بسیاری از همان سیاستمداران لیبیایی که منقوش را برای نشست کوهن مورد انتقاد قرار داده و به اصطلاح زیر اتوبوس انداختند، خودشان با اسرائیلی ها تماس داشته اند.
به گزارش جماران، سایت خبری – تحلیلی المانیتور در تازه ترین تحلیل به سراغ تحولات رخ داده پس از دیدار وزیر خارجه تعلیق شده لیبی با مقام های اسرائیلی در پایتخت ایتالیا رفته و می نویسد:
در نگاه اول، لیبی جنگ زده و از هم گسیخته از نظر سیاسی، نامزدی مناسب برای عادی سازی روابط با دولت راست افراطی اسرائیل است. برای شروع، مشخص نیست که آیا دولت مستقر در طرابلس حتی صلاحیت امضای چنین توافقی با رژیم اسرائیل را دارد یا خیر. افشای علنی دیدار الی کوهن، وزیر امور خارجه رژیم اسرائیل در رم با نجلا المنقوش، به سرعت اعتراضات سراسر لیبی را برانگیخت، جایی که حمایت عمومی از عادی سازی روابط اسرائیل در نظرسنجی ها به صورت تک رقمی و برقراری روابط با دولت یهود همچنان یک عمل جنایتکارانه محسوب می شود.
12 سال پس از حمله ناتو و سرنگونی معمر قذافی، آرامش نسبی از حیث اعتراض های خیابانی در سراسر لیبی برقرار شده بود که اکنون این آرامش هم با اعتراض های عمومی به دیدار المنقوشی با مقام اسرائیلی برهم خورده است.
دو دولت رقیب در شرق و غرب، که هر کدام از سوی حامیان خارجی و شبه نظامیان مسلح خود حمایت می‌شوند، اکنون برای کنترل این کشور نفت‌خیز 7 میلیون نفری در تلاش هستند. تلاش های مکرر سازمان ملل برای برگزاری انتخابات با شکست مواجه شده است.
روز دوشنبه، نخست وزیر عبدالحمید دبیبه، رئیس منصوب دولت وحدت ملی تحت حمایت سازمان ملل در پایتخت لیبی، اعلام کرد که منقوش را پس از اینکه الی کوهن دیدار با او در رم را علنی کرده از کار معلق کرده است. وزارت خارجه لیبی مدعی شد که این دیدار یک ملاقات تصادفی بوده اما منقوش از آن زمان به دلیل نگرانی از امنیت خود به ترکیه گریخته است.
آلیسا پاویا، معاون برنامه شورای آتلانتیک آفریقای شمالی در این باره به المانیتور گفت: «نخبگان سیاسی در لیبی منقوش را قربانی کردند چرا که همه آنها از وقوع این جلسات آگاه بودند. این دیدارها در شش تا هشت ماه گذشته برگزار شده است اما ناگهان نخست وزیر از وقوع این دیدار اعلام بی خبری می کند. در لیبی چهره های سیاسی دو چهره دارند که و با هر ورق بازی می کنند.
برخی دیگر از کارشناسان نیز با پاویا هم عقیده هستند و می گویند بسیاری از همان سیاستمداران لیبیایی که منقوش را برای نشست کوهن مورد انتقاد قرار داده و به اصطلاح زیر اتوبوس انداختند، خودشان با اسرائیلی ها تماس داشته اند. گزارش های مستند دیگری نیز وجود دارد که تایید می کند موساد و سایر نهادهای امنیتی سال ها تماس های محتاطانه و حساسی با شخصیت های مختلف لیبی داشته اند.
در نوامبر 2021، روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارش داد که صدام حفتر، پسر خلیفه حفتر که در شرق لیبی چهره قدرتمندی است با یک جت شخصی در فرودگاه بن گوریون اسرائیل فرود آمد تا در مورد برقراری روابط دیپلماتیک در ازای کمک نظامی اسرائیل با میزبان گفت و گو کند.
در ژانویه 2022، رسانه‌های لیبیایی و سعودی گزارش دادند که عبدالحمید الدبیبه، نخست وزیر دولت وحدت ملی لیبی با رئیس موساد در اردن دیدار کرد تا در مورد عادی‌سازی و همکاری امنیتی گفتگو کند. البته دفتر عبدالحمید الدبیبه این گزارش را رد کرد. تعدادی دیگر از مقامات لیبی، از جمله عبدالهادی الحویج، وزیر خارجه سابق شرق لیبی، حمایت تلویحی خود را از روابط با اسرائیل ابراز کرده اند.
یک مقام لیبیایی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت که ایالات متحده مدتهاست کانال های ارتباطی بین دو طرف اسرائیلی و لیبیایی را در زمینه مسائل امنیتی و اطلاعاتی تشویق کرده است. به گزارش آسوشیتدپرس، بیل برنز، رئیس سیا، در جریان دیدار با الدبیبه در ژانویه، عادی سازی روابط با اسرائیل را مورد بحث قرار داد. این مقام لیبیایی همچنین به المانیتور گفت که برنز در زمان حضور در طرابلس موضوع را با الدبیبه در میان گذاشته بود.
دولت بایدن مشتاق گسترش توافقنامه موسوم به توافق ابراهیم است که در سال 2020 روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و چندین کشور عربی از جمله امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مراکش برقرار کرد. اما وارد کردن لیبی به توافقات دوران ترامپ در فهرست اولویت های دولت آمریکا برای این کشور جنگ زده نیست، جایی که منافع مبرم آمریکا شامل اخراج گروه مزدور واگنر روسیه و مهار تهدید گروه های شبه نظامی اسلام گرا است.
به گزارش آکسیوس، مقامات ایالات متحده از افشای علنی نشست منقوش توسط کوهن خشمگین شده اند، زیرا نگران هستند که این مسئله عادی سازی روابط اسرائیل با دیگر کشورهای عربی که ممکن است نگران باشند دیگر نمی توانند به اسرائیل برای انجام دیپلماسی محتاطانه اعتماد کنند، به خطر بیاندازد.
این غوغا در حالی رخ می دهد که سازمان ملل برای برگزاری انتخاباتی تلاش می کند که لیبی را تحت یک مقام اجرایی واحد متحد کند. انتخابات برنامه ریزی شده در دسامبر 2021 در آخرین لحظه به دلیل اختلاف بر سر اینکه چه کسی واجد شرایط نامزدی است، لغو شد. نامزدها شامل الدبیبه، حفتر و سیف الاسلام قذافی، پسر دیکتاتور مخلوع که به اتهام جنایات جنگی تحت تعقیب است، می شود. بسیاری از تحلیلگران می گویند الدبیبه که پس از به تعویق افتادن انتخابات از کناره گیری خودداری کرد، احتمالاً روابط اسرائیل را از طریق منقوش به عنوان راهی برای کسب مشروعیت در چشم جامعه بین المللی دنبال می کرد.
بن فیشمن، کارشناس ارشد موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک و مدیر سابق شورای امنیت ملی آفریقای شمالی به المانیتور می گوید که ممکن است الدبیبه ارزش چنین نشستی را بیش از حد برآورد کرده باشد. او در این باره گفت: شکست پروژه دیپلماسی پنهان با اسرائیل تنها نمونه دیگری از این است که چگونه دولت الدبیبه، از نظر بسیاری، بیش از حد برای خود جایگاه قائل شده و مسئولیت تعریف کرده است. این دولت در ابتدا فقط یک دولت تکنوکرات یا موقت برای رسیدن به نقطه انتخابات بود .
در فوریه امسال، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد برای لیبی، گفت که او تلاش جدیدی را برای برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری تا پایان سال 2023 آغاز خواهد کرد.
سیاستمداران لیبی، از جمله خلیفه حفتر، که از دولت مستقر در شرق حمایت می کند و رئیس پارلمان آن، از آن زمان خواستار ایجاد یک دولت موقت جدید برای نظارت بر رای گیری شده اند. اما منتقدان نگران هستند که تشکیل یک دولت موقت دیگر در لیبی انگیزه برگزاری انتخابات را از بین ببرد.
لیندا توماس گرینفیلد، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، در این ماه به شورای امنیت سازمان ملل گفت که واشنگتن آمادگی برای حمایت از تشکیل یک دولت موقت تکنوکرات قبل از برگزاری انتخابات دارد. یک مقام ارشد وزارت امور خارجه که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت که ایالات متحده نوع دیگری از ساختار انتقالی بدون محدودیت زمانی را پیشنهاد نمی‌کند، بلکه بدنه‌ای را پیشنهاد می‌کند که مدیریت سیاسی تکنوکراتیک فرآیند انتخابات را ممکن می‌سازد. این مقام ارشد از گمانه زنی در مورد اینکه چه کسی چنین دولت موقتی را تشکیل خواهد داد، خودداری کرد.
شش ماه پس از اینکه فرستاده ویژه سازمان ملل متحد برای لیبی از برنامه انتخاباتی پایان سال خود رونمایی کرد، رأی گیری در سراسر کشور مانند همیشه نامشخص به نظر می رسد. بسیاری از مسائل کلیدی که انتخابات 2021 را به تعویق اند اخت از جمله معیارهای صلاحیت نامزدها حل نشده باقی مانده است.
