مقامات آمریکایی می گویند که مذاکرات یک روزه در پایتخت قطر بر اقتصاد، حقوق بشر و قاچاق مواد مخدر متمرکز بود.
به گزارش جماران، رهبران طالبان برای اولین بار از زمان بازگشت آنها به قدرت در افغانستان در دو سال پیش، با مقامات ایالات متحده در قطر دیدار کردند.
به گزارش الجزیره، سخنگوی وزارت امور خارجه افغانستان روز دوشنبه گفت که دو طرف در این مذاکرات دو روزه در مورد اقدامات اعتمادساز از جمله لغو تحریم ها و ممنوعیت سفر و همچنین بازگرداندن دارایی های بانک مرکزی افغانستان که در خارج از کشور نگهداری می شود، گفتگو کردند. به گفته عبدالقهار بلخی ، هیئت ها همچنین در مورد مبارزه با مواد مخدر و مسائل حقوق بشر رایزنی هایی داشتند.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت، هیچ کشوری رسماً آنها را به رسمیت شناخته نشده است. این گروه در آگوست 2021 زمانی که دولت تحت حمایت غرب افغانستان پس از خروج پر هرج و مرج ایالات متحده از این کشور پس از 20 سال درگیری سقوط کرد، قدرت را به دست گرفت.
طالبان از زمان تسلط خود، به دلیل محدودیت‌هایی که این گروه بر آموزش زنان اعمال کرده است، با محکومیت بین‌المللی، از جمله از سوی چندین کشور با اکثریت مسلمان مواجه شده است. افغانستان همچنین با یک بحران انسانی دست و پنجه نرم می کند و تقریباً نیمی از جمعیت آن - 23 میلیون نفر - در سال گذشته از برنامه جهانی غذا (WFP) کمک دریافت کردند.
وزارت امور خارجه ایالات متحده در بیانیه ای اعلام کرد که مقامات آن به طالبان گفته اند که واشنگتن برای گفتگوهای فنی در مورد ثبات اقتصادی و نگرانی های مکرر در مورد "وخامت" حقوق بشر در کشور آماده است. بر اساس این بیانیه، شرکت کنندگان - از جمله توماس وست، نماینده ویژه ایالات متحده و رینا امیری نماینده ویژه برای زنان، دختران و حقوق بشر افغانستان - نگرانی شدید خود را در مورد بازداشت ها، سرکوب رسانه ها و محدودیت های اعمال شده توسط طالبان بر مردم افغانستان ابراز کردند. این مقامات همچنین از طالبان خواستند که ممنوعیت تحصیل متوسطه دختران و اشتغال زنان را لغو کرده و همچنین آزادی آمریکایی های بازداشت شده را تضمین کنند.
آنها همچنین با اذعان به «کاهش قابل‌توجه در کشت» خشخاش در این فصل، «آمادگی خود را برای ادامه گفتگو درباره مبارزه با مواد مخدر ابراز کردند.»
جنگجویان طالبان سالها از این گیاه که از آن تریاک استخراج می شود، برای کمک به تامین مالی مبارزه مسلحانه خود استفاده کردند. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، تا سال 2020، 85 درصد تریاک جهان از افغانستان خارج می شد. طالبان از زمان به دست گرفتن قدرت در کابل، با کشت خشخاش مبارزه کرده اند.
هیئت آمریکایی همچنین با نمایندگان بانک مرکزی افغانستان و وزارت دارایی دیدار کرد. پس از به قدرت رسیدن طالبان، ایالات متحده حدود 7 میلیارد دلار از وجوه بانک مرکزی افغانستان را که در بانک فدرال رزرو نیویورک نگهداری می شد، مسدود کرد. نیمی از این بودجه در حال حاضر در یک صندوق افغان مستقر در سویس است. حسابرسی بانک مرکزی افغانستان که توسط ایالات متحده اداره می شد، نتوانست حمایت واشنگتن را برای بازگرداندن دارایی ها از صندوق امانی جلب کند.
طالبان برای دو دهه، دشمنان قسم خورده آمریکا بودند. آنها پس از حملات 11 سپتامبر توسط ایالات متحده سرنگون شدند اما در دو دهه گذشته به هدف قرار دادن نیروهای آمریکایی و متحدان آنها در افغانستان ادامه دادند.
آیا آمریکا تغییر موضع داد؟
سایت eurasiantimes در تحلیلی درباره نخستین دیدار رسمی و اعلام شده طالبان با هیات آمریکایی در قطر نوشت: این گفت‌وگوها در حالی صورت می‌گیرد که طالبان موارد سوء استفاده از آزادی‌های اساسی در کشور و محدودیت‌های زنان را دوچندان کرده است. در چنین شرایطی دیدار مقام های آمریکایی با طالبان این گمانه زنی را برانگیخت که واشنگتن ممکن است در مسیر بررسی به رسمیت شناختن دولت تحت رهبری طالبان در افغانستان باشد. وزارت امور خارجه آمریکا توضیح داده است که نشست جاری «هیچ گونه تغییری در سیاست ایالات متحده نشان نمی دهد . ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه گفت که این به معنای هیچ نوع نشانه ای از به رسمیت شناختن یا عادی سازی رابطه یا مشروعیت بخشیدن به طالبان نیست.
ممنوعیت اخیر سالن های زیبایی نشانه دیگری از موضع تند طالبان در مورد آزادی زنان است . در کابل به 3000 سالن زنان که هزاران نفر را استخدام می کنند، دستور تعطیلی داده شد. این ممنوعیت جدید که ممنوعیت ورود زنان به مدارس، پارک‌ها و بیشتر حرفه‌ها است، به تشویش بیشتر در میان مردم عادی افغانستان منجر شده زیرا احکام طالبان، زنان و دختران را از زندگی عمومی و حیات اجتماعی منع می‌کند.
هنگامی که زلمی خلیل زاد، فرستاده صلح ایالات متحده و ملا عبدالغنی برادر، رهبر سیاسی ارشد گروه طالبان در آن زمان، در 29 فوریه 2020 یک توافقنامه صلح را در دوحه امضا کردند، توافق کردند که «به دنبال روابط مثبت با یکدیگر» بوده و مقابله با تهدیدات تروریستی را در اولویت قرار دهند.
اما در آگوست 2021، در یک انفجار ناگهانی 72 ساعته، زمانی که طالبان کنترل کشور را به دست گرفتند، روابط ایالات متحده و افغانستان با خروج آمریکا پس از بیست سال از افغانستان به هم خورد. با آخرین پرواز آمریکا از کابل، سربازان طالبان وارد میدان هوایی شده و اعلام پیروزی کردند.
از آن زمان، بهبود روابط دو طرف به امر بعیدی تبدیل شد زیرا ایالات متحده دارایی های بانک مرکزی افغانستان را در بانک فدرال رزرو نیویورک مسدود کرد. جدا از آمریکا، هیچ کشور دیگری به طور رسمی دولت تحت رهبری طالبان را به رسمیت نشناخت.
در واقع، در دسامبر 2022، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: « تا زمانی که آنها شروع به پایبندی به تعهدات خود در قبال مردم افغانستان نکنند ما آمادگی بهبود روابط خود با طالبان را نداریم.»
به نظر می‌رسد که طالبان از این نظر که سیاست‌هایش بزرگترین مانع بر سر راه به رسمیت شناختن بین‌المللی آن باشد، نگران نیستند. دقیقا یک سال پیش، در ژوئن 2022، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی ارشد طالبان گفت: «تا آنجا که به رسمیت شناخته شدن از سوی کشورهای خارجی مربوط می شود، به نظر من ایالات متحده بزرگترین مانع است.»
رینا امیری، که نام او در هیات آمریکایی حاضر در دوحه برای دیدار با طالبان ذکر شده، یک سال پیش، در ژوئن 2022، تصمیم گرفت در جلسه ای با سرپرست وزارت امور خارجه طالبان شرکت نکند و دلیل آن را هم نگرانی از اقدام های طالبان در افغانستان دانست.
مشخص نیست چه چیزی باعث شده که ایالات متحده موضع قاطع خود را تغییر داده و اکنون به دنبال گفتگو با طالبان باشد. یکی از دلایل احتمالی می تواند به دست آوردن مزیت نسبت به اقدامات چین در افغانستان باشد. از زمان خروج نیروهای آمریکایی، چین حدود 2 میلیارد دلار در افغانستان سرمایه گذاری کرده است.
در ماه می، وانگ یو، سفیر چین در افغانستان، با سراج الدین حقانی، وزیر داخله طالبان و ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی دیدار کرد. پیش از این نشست در ماه ژانویه، یک شرکت چینی توافقنامه ای را با دولت طالبان در افغانستان برای استخراج نفت از حوزه آمودریا امضا کرد. در مراسمی که در ماه می برگزار شد، مقام‌های بلندپایه طالبان و چین توافقنامه‌ای را امضا کردند که به موجب آن در دوره سه ساله اولیه، بیش از 540 میلیون دلار برای اکتشاف سرمایه‌گذاری خواهد شد. بنا بر گزارش ها، پکن مشتاق سرمایه گذاری در استخراج لیتیوم در افغانستان هم است.
