پشت پرده لغو سفر روسای جمهور ترکیه و جمهوری آذربایجان به اسپانیا/ الهام علی اف به پایان مذاکره با اروپا فکر می کند/ دست ارمنستان خالی تر از قبل می شود

به گزارش جماران ، سفر برنامه ریزی شده رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به شهر گرانادا اسپانیا به منظور شرکت در یک نشست با رهبران آذربایجان، ارمنستان، آلمان، فرانسه و دیگر اعضای اتحادیه اروپا با محوریت تحولات اخیر در قفقاز انجام نخواهد شد. رسانه های ترکیه با اعلام این خبر تاکید کردند که دلیل کنسل شدن این سفر عدم استقبال برخی کشورهای اروپایی از حضور رئیس جمهور ترکیه بود. پس از اعلام این خبر، الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان نیز اعلام کرد که او نیز از شرکت در این نشست با میانجیگری اروپا انصراف داده است. رسانه‌های آذربایجان با استناد به منابع ناشناس اعلام کردند که علی اف پس از مخالفت فرانسه و آلمان با شرکت اردوغان در این نشست، تصمیم خود را برای  مخالفت با این نشست گرفته است.

سخنگوی حزب عدالت و توسعه اردوغان، تایید کرد که علی اف برای نشان دادن همبستگی با اردوغان از شرکت در این نشست در اسپانیا صرف نظر کرده است. چلیک گفت: «ما از تصمیم آذربایجان قدردانی می کنیم.»

قرار بود این گفتگوها در حاشیه نشست مقام های سیاسی اروپا در گرانادا انجام شود و اسپانیا از رئیس جمهور ترکیه برای شرکت در این نشست دعوت کرده بود.

ترکیه نزدیک ترین متحد منطقه ای جمهوری آذربایجان است و در سال 2020 به این کشور نفت خیز کمک کرد تا سرزمین های اشغال شده توسط ارمنستان در جنگ قبلی را پس بگیرد. هفته گذشته، نیروهای آذربایجان کنترل کامل منطقه جدا شده قره باغ کوهستانی را که در سطح بین المللی به عنوان بخشی از آذربایجان شناخته می شود، اما تحت کنترل ارمنستان بود، پس گرفتند. این حمله ناگهانی و شدید باعث شد که اکثریت ارمنی این منطقه به طور دسته جمعی این منطقه را ترک کنند و مدیریت غیرنظامی و نظامی خودخوانده آن در طی 10 روز تسلیم شود.

پس از این اتفاق ها فرانسه از ارسال سلاح به ارمنستان و اعزام یک وابسته نظامی به کاپان، شهری نزدیک به مرز ایران، خبر داد. این اقدام باکو را خشمگین کرد و همزمان خبرگزاری دولتی آذربایجان اعلام کرد که علی اف در هیچ گفتگوی آتی که شامل فرانسه می شود شرکت نخواهد کرد، اما پذیرای نشست های احتمالی سه جانبه با اتحادیه اروپا و ارمنستان خواهد بود.

هرچند که باکو عدم حضور اردوعان را بهانه ای برای کنسل شدن سفر الهام علی اف به اسپانیا اعلام کرده اما  نگرانی گسترده‌تر این است که علی‌اف به دنبال بهانه‌هایی برای کناره‌گیری از مذاکرات تحت حمایت اتحادیه اروپا است، جایی که او با فشار بیشتری برای برآورده کردن خواسته‌های ارمنستان نسبت به خواسته‌های روسیه مواجه است. کرملین میانجی توافق آتش بس بود که به جنگ 2020 پایان داد.

نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، تا حدودی در تلاش برای تضمین بقای خود، به دنبال دور شدن از روسیه است. روابط او با کرملین همیشه ناهموار بود زیرا او در یک انقلاب رنگی به قدرت رسید. این موارد اختلافی از زمان جنگ 2020 بیشتر شده است.

پاشینیان بر این باور است که بهترین شرط های او اکنون دوستی با غرب و صلح با ترکیه است. اما ترکیه از مذاکرات «عادی سازی» با ارمنستان برای اعمال فشار بر تحقق خواسته های آذربایجان به عنوان پیش شرط برای بازگشایی مرزهای زمینی قفل شده و برقراری روابط دیپلماتیک استفاده کرده است.

ایالات متحده و اتحادیه اروپا، در حالی که باکو را سرزنش می کنند، هنوز اقدام تنبیهی تند و تیزی علیه علی اف و سیاستهایش انجام نداده اند.

تمایل روسیه به طرفداری از باکو از زمانی که جنگ این کشور علیه اوکراین باعث شد بیشتر به آذربایجان به عنوان مجرای فروش نفت و گاز وابسته شود، بیشتر شده است. در حالی که روسیه نقش میانجی و صلح بان را در قره باغ ایفا می کرد، اما گفته می شود که پس از چند روز اخیر  نیروهای حافظ صلح روسیه در قره باغ کوهستانی پست های خود را رها کرده و جای خود را به نیروهای آذربایجان دادند. با میانجی گری روسیه احتمالاً ارمنستان مجبور خواهد شد امتیازات بیشتری به باکو  بدهد، از جمله موافقت با راه اندازی کریدور موسوم به زنگه زور که آذربایجان را به نخجوان متصل می کند.

اگر مذاکرات تحت حمایت اتحادیه اروپا برای کمک به حل و فصل بحران در قفقاز به کلی از بین برود، جانب ارمنستان در این منازعه تضعیف خواهد شد.  ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه، روز سه شنبه به خبرنگاران گفت که ایالات متحده به تعامل با ارمنستان و آذربایجان در بالاترین سطح برای دستیابی به صلحی با عزت و بادوام ادامه خواهد داد. او درخواست های دولت بایدن برای اعزام یک ماموریت نظارتی بین المللی به قره باغ کوهستانی را  به منظور شفافیت و اطمینان خاطر مبنی بر اینکه حقوق و امنیت ارمنی های قومی محافظت خواهد شد، تکرار کرد.

بعید به نظر می رسد که ارمنی های قره باغ در صورت میانجی گری سایر کشورها راضی به بازگشت به مناطقی شوند که در حال حاضر در اختیار نیروهای امنیتی جمهوری آذربایجان قرار گرفته است.