اکثر نامزدها در انتخابات پارلمانی بلاروس متعلق به چهار حزب رسمی: بلایا روس، حزب کمونیست، حزب لیبرال دموکرات و حزب کار و عدالت هستند که همگی از سیاست‌های لوکاشنکو حمایت می‌کنند. حدود دوازده حزب دیگر در سال گذشته میلادی از ثبت نام در این انتخابات خودداری کردند.
به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، انتخاباتِ به‌شدت کنترل‌شده پارلمانی و محلی در بلاروس در حالی روز یکشنبه آغاز شد که اپوزیسیون سیاسی این کشور فراخوان عدم مشارکت صادر کرده و این انتخابات را «یک مسخره‌بازی بی‌معنی» قلمداد کردند و گویا قرار است باز هم حاکمیت پولادین رهبر اقتدارگرای این کشور را تثبیت کند.
الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس که نزدیک به سه دهه است با مشت آهنین خود بر این کشور حکومت می‌کند روز یکشنبه اعلام کرد که سال آینده مجدداً نامزد انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد. وی غرب را به استفاده از اهرم فشار رای برای تضعیف دولت متبوعش و «بی ثبات کردن» جامعه ۹.۵ میلیون نفری متهم کرد.
اکثر نامزدها در انتخابات پارلمانی بلاروس متعلق به چهار حزب رسمی: بلایا روس، حزب کمونیست، حزب لیبرال دموکرات و حزب کار و عدالت هستند که همگی از سیاست‌های لوکاشنکو حمایت می‌کنند. حدود دوازده حزب دیگر در سال گذشته میلادی از ثبت نام در این انتخابات خودداری کردند.
سِویات‌لانا سیخانوفس‌کایا، رهبر مخالفان بلاروس که پس از به چالش کشیدن لوکاشنکو در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ هم اکنون در لیتوانی در تبعید به سر می‌برد، از رای‌دهندگان خواسته بود تا این انتخابات را تحریم کنند.
خانم سیخانوفس‌کایا در بیانیه‌ای ویدیویی گفت: «هیچ کس در این انتخابات نیست که برنامه‌ای برای تغییرات واقعی داشته باشد، چرا که این رژیم فقط به عروسک‌های خیمه شب‌بازی اجازه نامرد شدن داده است. ما شما را به تحریم این مسخره‌بازی بی‌معنا و نادیده گرفتن این انتخابات دعوت می‌کنیم.»
رای گیری روز یکشنبه اولین انتخابات در بلاروس از زمان رای‌گیری جنجالی سال ۲۰۲۰ است که به موجب آن آقای لوکاشنکو برای ششمین بار به ریاست جمهوری بلاروس دست یافت و موج بی‌سابقه‌ای از تظاهرات گسترده را به راه انداخت.
این اعتراضات ماه‌ها کشور بلاروس را فرا گرفت و صدها هزار نفر را به خیابان‌ها آورد. بیش از ۳۵ هزار نفر دستگیر شدند. هزاران نفر در بازداشت پلیس مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و صدها رسانه مستقل و سازمان غیردولتی تعطیل و غیرقانونی اعلام شدند.
لوکاشنکو برای حفظ بقای سیاسی خود و گذر از این اعتراضات دست به دامن یارانه‌ها و حمایت سیاسی متحد اصلی خود یعنی روسیه شد. او در فوریه ۲۰۲۲ به مسکو اجازه داد تا از خاک بلاروس برای اعزام نیرو به اوکراین استفاده کند.
این انتخابات در میان سرکوب بی‌امان مخالفان برگزار می‌شود. بیش از ۱۴۰۰ زندانی سیاسی، از جمله رهبران احزاب اپوزیسیون و مدافعان مشهور حقوق بشری همچون آلس بیالیاتسکی که در سال ۲۰۲۲ برنده جایزه صلح نوبل شد، در پشت میله‌های زندان هستند.
اپوزیسیون معتقدند که رای‌گیری زودهنگامی که از روز سه‌شنبه آغاز شد، زمینه مناسبی را برای دستکاری آرا فراهم می‌کند چرا که صندوق‌های رای از آن روز تا الان (به مدت پنج روز) بدون محافظت و نظارت بودند.
مقامات انتخاباتی بلاروس روز یکشنبه گفتند که بیش از ۴۰ درصد از رای‌دهندگان کشور در رای‌گیری زودهنگام، از سه‌شنبه تا شنبه، رای دادند. به گفته کمیسیون مرکزی انتخابات بلاروس، میزان مشارکت تا ساعت ۹ صبح روز یکشنبه، یعنی یک ساعت پس از افتتاح رسمی صندوق‌های رای، به بیش از ۴۳ درصد رسید.
«مرکز حقوق بشر ویاسنا» گزارش داده است که دانش‌آموزان، سربازان، معلمان و سایر کارمندان دولت مجبور به شرکت در رای‌گیری زودهنگام شدند.
پاول ساپلکا، نماینده ویاسنا گفت: «مقامات از همه ابزارهای موجود از جمله پخش تبلیغات تلویزیونی گرفته تا اجبار رأی دهندگان به دادن رأی زودهنگام برای اطمینان از نتیجه مطلوب خود استفاده می‌کنند. چه بسا بازداشت، دستگیری و تفتیش نیز در جریان رای گیری صورت می‌گیرد.»
ادعای تلاش غرب برای کودتا و توجیه گشت‌های پلیسی
لوکاشنکو در جلسه روز سه‌شنبه با مجریان ارشد قانون بدون ارائه مدرک ادعا کرد که کشورهای غربی در حال بررسی برنامه‌هایی برای انجام کودتا در کشور یا تلاش برای به دست گرفتن قدرت با زور هستند.
او به نیروهای پلیس در کشورش دستور داد تا گشت‌های مسلحانه را در سرتاسر بلاروس تشدید کنند و اعلام کرد که «این مهم‌ترین عنصر تضمین نظم و قانون است.»
پس از این رای‌گیری، بلاروس قرار است «مجمع مردمی تمام-بلاروسی» با ۱۲۰۰ کرسی شامل مقامات ارشد، قانونگذاران محلی، اعضای اتحادیه‌ها، فعالان طرفدار دولت و دیگران را تشکیل دهد. این مجمع دارای اختیارات گسترده‌ای از جمله اختیار بررسی اصلاحات قانون اساسی و انتصاب مقامات انتخاباتی و قضات خواهد بود.
چند سال پیش گمان می‌رفت که لوکاشنکو می‌خواهد پس از کناره‌گیری از قدرت، این هیات جدید را رهبری کند، اما ظاهراً محاسبات او تغییر کرده و این سیاستمدار روز یکشنبه اعلام کرد که قصد دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال آینده نیز شرکت کند.
به گزارش رسانه‌های دولتی، این رهبر اقتدارگرا در حالی که رای خود را در پایتخت بلاروس به صندوق رای انداخته بود، در جمع خبرنگاران گفت «به (اپوزیسیون) بگویید که نامزد خواهم شد. هر چه شرایط سخت‌تر باشد، آنها جامعه ما را فعال‌تر خواهند کرد... هرچه فشار بیشتری بر شما، من و جامعه وارد کنند، زودتر در این انتخابات شرکت خواهم کرد.»
بدون عکس‌برداری شخصی و بدون نظارت بین‌المللی
در این انتخابات، برای اولین بار پرده‌ها از کنار صندوق‌های رای‌گیری برداشته شد و عکس گرفتن از برگه‌های رای نیز ممنوع اعلام شد.
در جریان انتخابات ۲۰۲۰، فعالان سیاسی به رأی‌دهندگان توصیه کرده بودند تا از برگه‌های رأی خود عکس بگیرند تا از دستکاری مقامات در رأی به نفع لوکاشنکو جلوگیری کنند.
تلویزیون دولتی بلاروس تصاویری از مانورهای وزارت کشور پخش کرد که در آن پلیس یک مجرم فرضی را در حال عکاسی از برگه رای خود و افراد دیگری که خارج از یک حوزه رای‌گیری صف مصنوعی ایجاد کرده بودند را بازداشت کرد.
بلاروس همچنین برای اولین بار از دعوت ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا برای نظارت بر انتخابات خودداری کرد. بلاروس یکی از اعضای این سازمان فرا آتلانتیکی است و ناظران آن تنها ناظران بین‌المللی در انتخابات بلاروس در ده‌ها سال گذشته بوده‌اند.
هیچ یک از انتخابات در بلاروس از سال ۱۹۹۵ تا کنون از سوی سازمان امنیت و همکاری اروپا به عنوان یک انتخابات آزاد و عادلانه به رسمیت شناخته نشده است.
این سازمان در بیانیه‌ای آورده است که «وضعیت حقوق بشر در بلاروس همچنان رو به وخامت است، چرا که کسانی که مخالفت خود را ابراز می کنند یا از حقوق بشر دیگران دفاع می کنند، در معرض تحقیق، آزار و اذیت و پیگردهای مکرر قرار دارند.»
ناظران خاطرنشان کردند که مقامات حتی سعی نکرده‌اند وانمود هم نمی‌کنند که به دیگران بگویند این رأی‌گیری دموکراتیک است.
آرتیوم شرایبمن، کارشناس غیرمقیم در «اندیشکده کارنگی» گفت: «این انتخابات به دولت فرصتی می‌دهد تا پس از اعتراضات گسترده و شوک جدی انتخابات ریاست جمهوری گذشته، یک آزمایش سیستمی انجام دهد. برای مقامات مهم است که هر خاطره اعتراضات را پاک کنند.»
