در حالی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز چهارشنبه از لحن معتدل اولیه خود در مورد درگیری بین نیروهای اسرائیلی و گروه حماس فاصله گرفت، به نظر می رسد نزدیکی اخیر بین آنکارا و تل آویو بسیار شکننده است.
به گزارش جماران، سایت خبری – تحلیلی المانیتور در گزارشی به بررسی تاثیر تحولات جاری در غزه و اسرائیل بر رابطه آنکارا و تل آویو پرداخته می نویسد:
در حالی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز چهارشنبه از لحن معتدل اولیه خود در مورد درگیری بین نیروهای اسرائیلی و گروه حماس فاصله گرفت، به نظر می رسد نزدیکی اخیر بین آنکارا و تل آویو بسیار شکننده است.
آخرین بیانیه اردوغان در روز چهارشنبه، اسرائیل را متهم کرد که «با تخریب ساختمان‌هایی که غیرنظامیان در آن زندگی می‌کنند و با بمباران بی وقفه از دسترسی مردم به اساسی‌ترین نیازهایشان جلوگیری می‌کند.» او آخرین اقدامات اسرائیل در غزه را «نه جنگ، بلکه کشتار» توصیف کرد.
سخنان او فاصله گرفتن از لحن تنش زدایی است که در چند روز اول درگیری داشت و بازگشت به تصویری که در طول سال ها به عنوان یک قهرمان برای آرمان فلسطین ایجاد کرد. بر خلاف ایالات متحده و بریتانیا، ترکیه حماس را به عنوان یک سازمان تروریستی به رسمیت نمی شناسد و گفته شده که کانال های باز ارتباطی با این گروه دارد.
ژوئن گذشته، اردوغان میزبان دیداری کم سابقه میان محمود عباس، رئیس جمهور فلسطین و اسماعیل هنیه، رئیس سیاسی حماس در ترکیه و در تلاش برای آشتی دادن دو طرف بود. حمله بی‌سابقه حماس در زمانی رخ داد که آنکارا به دنبال تعمیق روابط خود با اسرائیل است و به همکاری‌های اقتصادی به‌ویژه در زمینه انرژی چشم دوخته است. پس از اینکه ترکیه و اسرائیل سال گذشته روابط دیپلماتیک خود را به طور کامل احیا کردند، اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهور رژیم اسرائیل برای دیدار با اردوغان به آنکارا سفر کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی ماه گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اردوغان دیدار کرد. این دیدار اولین گفتگوی رسمی رو در رو آنها بود.
روابط بین دو آنکارا و تل آویو در دوره قبلی نتانیاهو بین سال‌های 2009 تا 2021 به شدت تیره شده بود که ناشی از حمایت آنکارا از حماس و مخالفت با حمله به غزه توسط اسرائیل بود.
وزیر انرژی ترکیه هفته گذشته گفت که قصد دارد در ماه نوامبر برای احیای پروژه انتقال گاز طبیعی اسرائیل به ترکیه و اروپا به اسرائیل سفر کند. او امیدوار بود با همتای اسرائیلی خود، یسرائیل کاتز، و نمایندگان شرکت های گاز طبیعی اسرائیلی دیدار کند.
با توجه به تشدید تنش ها در زمین و مخالفت ترکیه با جنگ، بعید است که این دیدار انجام شود.
تغییر لحن اردوغان مشکلاتی را که او در ایجاد توازن بین تلاش‌ها برای احیای مجدد روابط با دولت نتانیاهو و وجهه جهانی به‌عنوان قهرمان آرمان فلسطین با آن مواجه است، آشکار می‌کند.
سونر کاگاپتای، مدیر برنامه تحقیقاتی ترکیه در موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، می گوید که لحن معتدل آنکارا در اولین روزهای درگیری و همچنین واکنش های محدود آنکارا به حملات اسرائیل به مسجد الاقصی در بهار، منعکس کننده عزم این کشور برای تنظیم روابط در سیاست خارجی بود. ترکیه برهمین مبنا روابط خود را با مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز عادی کرده است.
او در ادامه سخنانش گفت : بیانیه وزارت خارجه ترکیه در اولین روز درگیری در محکومیت کشته شدن غیرنظامیان از هر دو طرف بسیار مهم است. با این حال، حفظ آن لحن چالش برانگیزتر خواهد بود. من فکر می کنم [رویکرد] ترکیه خیلی سریع تغییر خواهد کرد. از آنجایی که فلسطینی‌های بیشتری جان خود را از دست میدهند و رنج می‌برند و اسرائیلی‌های کمتری در آینده جان خود را از دست میدهند - از نظر من این عدم تعادل در درگیری خواهد بود، که به طور قابل توجهی لحن و ادبیات اردوغان را شکل خواهد داد.
گالیا لیندن اشتراوس، محقق ارشد در موسسه مطالعات امنیت اسرائیل، موافق است که اظهارات اخیر اردوغان «توانایی طرف‌ها برای حفظ شتاب روابط ترکیه و اسرائیل» را زیر سوال می‌برد. این کارشناس در ادامه گفت : انتقاد اردوغان از واشنگتن به دلیل اعزام ناو یو اس اس جرالد آر. فورد به منطقه باعث نگرانی خاصی شده است.
اردوغان روز سه شنبه استدلال کرد که ماموریت ناو هواپیمابر بمباران غزه بوده است، علیرغم تکذیب های مکرر مقامات پنتاگون مبنی بر اینکه این اقدام برای جلوگیری از دخالت سایر بازیگران در درگیری است.
لیندن اشتراوس گفت که ایالات متحده و ترکیه هر دو خواهان جلوگیری از گسترش جنگ غزه هستند و موضع ترکیه تحت تأثیر همدردی های خود اردوغان نسبت به فلسطینی ها و حماس و همچنین فشار افکار عمومی ترکیه و مخالفان سیاسی او است.
