سوالی که بی پاسخ مانده و باید با گذشت زمان پاسخ آن را دریافت این است که با وجود شکست ضدحمله اوکراین در سال گذشته میلادی، آیا غرب میتواند مانع از پیروزی روسیه در اوکراین شود یا خیر؟
به گزارش جماران؛ از زمان بی نتیجه ماندن ضدحمله اوکراین در سال گذشته، این روایت که جنگ به بن بست رسیده است روز به روز در حال بیشتر شدن است. درک یک درگیری نامعلوم و ایستا باعث ایجاد احساس بلاتکلیفی در میان برخی از متحدان اوکراین شده است. با این حال، این تصور از بن بست عمیقا ناقص است. مسکو و کیف هر دو در حال رقابت برای بازسازی قدرت رزمی تهاجمی خود هستند و بی شک فرآیند آن زمان بر است و میتواند مسیر بلندمدت درگیری را تعیین میکند. غرب در واقع در حال حاضر با یک انتخاب حیاتی روبرو است؛ حمایت از اوکراین تا رهبران آن بتوانند از قلمرو خود دفاع کنند، یا اینکه امتیازی غیرقابل جبران را به روسیه واگذار کنند.
عدم اطمینان در مورد ارائه کمکهای بلندمدت به اوکراین نه تنها به روسیه در میدان نبرد امتیاز میدهد، بلکه باعث جسارت بیشتر مسکو میشود و این هدف را برای سوق دادن روسیه به میز مذاکره تضعیف مینماید.
آنچه ایالات متحده و اروپا در سال جاری انجام میدهند، یکی از دو سناریوی آینده را تعیین میکند. در مورد اول، اوکراین میتواند نیروهای خود را برای تجدید عملیات تهاجمی و کاهش قدرت نظامی روسیه تا حدی که کیف بتواند با اهرمی برای تحمیل صلح پایدار وارد مذاکره شود، افزایش دهد. از سوی دیگر، کمبود تدارکات و پرسنل آموزش دیده، اوکراین را در کشمکشی فرسایشی فرو برده و آن را خسته و در نهایت با انقیاد روبرو میسازد.
شرکای بینالمللی اوکراین باید به خاطر داشته باشند که سناریوی اول نه تنها برای اوکراینیها مطلوب است. لازم است از هنجار بینالمللی محافظت شود تا دولتها مرزهای خود را با زور تغییر ندهند. یک روسیه بسیج شده و جسور، تهدیدی پایدار برای غرب خواهد بود و ایالات متحده را ملزم میسازد تا به طور نامحدودی تعهد بازدارندگی در اروپا را تضمین کند. این امر ظرفیت ایالات متحده را برای حضور در اقیانوس هند و اقیانوس آرام محدود میکند و خطر درگیری بر سر تایوان را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد. غرب نیز میتواند انتخاب کند که تاریخ به کدام سمت میرود، اما ابتدا باید سنگینی تصمیمی را که در حال حاضر با آن روبرو است بر عهده گیرد.
زمان به نفع روسهاست
اگر حمله 2023 ارتش اوکراین طبق برنامه پیش می رفت، نیروهای اوکراینی از طریق خط موسوم به «سوروویکین» در روسیه، جادههای متصل روسیه به کریمه را قطع میکردند. این عملیات همراه با عملیات دریایی اوکراین، کریمه را در محاصره قرار میداد. این هدف با اینکه بلندپروازانه بود، اما قابل دستیابی بود. مهمترین دلیل این شکست این بود که واحدهای اوکراینی که برای رهبری حمله تعیین شده بودند، زمان کافی برای آموزش و آمادگی نداشتند.
زمانی که در ژوئیه 2022، بریتانیا عملیات Interflex را برای آموزش نیروهای اوکراینی به راه انداخت، اوکراین به شدت به یگانهای بیشتری برای حفظ مواضع دفاعی نیاز داشت، بنابراین «اینترفلکس» برنامه آموزشی را پنج هفته تعیین کرد و مهارتهای حیاتی برای عملیات دفاعی را در اولویت قرار داد. این روش آموزش پنج هفتهای همچنان قوام دارد.
در طول جنگ جهانی دوم، ارتش بریتانیا بازه زمانی 22 هفتهای را برای آمادهسازی یک سرباز پیاده نظام در نظر گرفته بود. پس از این دوره اولیه، سربازان به یگانها اعزام و در گردانها در آموزش دسته جمعی شرکت میکردند. حتی قبل از ماه مه 2023، آشکار بود که نیروهای اوکراینی برای عملیات تهاجمی آموزش دیده بودند و به سختی زمان برای یادگیری نحوه کار با تجهیزات جدید اهدا شده داشتند. اما از آنجایی که نیروهای روسی مواضع دفاعی خود را تقویت کردند، حمله نمیتوانست به تعویق بیفتد.
گذشته از این جمعیت نیروهای نظامی دو کشور گویای تفاوت فاحشی است. اوکراین با یک سوم جمعیت روسیه در میدان نبرد در قیاس با بسیج نیروهای نظامی روس با کمبود نفرات به ویژه نیروی نظامی آموزش دیده (کادر) روبرو است و همین موضوع توازن نظامی در میدان نبرد را بر هم میزند. همچنین، در طول جنگ تعداد نیروهای فعال اوکراینی پنج برابر شده اما تعداد افسران آموزش دیده افزایش چندانی نداشته است.
ارتش اوکراین احتمالا در سال پیشِ رو با کمبود تجهیزات قابل توجهی روبرو خواهد شد. در اوج ضد حمله 2023، اوکراین روزانه 7000 گلوله توپ شلیک کرد که 80 درصد از خسارات جنگی وارده بر روسیه را شامل میشد. با این حال، تا پایان سال 2023، نیروهای اوکراینی نزدیک به 2000 گلوله در روز شلیک میکردند. در همین حال، ظرفیت توپخانه روسیه افزایش یافته و نیروهای روسی اکنون حدود 10000 گلوله توپ در روز شلیک میکنند.
چالش برای اوکراین این است که حتی در حالی که وضعیت دفاعی خود را حفظ میکند، باید به حملات موضعی ادامه دهد. اگر روسیه تلفات کمتری متحمل شود، توانایی نیروهای این کشور در میدان بهبود خواهد یافت. کاهش
کدام اول می آید؟
در طول دو سال گذشته، متحدان غربی کیف فرصتهایی را که داشتند تلف کردند و بیشتر سالهای 2022 و 2023 را در سرخوشی از عقب نشینیهای تاکتیکی روسیه غوطهور شدند و تصور کردند که میتوانند از یک درگیری طولانیمدت اجتناب کنند. غرب به جای اینکه به دنبال توسعه ظرفیت صنعتی در کشورهای عضو ناتو باشند، مهمات را عمدتا از انبارهای ملی و بازار بینالمللی تهیه و به اوکراین ارسال میکند.
اکنون این ذخایر و مهمات کاهش یافته و برای ادامه دستیابی به برتری توپخانه محلی، اوکراین به حدود 2.4 میلیون گلوله توپ در سال نیاز دارد. دفاع هوایی نیز یک نیاز دائمی است. بر اساس گزارش بلومبرگ؛ روسیه در حال حاضر بیش از 100 موشک کروز و بالستیک و 300 پهپاد تهاجمی در ماه تولید میکند. برای مهار خسارات ناشی از این تسلیحات، اوکراین به تجهیزات دفاع هوایی غربی نیاز دارد. اگر کشورهای غربی ظرفیت خود را برای تولید این سیستمها افزایش ندهند، بی شک روسیه دست برتر را به دست خواهد آورد.
ولودیمیر زلنسکی رییس جمهوری اوکراین، از ترس اینکه حمایت ایالات متحده با انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا پایان یابد، اعلام کرده: «تمام اراضی اوکراینی که توسط روسیه اشغال شده است باید تا اکتبر 2024 آزاد شود.» حال معلوم نیست این هدف با چه برنامه و استراتژی و همچنین چه میزان پیشتیبانی لجستیکی قابل اجرا است.
نکته جالب اینکه، مجموع بودجه دفاعی 54 کشور حامی اوکراین بیش از 100 میلیارد دلار در ماه است. در مقابل، حمایت فعلی از اوکراین برای این کشورها کمتر از 6 میلیارد دلار در ماه هزینه دارد.
همچنین اغلب مطرح شده است که حمایت ایالات متحده از اوکراین به قیمت بهای آمادگی ارتش آمریکا برای بازدارندگی در قبال چین است. اما اگر چین ببیند که ایالات متحده قادر به تداوم یک تلاش نظامی، چه در اروپا و چه در آسیا نیست، بازدارندگی کاهش مییابد، بنابراین از نگاه متفکران توازن قوا و مدافعان برتری ایالات متحده، توسعه تولید برای رفع نیازهای اوکراین، حیاتی است.
ایالات متحده تعهد دارد که از متحدان اروپایی خود دفاع کند. تولیدات دفاعی اروپا با روسیه مطابقت ندارد، به خصوص که روسیه به سمت جنگ حرکت کرده است. با گذشت زمان، رهبران ایالات متحده باید اروپا را تحت فشار قرار دهند تا وابستگی خود را به ایالات متحده کاهش دهد تا ارتش ایالات متحده بتواند بازدارندگی را در هند و اقیانوس آرام در اولویت قرار دهد. این امر با چالش میان ایالات متحده و اروپا روبرو شده است. مدت هاست آمریکا از متحدان خود در ناتو میخواهد تا میزان سرمایهگذاری نظامی خود را به سطح 2 درصد تولید ناخالص، افزایش دهند. درخواستی که از جانب متحدان اروپایی آمریکا در ناتو بدون پاسخ و یا با سرعت بسیار کمی در حال پیگیری است. اگر کشورهای اروپایی عضو ناتو میزان بودجه نظامی خود در قبال تعهدات ناتو را افزایش دهند، ایالات متحده میتواند تمرکز و بودجه نظامی خود را در آسیا-اقیانوسیه گسترش دهد، اما تا زمانی که اروپا بار دفاعی ناتو را در قاره خود بر عهده نگیرد، ایالات متحده نمیتواند با آرامش خاطر در حوزه فرا آتلانتیک نظم بین الملل مورد نظر خورد را بازسازی نماید.
اگر این جنگ به قیمت شکست اوکراین تمام شود، ایالات متحده این خطر را احساس میکند که از اروپایی حمایت کند که قادر به دفاع از جناح شرقی خود نیست، در حالی که چین به طور همزمان تنشها را در تنگه تایوان افزایش داده و روز به روز حضور گستردهتر و سنگینتری در منطقه دریای جنوبی چین دارد.
زمان تصمیم
اگر ایالات متحده از شرکای خود بخواهد، برای دستیابی به آتش بس به روسیه امتیاز دهند، احتمالا دو اتفاق رخ میدهد:
اول، روسیه به طور مداوم آتش بس را نقض خواهد کرد، همانطور که توافقات 2015 مینسک نقض کرد، در حالی که ارتش خود را بازسازی میکند تا هدف اشغال کیف را به سرانجام برساند.
دوم، روسیه به تمام رقبای آمریکا به ویژه چین، پیام میدهد که میتوان ایالات متحده را با استقامت و طی نبردهای فرسایشی شکست داد. این احتمالا باعث می شود که بسیاری از شرکای امنیتی ایالات متحده به دنبال یک بیمه نامه باشند و در نهایت نفوذ ایالات متحده در سراسر جهان را کاهش دهد.
حال سوالی که بی پاسخ مانده و باید با گذشت زمان پاسخ آن را دریافت این است که با وجود شکست ضدحمله اوکراین در سال گذشته میلادی، آیا غرب میتواند مانع از پیروزی روسیه در اوکراین شود یا خیر؟
روسیه خواهان درگیری مستقیم با ناتو نیست، اما کرملین به طور فزایندهای به دنبال گسترش دامنه رویاروییهای غیرمستقیم خود با غرب است. از زمانی که یوگنی پریگوژین شورش خود در ژوئن 2023 را متوقف کرد، روسیه جاه طلبی خود را برای رقابت با غرب در سطح جهانی افزایش داده است. در واقع، شورش شکست خورده پریگوژین ممکن است این جاه طلبیها را ارتقا داده باشد. بقایای نیروی نظامی واگنر امروز به یک «سپاه اعزامی» تحت کنترل مستقیم آژانس اطلاعات نظامی روسیه، سازماندهی مجدد شده است.
ایالات متحده و متحدان اروپاییاش با یک انتخاب روبرو هستند. آنها میتوانند برنامهای فوری برای تقویت آموزشهایی که به ارتش اوکراین ارائه داده، انجام دهند و توضیح دهند که مهلت اکتبر ۲۰۲۴ برای آزادسازی قلمرو باید تمدید شود، و نیازهای مادی اوکراین را تا سال ۲۰۲۵ تضمین کنند.
در مورد دیگر میتوانند به این روایت ادامه دهند که جنگ در بن بست است و امتیاز را به روسیه واگذار کند که بی شک برای جغرافیای سیاسی اروپا پیامدهای متفاوتی در آینده به همراه خواهد داشت.