مشروعیت بخشیدن به تصمیم عادی سازی روابط با اسرائیل که در میان عموم مردم عربستان محبوبیتی ندارد، بدون نشان دادن برخی منافع برای فلسطینیان، برای عربستان دشوار خواهد بود.
به گزارش جماران، سایت خبری – تحلیلی الجزیره در گزارشی به بررسی چرایی پیگیری آشتی عربستان سعودی و رژیم اسرائیل توسط دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده پرداخته و می نویسد:
ایالات متحده برقراری روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و اسرائیل را به عنوان هدف اصلی سیاست خود قرار داده است، فشاری که به گفته کارشناسان، حق فلسطینی ها را نادیده می گیرد و می تواند بهای زیادی برای واشنگتن در خاورمیانه داشته باشد.
پیچیدگی روند به اصطلاح عادی سازی رابطه میان عربستان و اسرائیل توسط واشنگتن، سؤالاتی را در مورد اینکه چرا دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، آن را در حال حاضر در اولویت قرار داده، ایجاد کرده است.
خالد الگیندی، کارشناس ارشد اندیشکده انستیتوی خاورمیانه گفت: بایدن به طرز تفکری تعلق دارد که مناقشه اعراب و اسرائیل را به مثابه چیزی می‌داند که فلسطینی‌ها لزوماً نیروی مرکزی در آن نیستند. او معتقد است که علت اصلی این درگیری ناتوانی کشورهای عربی در پذیرش اسرائیل است. و بنابراین، اگر شما اینگونه به درگیری نگاه می کنید، منطقی است که عادی سازی را در اولویت قرار دهید.
هفته گذشته، توماس فریدمن، ستون نویس نیویورک تایمز، طرح پیچیده ای را ارائه کرد که به گفته او بایدن برای تضمین توافق اسرائیل و عربستان سعودی به دنبال آن است. این شامل اعطای ضمانت های امنیتی مشابه ناتو به عربستان سعودی و کمک به پادشاهی خلیج فارس برای شروع یک برنامه هسته ای غیرنظامی است. فریدمن گزارش داد که این چارچوب مستقیماً شامل فلسطینی‌ها نمی‌شود، اما شامل امتیازاتی برای آنها می‌شود، مانند توقف شهرک‌سازی اسرائیل و تعهد اسرائیل برای عدم الحاق کرانه باختری اشغالی.
این روایت فریدمن به طور رسمی توسط دولت ایالات متحده تأیید نشده است. با این حال، نیویورک تایمز و وال استریت ژورنال پیشتر گزارش داده بودند که ریاض به دنبال دریافت یک پیمان امنیتی از واشنگتن و برخورداری از برنامه هسته ای به عنوان بخشی از هرگونه توافق عادی سازی با اسرائیل است.
علیرغم عدم اظهار نظر در مورد جزئیات این توافق، مقامات آمریکایی به صراحت اعلام کرده اند که به دنبال توافق اسرائیل و عربستان هستند. مقامات اسرائیل همچنین آرزوی خود را برای روابط رسمی با ریاض پنهان نکرده‌اند: آیزاک هرتزوگ، رئیس‌جمهور رژیم اسرائیل ماه گذشته در سخنرانی خود در کنگره آمریکا گفت: «ما برای رسیدن به این لحظه دعا می‌کنیم.»
عربستان سعودی رسماً سیاست خود را در حمایت از ابتکار صلح عربی که به رسمیت شناختن اسرائیل را مشروط به ایجاد یک کشور فلسطینی و یافتن یک "راه حل عادلانه" برای آوارگان فلسطینی می کند، تغییر نداده است. با این حال، مقامات سعودی به طور کامل چشم انداز توافق با اسرائیل را رد نکرده اند.
سال گذشته، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی گفت که این کشور اسرائیل را به عنوان یک «همپیمان بالقوه» می‌داند اما او همزمان با این سخنان تأکید کرد که اسرائیل «باید مشکلات خود را با فلسطینی‌ها حل کند»، فلسطینی‌هایی که تاکنون عمدتاً در کارزار عادی سازی رابطه کشورهای عربی با اسرائیل غایب بوده‌اند.
فیصل بن فرحان آل سعود وزیر امور خارجه عربستان سعودی در کنفرانس خبری مشترک با همتای آمریکایی خود آنتونی بلینکن در ماه ژوئن گفت: ما معتقدیم که عادی سازی به نفع منطقه است و منافع قابل توجهی برای همه به همراه خواهد داشت. اما بدون یافتن راهی برای صلح برای مردم فلسطین و بدون پرداختن به این چالش، هر عادی سازی مزایای محدودی خواهد داشت. بنابراین، من فکر می‌کنم که ما باید به یافتن راهی به سوی راه‌حل دو کشوری و یافتن راهی برای دادن کرامت و عدالت به فلسطینیان ادامه دهیم.»
تعداد کمی از کشورهای عربی اسرائیل را از زمان تأسیس آن در سال 1948 به رسمیت شناخته اند، اما دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده به شکل گیری توافق نامه هایی موسوم به توافق ابراهیم برای روابط رسمی بین اسرائیل و امارات متحده عربی، بحرین و مراکش در سال 2020 کمک کرد . در این زنجیره سودان نیز موافقت خود را با عادی سازی روابط با اسرائیل اعلام کرده بود.
با وجود این، اسرائیل سیاست‌های خود را در قبال فلسطینی‌ها تغییر نداده است. در واقع، در ماه های اخیر، دولت راست افراطی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل، شهرک سازی و حملات نظامی به مناطق فلسطینی در کرانه باختری را تشدید کرده است
این مساله سوالی را در میان کارشناسان ایجاد کرده است در مورد اینکه آیا دولت اسرائیل که شامل ناسیونالیست‌های افراطی است - که می‌خواهند کنترل اسرائیل بر سرزمین‌های اشغالی فلسطین را بیشتر کنند-با توقف شهرک‌سازی یا تعهد علیه الحاق، موافقت می‌کند یا خیر؟
یک کارشناس ارشد اندیشکده انستیتوی خاورمیانه در این باره به الجزیره می گوید : «من فکر نمی‌کنم این دولت اسرائیل بتواند چیزی را - حتی روی کاغذ - برای فلسطینی‌ها بپذیرد، زیرا آنها متعهد به از بین بردن کل ایده ملی فلسطین هستند.»
مسئله فلسطین
توافق عربستان و اسرائیل جدای از سوالاتی در مورد تمایل دولت اسرائیل برای موافقت با چنین امتیازاتی، با موانع احتمالی دیگری نیز روبرو است.
به عنوان مثال، نظرسنجی های عمومی نشان می دهد که شهروندان سعودی از به رسمیت شناختن اسرائیل حمایت نمی کنند. آنا جیکوبز، تحلیلگر ارشد کشورهای حاشیه خلیج فارس در اندیشکده گروه بحران بین المللی، معتقد است که عربستان سعودی احتمالاً باید نظرات شهروندان خود را در نظر بگیرد. او به الجزیره گفت: «برای اینکه عربستان سعودی به طور جدی به پیشبرد عادی سازی با اسرائیل فکر کند، چندین شرط باید برآورده شود، یکی از آنها نوعی پیشرفت در بازسازی روند متوقف شده صلح اسرائیل و فلسطین است.»
مشروعیت بخشیدن به تصمیم عادی سازی روابط با اسرائیل که در میان عموم مردم عربستان محبوبیتی ندارد، بدون نشان دادن برخی منافع برای فلسطینیان، برای عربستان دشوار خواهد بود. اما برای بسیاری از فلسطینی‌ها، خواسته‌های فریدمن در مورد الحاق و شهرک‌سازی‌ها، امتیازهای ناچیزی هستند برای مشروعیت بخشیدن به توافق احتمالی . با این حال، بسیاری از کشورهای خاورمیانه به دنبال منافع خود به "توافق ابراهیم" به رهبری ایالات متحده پیوسته اند که خشم فلسطینی هایی را برانگیخته است که می گویند این معاملات "خنجری از پشت" است.
به گزارش چندین رسانه آمریکایی، عربستان سعودی در صورت به رسمیت شناختن رسمی اسرائیل، به دنبال کسب امتیازات مدنظر خود از سوی ایالات متحده است - یعنی تضمین های امنیتی رسمی از طرف واشنگتن. کارشناسان معتقدند که همین مسئله هم یک چالش دیگر است . هرگونه معاهده ای با ریاض مستلزم تصویب حداقل دو سوم قانونگذاران در سنای ایالات متحده است که با توجه به افزایش صداهایی در کنگره آمریکا که منتقد عربستان سعودی و همچنین دخالت نظامی بیشتر ایالات متحده در خاورمیانه هستند، پیشروی در این حوزه هم سخت خواهد بود.
جان هافمن، تحلیلگر سیاست خارجی در مؤسسه CATO، یک اندیشکده مستقر در واشنگتن می گوید که شکل گیری یک پیمان امنیتی مدون آمریکا با عربستان سعودی، مدت کوتاهی پس از توافق ریاض و تهران برای تنش زدایی، خطر بی ثباتی منطقه را به همراه خواهد داشت.
جزئیات توافق بین واشنگتن و ریاض هنوز نامشخص است، اما فریدمن گزارش داد که دولت عربستان سعودی به دنبال یک "معاهده امنیتی متقابل در سطح ناتو" است. ایالات متحده یک پیمان دفاعی با کشورهای ناتو دارد، به این معنی که در صورت حمله به آنها موظف است از آنها دفاع کند.
