پروژههای پوچ و بیهوده به جای طرحهای توسعهای و عمرانی گسترش یافتند. فرودگاههای خالی، راه آهنهایی که نتوانستند به مقصد خود برسند و سد برق-آبی در پای آتشفشانهای فعال (مورد اکوادور) همگی نمونه عینی طرحها و پروژههای یک کمربند-یک راه چین است.
به گزارش جماران؛ در یک چرخش قابل پیشبینی، ایتالیا نشان داده است که انتظار دارد از طرح بلندپروازانه اما مشکلدار کمربند و جاده چین خارج شود و این ابتکار در تحقق اهداف خود شکست خورده است.
برای رم، وعده افزایش صادرات به چین انتظارات را برآورده نکرده است، چین تمایلی به واردات متعارف ندارد و تنها کالاها و محصولاتی را وارد میکند که نیاز مواد اولیه صنایع این کشور باشد.
توافقات بر سر طرح بزرگ ابتکار یک کمربند-یک جاده (BRI) اغلب به جز تامین مالی فساد، ایجاد زیرساختهای معیوب یا غیر ضروری، و ایجاد بار بدهی جدید برای کشورهای کمدرآمد نسخه مناسبتری را ارائه نداده است. همین چند سال پیش بود که مهندسان چینی در یک منطقه سیلابی و سرشار از رسوبات سیلابی و در مجاورت یک کوه آتشفشانی فعال، سد بزرگی را در کشور اکوادور احداث کردند اما پس از مدتی مشخص شد که پیمانکار چینی تعهدی برای خدمات بعد از بهرهبرداری ارائه نخواهد داد.
شی جین پینگ در سال 2013 ابتکار گسترده یک کمربند و یک جاده را با هیاهوی فراوان به جهان، چین و به ویژه شخص خود تبریک گفت. پکن BRI را به عنوان جاده ابریشم جدید میبیند که ارتباط رو به رشد چین را با کشورهای آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین و در نهایت اروپا تقویت میکند.
آرزوهای بلند پروازانه رییس جمهوری چین به زودی به دلیل تصمیمات خود چین برای پوشاندن ابهامها در معاملات، مداخله در سیاستهای محلی و اولویت دادن به کمیت پروژهها به جای کیفیت از بین خواهد رفت.
فقدان شفافیت معاملات یک عارضه جانبی اتفاقی نبود، بلکه یک ویژگی عمدی بود که برای محافظت از سرمایهگذاریهای چین و ایجاد بدهی برای کشورها و دولتهای محلی در برابر انتقاد طراحی شده بود.
یک مثل معروف چینی میگوید: «اگر آب خیلی شفاف باشد، ماهی نمیگیرید.» در این مثل فلسفه و نگاه جهانی حاکمان چین نیز نهفته است.
عدم شفافیت دقیقا همان طور که طراحی شده بود عمل کرد و به دولتهای داخلی اجازه داد تا با شرایط ظالمانه موافقت کنند. بنابراین، مذاکرات و توافقات غیرشفاف، پوششی برای وامهای زیانبار، فساد عظیم و پروژههای بیهوده شد که ارزش کمی برای شهروندان یا اقتصادها ایجاد میکرد.
واقعیت آن است که چین تنها به دنبال یک شبکه منظم برای انتقال و فروش کالاهای خود به جهان است و طرح جاده ابریشم جدید ابزار و زیرساخت این هدف است.
مداخله داخلی چین در انتخابات، مانند پرداخت مستقیم وامها زیرمجموعه BRI به صندوق انتخابات مجدد رییس جمهور سریلانکا؛ ماهیندا راجاپاکسا، نمونهای بارز از شعار «عدم مداخله» چین بود.
چین برخلاف اکثر وامهای وامدهندگان غربی مانند بانک جهانی یا صندوق بینالمللی پول، از شروط وامهایی که معمولا خطرات فساد، تقلب یا ناتوانی در بازپرداخت را برطرف میکنند، اجتناب کرده است و آنقدر آماده بستن قراردادهای BRI بود که اغلب در انجام تجزیه و تحلیل هزینه و فایده اولیه شکست خورده بود یا زمانی که انجام میشد، تحلیل را نادیده میگرفت.
در نتیجه، پروژههای پوچ و بیهوده به جای طرحهای توسعهای و عمرانی گسترش یافتند. فرودگاههای خالی، راه آهنهایی که نتوانستند به مقصد خود برسند و سد برق-آبی در پای آتشفشانهای فعال (مورد اکوادور) همگی نمونه عینی طرحها و پروژههای یک کمربند-یک راه چین است.
در سدی که در پای آتشفشانِ رِوِنتادور در کشور اکوادور ساخته شده است محققان بیش از 7500 ترک در فولاد بی کیفیت آن پیدا کرده اند. آیا این یک طرح کلان برای تحقق صلح بشر و منفعت همگانی است؟
در بسیاری از اقتصادهای نوظهور با سطوح بالای بدهی در مقابل چین و زیرساختهای اقتصادی غیرمولد که بازدهی کافی را ارائه نمیدهند، احساسات ضد چینی را افزایش داده است. به عنوان مثال، طی یک نظرسنجی توسط بنیاد دفاع از دموکراسیها (FDD) حدود 62 درصد برزیلیها و 56 درصد هندیها، با وجود اینکه برزیل و هند متحدان اصلی چین در بریکس هستند، نظرات نامطلوبی درباره چین دارند.
چین به جای اینکه به عنوان ناجی آفریقا و آمریکای لاتین دیده شود، به طور فزایندهای به عنوان یک نیروی امپریالیستی به خودی خود دیده میشود که کشورهای فقیر را مجبور به انحراف مالی برای مقابله با بار بدهی بالای خود میکند.
برای اقتصادهای قوی اروپا، جذابیت اولیه BRI به عنوان بزرگراهی برای تجارت جهانی کمرنگ شده است، چراکه واقعیت BRI به عنوان ابزاری ناشیانه برای اقناع ژئوپلیتیکی رهبران یونان تا جمهوری چک را ترسانده است.
اتحادیه اروپا به صراحت اعلام کرده است که تلاشهای چین برای «تغییر سیستماتیک نظم بینالمللی» را تهدیدی برای اروپا و دموکراسی در جهان میداند.
«دوستی بدون محدودیت» اخیری که میان روسیه تحت تحریمهای ناشی از تجاوز به خاک اوکران و چین به طور فزاینده تهاجمی، ایجاد شده به رهبران غربی نتیجهگیری متفاوتی داده است و تصمیم ولادیمیر پوتین برای شرکت در نشست آتی BRI تقریبا اکثر رهبران اروپایی را متقاعد کرد که این نشست را تحریم کنند.
استقبال از سرمایهگذاری چینی در هیچ کشوری به اندازه ایتالیا در اروپا واضح نیست، ایتالیا در سال 2019 تنها کشور G7 بود که در میان امیدهای زیادی با هدف افزایش صادرات ایتالیا، به BRI پیوست.
کسری تجاری ایتالیا با چین از سال 2019 افزایش یافته است. جورجیا ملونی؛ نخست وزیر ایتالیا از آن زمان دخالت ایتالیا در BRI را «اشتباهی بزرگ» خواند و گیدو کروستو؛ وزیر دفاع ایتالیا گفت: «ما فقط مقداری پرتقال صادر کردیم» در حالی که صادرات چین به ایتالیا از زمان امضای توافقنامه BRIدر 2019 بیش از 50 درصد رشد داشت.
از عملکرد چین در قبال طرح یک کمربند-یک جاده قابل پیشبینی است که رویاهای بزرگ چین در اروپا به پایان خود نزدیک میشود. ابتکار یک کمربند یک جاده قبل از آنکه به بلوغ خود برسد از میان میرود و عامل اصلی آن سیاستهای دولت چین و حکومت آن است. چین قرار است خود را ثروتمند کند نه دنیا را و زمانی که دنیا متوجه آن شود دیگر قرار نیست چین را ثروتمند کند.
البته BRI به این زودی تعطیل نخواهد شد، اما چین به طور گسترده وامهای خارج از کشور خود را کاهش داده است و کشورهای مختلف مانند مالزی، پاکستان، سیرالئون، میانمار و بنگلادش به فکر لغو پروژههای مهم BRI هستند.