روح پریگوژین ، پوتین را رها نخواهد کرد

به گزارش جماران، دیوید ایگناتیوس ، کارشناس ارشد سیاست خارجی در تازه ترین یادداشت برای واشنگتن پست درباره سرنوشت یوگنی پریگوژین، رئیس گروه شبه نظامی واگنر می نویسد:

به نظر می رسد یوگنی پریگوژین مرده است اما روح او ممکن است ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را همچنان رها نکند. ولادیمیر پوتین او را به عنوان یک خائن محکوم کرد و خواستار خروج او از روسیه شده بود اما نتوانست انتقاد پریگوژین از جنگ اوکراین را خاموش کند.

مرگ آشکار پریگوژین در روز چهارشنبه در سقوط هواپیمایی که نام او را به عنوان مسافر درج کرده بود صحنه را از رقیب گستاخ پوتین  پاک می کند اما این خبر و گمانه زنی ها مبنی بر اینکه او در نتیجه یک ترور به قتل رسیده، این حس را در میان برخی از روس ها افزایش می دهد که کشور به بی ثباتی آمیخته با سیاست های وحشیانه زمان استالین بازگشته است.

تاتیانا استویانویا، تحلیلگر روسیه در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی می گوید: «هر اتفاقی که برای او افتاده باشد، نخبگان روسی آن را اقدامی تلافی‌جویانه تلقی خواهند کرد.  کرملین نیز این احساس را که پوتین انتقام گرفته – چه درست باشد چه غلط- تشویق خواهد کرد .

ویلیام جی برنز، مدیر سیا ماه گذشته در مصاحبه ای با رادیو ملی گفت: ولادیمیر پوتین استاد صاف کردن حساب های پرداخت نشده است.

روس ها تصور می کنند ولادیمیر پوتین در سقوط هواپیمای شخصی نقش داشته است و اگر واقعیت ها این مسئله را  تایید کند، پوتین در کوتاه مدت موقعیت خود را تثبیت خواهد کرد، مردی که  او به "شورش مسلحانه" متهم کرده بود از بین رفته و وضعیت نظامی روسیه در برابر اوکراین حفظ خواهد شد.

 تسلط ولادیمیر پوتین بر قدرت نسبت به دو ماه پیش، زمانی که پریگوژین به شبه نظامیان واگنر خود دستور داد به سمت مسکو حرکت کنند، محکم تر به نظر می رسد اما هاله تسلط سیاسی پوتین، شاید به طور غیرقابل جبرانی، خدشه دار شده است. او تا پیش از این شورش،  طوفان های گذشته را به دلیل نقشش به عنوان راس هرم نخبگان سیاسی روسیه و شهرتش به قاطعیت،  پشت سر گذاشته بود اما شورش پریگوژین به هر دو آسیب رساند.

گفته می‌شود که برخی از اعضای حلقه اطراف رئیس‌جمهور روسیه،  انتقاد پریگوژین از تهاجم فوری پوتین به اوکراین و تاکتیک‌های او را،  مرتبا تکرار می کنند . تحلیلگران بر این باورند که این تردیدها به سرویس های امنیتی روسیه نیز سرایت می کند و این سوالات ادامه خواهند داشت.

پس از سقوط هواپیما، تعدادی از اعضای شبه نظامی پریگوژین در رسانه های اجتماعی تهدید کردند که «راهپیمایی دیگر به مسکو» را برگزار خواهند کرد، هرچند که آنها نیروی کافی برای عملیاتی کردن این تهدید ندارند. با اینهمه از میان رفتن یا از میان بردن رقیب ولادیمیر پوتین ممکن است به جای کاهش نگرانی ها از وضعیت سیاسی روسیه اتفاقا به تشدید آن منتهی شود.

گسترش دایره شک و تردید در نخبگان روسیه در مورد تصمیم گیری نامنظم پوتین در جنگ اوکراین مورد تایید ناظران مسائل سیاسی در سوریه نیز است. هرچند که  تهاجم تمام عیار بی پروا به اوکراین در فوریه 2022 خیره کننده ترین نمونه از آشفتگی در تصمیم گیری است اما تنها مورد نیست. پوتین بسیج ارتش روسیه را مدت ها پس از اینکه مشخص شد جنگ پایان سریعی نخواهد داشت، به تعویق انداخت.  او در مورد خروج نیروها از محاصره احتمالی پاییز گذشته در خرسون تردید داشت و زمانی که پریگوژین شورش خود را آغاز کرد یک روز زمان برد تا پوتین قاطعانه واکنش نشان دهد.

ویلیام برنز در گفت و گوی خود با رادیو ملی  واکنش مردم روسیه به بلاتکلیفی پوتین را پس از آغاز شورش ژوئن به رهبری پریگوژین، اینگونه خلاصه کرد: سؤال این بود که «آیا امپراتور لباس ندارد؟» یا حداقل، «چرا اینقدر طول می‌کشد تا لباس بپوشد؟»

یک نکته متناقض در اینجا وجود دارد:  تحکیم قدرت پوتین احتمالاً خطر تشدید تنش در اوکراین را کاهش می دهد. پاییز گذشته، زمانی که خطوط روسیه در خارکف و خرسون در حال فروپاشی بود، تحلیلگران خطر واقعی استفاده از سلاح های هسته ای تاکتیکی را برای جلوگیری از شکست فاجعه بار روسیه قوی می دیدند اما اکنون این خطر کاهش یافته است.

چین برای بقای نظامی و سیاسی پوتین بسیار مهم است. برای پکن نیز، مرگ پریگوژین ممکن است عاملی برای افزایش اعتماد به نفس باشد.

رهبران چین در ماه‌های اخیر به دیپلمات‌های آمریکایی گفتند که نگران ادامه جنگ روسیه هستند و به همین دلیل  یک طرح صلح را به عنوان یک کانال خروج احتمالی روسیه از این مخمصه آماده کردند. مقامات دولت بایدن می گویند که کمک چین برای حضور نظامی روسیه در اوکراین اهمیت قابل توجهی دارد. چینی ها به طور مستقیم سلاح و مهمات تهیه نمی کنند اما گفته می شود که آنها محموله های اقلام دو منظوره مانند تراشه های کامپیوتری را که برای سلاح های دقیق و هواپیماهای بدون سرنشین ضروری هستند، به دست روسیه می رسانند.

تقریبا در واشنگتن این اجماع وجود دارد که  احتمالاً نیروهای اوکراینی امسال راه خود را تا دریای سیاه باز نخواهند کرد  اما با وجود این، برخی از مقامات همچنان بر این باورند که حملات کوبنده اوکراین می‌تواند ارتش روسیه را تکان دهد و به طور پیوسته گره‌های لجستیک و فرماندهی و کنترل آن در عقب را از بین ببرد. خطوط روسیه می تواند شکننده باشد زیرا اوکراین اولین لایه های دفاعی را با موفقیت رد می کند. همزمان ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین نیز احتمالاً تلاش‌های خود را برای بازگرداندن جنگ به روسیه از طریق حملات پهپادی و حملات غیرقابل انکار فرامرزی تشدید خواهد کرد.

پیام پریگوژین به روس‌ها این بود که جنگ ارزش هزینه‌های وحشتناکی را ندارد که ملت با مال و جان خود  می‌پردازد.  او با زیر سوال بردن رهبری تیم پوتین به طور ضمنی بر مسئولیت کامل شخص پوتین در این جنگ تاکید کرد.

پریگوژین در 23 ژوئن، یک روز قبل از راهپیمایی شبه نظامیانش به مسکو، گفت که جنگ اوکراین بر اساس یک دروغ بود و به این دلیل آغاز شد که  طایفه الیگارشی حاکم بر روسیه به جنگ نیاز داشت.

او در این باره گفته بود : عده ای شرور که بیمار روانی هم بودند با خود گفتند که اشکال ندارد، ما چند هزار مرد روسی دیگر را به عنوان خوراک جلو توپ می اندازیم. آنها زیر آتش توپخانه خواهند مرد، اما ما به آنچه می خواهیم می رسیم.

هرچند که پریگوژین مرده اما عمر انتقادهای او از ولادیمیر پوتین تمام نشده است.  اگر اوکراین و متحدان غربی آن بتوانند تا سال آینده به نبرد ادامه دهند، ممکن است انتقادها از پوتین شدت بیشتری هم پیدا کند. شاید همه پریگوژین را شهید بدانند اما او بیشتر در شمایل یک هشدار دائمی درباره پوتین در اذهان باقی خواهد ماند.