال می کند.»
سارا سنبر، محقق عراقی در دیده‌بان حقوق بشر، به الجزیره گفت که یک زندانی سابق عراقی به او گفت که تصاویر فلسطینی‌های برهنه‌شده که توسط نیروهای اسرائیلی در غزه دستگیر شده بودند برای او بسیار ناراحت کننده بوده و او را درست به سال‌های 2003 و 2004 برد. زمانی که در ابوغریب از سوی آمریکایی ها شکنجه می شد.
