به گزارش جماران، مجله آنلاین the cradle در تازه ترین نوشتار به قلم Giorgio Cafiero از روزنامه نگاران فعال در حوزه تحولات خاورمیانه به بررسی رابطه شورای همکاری خلیج فارس با محور مقاومت پرداخته و می  نویسد: برای دهه‌ها، عربستان سعودی و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، بازیگران غیردولتی در محور مقاومت غرب آسیا  را به‌عنوان یک تهدید جدی در نظر گرفته‌اند. عربستان سعودی، امارات متحده عربی و  بحرین، گروه هایی مانند حماس، حزب الله لبنان و انصارالله یمن را موجودیت هایی می دانند که وضعیت موجود منطقه، به ویژه تسلط امپراتوری غربی آن را به طور خطرناکی به چالش می کشند. یکی از دلایلی که برخی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌خواهند شاهد پایان هر چه سریع‌تر جنگ اسرائیل علیه غزه باشند، به ترس آنها از نحوه عمل گروه‌های همسو با ایران و  گسترش بیشتر بحران به سایر بخش‌های منطقه مربوط می‌شود.

چهار ماه پس از عملیات طوفان الاقصی حماس و متعاقب آن جنگ اسرائیل علیه غزه، وضعیت محور مقاومت در سراسر منطقه ارتقا یافته است. این امر فضای تلاش‌های عادی‌سازی با اسرائیل را کاهش داده و فشارهای ناخواسته‌ای را بر رهبرانی که قبلاً با تل‌آویو روابط داشته اند، تحمیل کرده است.

حمایت از مقاومت در کوچه و خیابان های کشورهای عربی

در حالی که احساسات ضد آمریکایی در جهان عرب به بالاترین سطح از زمان حمله به عراق در سال 2003 رسیده است، موج جدیدی از همدردی با بازیگران عرب و غیردولتی منطقه  که به طور فعال منافع ایالات متحده و اسرائیل را به چالش می کشند، شکل گرفته است.

شخصیت‌ها و گروه‌های برجسته سنی در کوچه و خیابان های کشورهای عربی از بازیگران محور مقاومت حمایت می‌کنند. این فضا یادآور شکل گیری یک وحدت منطقه  ای در سال 2006 است، زمانی که اعراب از حزب‌الله لبنان به دلیل عملکرد فوق العاده فوری آن در میدان جنگ علیه دولت اشغالگر اسرائیل استقبال کردند. در سرتاسر منطقه، جنگ 33 روزه به عنوان پیروزی اعراب که اسرائیل را تحقیر کرد، تلقی شد.

جاشوا لندیس، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهاما، اخیراً در مقاله ای در Responsible Statecraft نوشت: «حمایت رئیس جمهور آمریکا  از جنگ اسرائیل علیه فلسطینی ها احساسات ضد آمریکایی و ضد غربی را در سراسر جهان شعله ور ساخته است. کل جهان عرب جان تازه ای به جبهه مقاومت دمیده است.»

چشم انداز جنگ اسرائیل علیه غزه که می تواند رویکرد رادیکال را بر شهروندان کشورهای شورای همکاری افزایش دهد، نگرانی شدید مقامات دولتی در عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی خلیج فارس را برانگیخته است. در این کشورها مقامات مدتهاست درگیر کنترل افکار عمومی و سرکوب نگاه های مخالف هستند.  در عربستان سعودی و احتمالاً در سایر نقاط خلیج فارس، شواهد حاکی از افزایش همدردی با حماس است، زیرا این گروه مقاومت شدیدی در برابر حمله وحشیانه اسرائیل به غزه از خود نشان داده است.

حماس

اندیشکده طرفدار اسرائیل، مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک (WINEP)، یک نظرسنجی در عربستان سعودی بین 14 نوامبر تا 6 دسامبر 2023 انجام داد . این نظرسنجی نشان داد 96 درصد از شهروندان سعودی موافق هستند که «کشورهای عربی باید فوراً رابطه سیاسی، اقتصادی و هرگونه تماس با اسرائیل را  در اعتراض به اقدام نظامی این رژیم در غزه قطع کنند.  این نظرسنجی همچنین نشان داد که درصد سعودی‌هایی که نگرش مثبتی نسبت به حماس دارند از آگوست 2023 از 10 به 40 درصد افزایش یافته است.

واگرایی عربستان و امارات

در داخل شورای همکاری خلیج فارس، عربستان سعودی و امارات بیشتر از همه نگران افزایش همدردی یا حتی حمایت آشکار از حماس در میان اعراب خلیج فارس هستند. با این حال، ابوظبی و ریاض در مورد تعامل با گروه مقاومت فلسطین در یک نقطه قرار ندارند. علاوه بر این، دیدگاه آنها در مورد تغییر نگرش اتباع شورای همکاری خلیج فارس نسبت به حماس متفاوت است. امارات متحده عربی به شدت با حماس به دلیل شاخه ای از اخوان المسلمین و دیگر دلایل ایدئولوژیک مخالف است. عزیز الغاشیان، یکی از اعضای دانشگاه لنکستر در بریتانیا، به The Cradle می گوید: ابوظبی مایل به تعامل با هیچ نوع جنبش اسلامی نیست. با این حال، عربستان سعودی کمی عملگراتر است و ریاض، علیرغم عدم پذیرش حماس، این گروه را به عنوان بخش اجتناب ناپذیر مسئله فلسطین می شناسد.

زکریا المحرمی، محقق و نویسنده عمانی، در گفتگو با The Cradle، می گوید:  یک واگرایی آشکار در خاورمیانه در رابطه با تعامل با حماس قابل مشاهده است. پادشاهی عربستان سعودی که تنها چند ماه قبل از حوادث 7 اکتبر از رهبران حماس پذیرایی کرده بود، موضعی عمل گرایانه دارد. در حالی که نگران نزدیک شدن بالقوه حماس و ایران است، از محکومیت حماس خودداری می کند. در مقابل، امارات متحده عربی در مسیر فضا دادن به آزادی های مذهبی بیشتر قرار گرفته ، حرکتی که با مقاومت برخی از عناصر اخوان المسلمین از جمله حماس مواجه شده است.ممکن است این صحنه در حال تحول شاهد ابتکاراتی با هدف مقابله با محبوبیت حماس باشد، مانند تقویت جناح های سلفی ضد اخوان یا جنبش های ملی گرایانه.

در نهایت، در حالی که اکثریت سعودی ها، حداقل بر اساس نظرسنجی WINEP، هنوز از حماس حمایت نمی کنند، افزایش 30 درصدی حمایت از گروه فلسطینی قابل توجه است. این تصور تغییر یافته از حماس در میان بخش بزرگی از شهروندان سعودی،  بر حمایت گسترده از آرمان فلسطین و رد  این تصور که مسئله فلسطین را می‌توان به سادگی زیر آوار توافق‌های عادی‌سازی مدفون کرد، تأکید می‌کند.

در سراسر خلیج فارس، آرمان فلسطین مهم است، اما این باور همگانی وجود دارد که درگیری های درونی میان گروه های مختلف فلسطینی به مشکلاتی که مردم فلسطین با آن دست به گریبان هستند، کمک کرده است.

هیلا المکائمی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه کویت، به The Cradle توضیح می دهد که واقعیت موضع مردمی در خلیج فارس این است که از مردم فلسطین حمایت می کند اما می گوید مردم فلسطین از یک سو قربانی سیاست های افراطی اسرائیل و از سوی دیگر قربانی جناح های متخاصم فلسطینی شده اند.

انصارالله یمن

اعراب در سراسر منطقه عمدتا عملیات دریایی انجام شده توسط نیروهای مسلح وابسته به انصارالله یمن علیه کشتی‌های مرتبط با اسرائیل که از دریای سرخ عبور می‌کنند را اقدامی مشروع در چارچوب مقابله با  نسل‌کشی در غزه می‌دانند.

زکریا المحرمی، محقق و نویسنده عمانی در این باره می گوید:  دیدگاه‌ها در مورد حوثی‌ها در میان عموم عرب از نظر تاریخی متفاوت بوده است. ناسیونالیست ها، مانند حامیان وحدت پان عرب، تمایل داشتند که آنها را به عنوان یک جنبش آزادیبخش ملی درک کنند که در برابر مداخله پادشاهی های خلیج فارس مقاومت می کند و آنها را همسو با غرب می داند. از سوی دیگر، اسلام‌گراها و برخی رژیم‌های خلیج‌فارس، حوثی‌ها را یک جنبش افراطی شیعه می‌دانستند که به عنوان نیروی نیابتی برای ایران عمل می‌کند. آنها همچنین از استفاده حوثی ها از تسلیحات ایرانی علیه اکثریت سنی در یمن انتقاد کردند. با این حال، رویدادهای اخیر منجر به تغییر افکار عمومی عرب شده است. رهگیری کشتی های اسرائیلی توسط حوثی ها و به دنبال آن حمله آمریکایی - انگلیسی به آنها، همدردی و حمایت بخش های مختلف را به خود جلب کرده است. اکنون برخی حوثی‌ها را در مبارزه گسترده‌تر علیه اشغالگری اسرائیل،  متحد فلسطینی ها می‌دانند.»

حزب الله لبنان

حزب الله لبنان بازیگری در محور مقاومت  است که از هفتم مهرماه تاکنون کمترین توجه مثبت را در میان افکار عمومی کشورهای خلیج فارس به دست آورده است. تا پیش از این هم شهروندان  شورای همکاری خلیج فارس این گروه لبنانی را گروهی با رویکردهای فرقه ای می دانستند.  یکی از عوامل اصلی این امر، مشارکت این جنبش در جنگ سوریه است. در حالی که اکثر کشورهای عربی خلیج فارس از اواخر سال 2018 روابط خود را با دولت دمشق ترمیم کرده‌اند، این نزدیکی با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، لزوماً در میان اتباع سعودی و سایر اتباع شورای همکاری خلیج فارس مورد استقبال قرار نمی‌گیرد.

مداخله نظامی حزب الله در سوریه که در ماه مه/ژوئن 2013 با نبرد قصیر تشدید شد، کمک زیادی به بسیاری از اعضای شورای همکاری خلیج فارس کرد که این گروه شیعی لبنان را به عنوان یک بازیگر که به نمایندگی از ایران در منطقه فعالیت می کنند معرفی کنند.

حسین که یک جامعه شناس اماراتی است در این باره می گوید:  رژیم‌های خلیج‌فارس و جمعیت آنها به شدت نسبت به حزب‌الله تردید دارند. علاوه بر عنصر فرقه ای، نقش حزب الله در سوریه نیز فراموش نشده است.

برخی کارشناسان معتقدند که پتانسیل حزب الله برای بازیابی حمایت گسترده اعراب که در سال 2006 از آن برخوردار بود، با نحوه عمل نیروهای لبنانی علیه اسرائیل در آینده نزدیک مرتبط خواهد بود.

زکریا محرمی در این باره می گوید: حزب الله پس از مقاومت سال 2006 علیه اسرائیل، از حمایت عمومی اعراب برخوردار شد. با این حال، همسویی آن با رژیم سوریه در طول قیام داخلی در این کشور این تصویر را برای بسیاری مخدوش کرد. در حالی که مشارکت اخیر این کشور در جنگ علیه اسرائیل مورد احترام قرار گرفته است، شک و تردید در مورد دامنه محدود مشارکت آن در میان بخش قابل توجهی از مردم عرب وجود دارد. تقابلات آینده بین حزب الله و اسرائیل، ممکن است شاهد احیای محبوبیت گسترده تر آن باشد. مسیر پیش رو احتمالاً به اقدامات حزب الله در میدان بستگی دارد.

تغییر در افکار عمومی خلیج فارس؟

اظهارنظر درباره اینکه تا چه حد عملیات طوفان الاقصی و رویدادهای پس از 7 اکتبر غرب آسیا را تغییر داده است دشوار است. همبستگی با فلسطینیان در غزه که توسط شهروندان شورای همکاری خلیج فارس ابراز شد، بیانگر احساس تجدید وحدت پان عربی در میان جوامع عرب است. تحریم محصولات اسرائیلی، آمریکایی و آلمانی توسط اعراب خلیج فارس نشان می‌دهد که همبستگی گسترده با فلسطینی‌ها در چهار ماه گذشته افزایش یافته است.

پس از نشستن گرد و غبار در غزه، آنچه باید دید این است که آیا  این پویایی های اجتماعی در خلیج فارس، مقامات شورای همکاری خلیج فارس را به تغییر سیاست های دولتی در قبال اسرائیل-فلسطین و ایالات متحده سوق می دهد یا خیر. در هر صورت، رهبران عرب خلیج فارس حداقل با فشارهای جدیدی برای پنهان کردن تعامل خود با تل آویو مواجه خواهند شد.