چه بر سر واگنر در سوریه می‌آید؟

منابع المانیتور گزارش های وال استریت ژورنال را تأیید می کنند که مسکو پس از شورش پریگوژین به مقامات سوریه، جمهوری آفریقای مرکزی (CAR)، مالی و چندین کشور دیگر اعلام کرد که کرملین کنترل نیروهای واگنر را در دست گرفته و تشدید تنشی در کار نیست.

به گزارش جماران به نقل از المانیتور، شورش یوگنی پریگوژین؛ مردی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه او را پس از وقایع شورش هفته گذشته خائن توصیف کرد نه تنها برای واقعیت سیاسی داخلی روسیه، بلکه برای فعالیت‌های سیاست خارجی کرملین نیز نوعی آزمون سخت به حساب می‌آید.

همه کارشناسان روسی موافق هستند که تغییرات در سیستم سیاسی روسیه - به ویژه در بخش دفاعی- در حال حاضر اجتناب ناپذیر است. براساس آخرین گزارش سی ان ان ، سرگئی سوروویکین، ژنرال برجسته روسی، فرمانده نیروهای هوافضا، بازداشت شده و ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد کل روسیه، که پریگوژین خواهان برکناری او بود، از زمان شورش واگنر دیده نشده است.

در حال حاضر تنها سوال مربوط به زمان بندی اعمال این تغییرات است، زیرا ولادیمیر پوتین دوست ندارد تحت فشار تصمیم گیری کند یا شکاف هایی را که پس از شورش واگنر در ساختار سیاسی روسیه به وجود آمده با اعمال سریع و عیان تغییرات و جابه‌جایی‌ها تایید کند.

بر اساس گزارش های رسانه ها، روند توزیع مجدد دارایی های پریگوژین در روسیه آغاز شده است که نشان دهنده قصد کرملین برای محروم کردن پریگوژین از تمام ابزارهای سیاسی داخلی خود است. اما همه چیز وقتی اسم پروژه های خارجی به میان می‌آید بسیار پیچیده تر می‌شود. برای سالیان سال، بسیاری از عملیات‌های مسکو در منطقه خاکستری یا مستقیماً از طریق پریگوژین و افرادش یا با منابع او برای پشتیبانی از عملیات سرویس های ویژه انجام می‌شد.

فهرست پروژه های خارجی پریگوژین، از جمله کمپین های اطلاعاتی "کارخانه ترول" علیه فرآیندهای انتخاباتی آمریکا، چشمگیر است. این پروژه‌ها همچنین شامل عملیات نظامی واگنر برای یورش به پالمیرا و غوطه شرقی در سوریه و تلاش برای پیشروی سریع کاروان های تحت پوشش پدافند هوایی به سمت طرابلس در سال 2020 است که ظاهرا می‌توان آن را تمرین اخیر "راهپیمایی به سوی مسکو" خواند.

با این حال، پریگوژین تنها رئیس ساختار شبه نظامی در روسیه نبود. در یک مقطع زمانی، این مقامات روسی بودند که به پریگوژین دستور دادند که متصدی یک شرکت مزدور که به طور رسمی وجود نداشت، شود تا در صورت شکست عملیات، هزینه های جانبی را به حداقل برساند. پریگوژین، با داشتن واحدهای مسلح، به تدریج شروع به ترکیب پروژه های تجاری شخصی خود در خارج از کشور و پروژه هایی که منحصراً برای دولت انجام می شد، کرد، اما در اصل آنها به ندرت در تضاد قرار می گرفتند.

در لیبی، فعال شدن نیروهای واگنر در سال 2018 دقیقاً زمانی رخ داد که وزارت خارجه و وزارت دفاع روسیه شروع به حمایت از خلیفه حفتر کردند. افراد پریگوژین با وزارت دفاع روسیه هماهنگ شدند و حتی گزارش هایی را برای بخش نظامی نوشتند. هنگامی که امیدها برای تصرف طرابلس محقق نشد، از سطح حضور واگنر کاسته شد و وزارت خارجه دوباره شروع به تعامل فعال با مخالفان هفتر و ایجاد تعادل بین بازیکنان مختلف کرد.

همچنین پایگاه هوایی حمیمیم روسیه در لاذقیه همواره مرکز پشتیبانی لجستیکی واحدهای پریگوژین در کشورهای مختلف و در درجه اول آفریقا بوده است. در حالی که مزدوران اغلب به عنوان مسافران عادی در سراسر جهان پرواز می کردند، تمام تسلیحات و تجهیزات، از جمله تجهیزات دفاع هوایی، توسط پروازهای ترابری وزارت دفاع به اهداف مدنظر تحویل داده می شد.

بنابراین، برای یوگنی پریگوژین که این روزها آواره شده تبدیل شدن به باب دنارد جدید، اسطوره نظامی فرانسوی که برای چندین دهه درگیر کودتا و فعالیت های مزدور در آفریقا بود، بسیار دشوار است.

منبع نزدیک به دستگاه دیپلماسی روسیه در سوریه به المانیتور می گوید: «تاکنون هیچ کس ایده چندانی برای سازماندهی مجدد کار گروه واگنر در سوریه بدون عواقب و تبعات مورد انتظار نداشته است، بنابراین ممکن است بهترین راه حل برای همه واحدهای واگنر تکذیب هرگونه اتصال سازمانی به این گروه شبه نظامی باشد. این همان کاری است که دولت بشار اسد فعلا انجام می‌دهد اما واقعیت این است که همه باید به زودی فکری برای این واحدها بکنند.

اندکی پس از آغاز شورش واگنر، یکی از افراد پریگوژین که اکنون در سوریه به سر می برد، نوشت: «کل بخش های سیاست خارجی روسیه به دارایی های واحدهای واگنر در خارج وابسته است که اگر حذف شوند، نفوذ روسیه به سرعت بخصوص در آفریقا و تا حدودی در سوریه کاهش خواهد یافت.

در کشورهای آفریقایی، واحدهای واگنر تحت مدیریت پریگوژین، با انجام ماموریت های پیچیده، اغلب برای استقرار تاسیسات نظامی رسمی در راستای منافع وزارت دفاع روسیه لابی می کردند. واگنر با ساختار منعطف و سرعت تصمیم گیری خود به عنوان یک لوکوموتیو عمل کرد که راه را برای آژانس های رسمی روسیه هموار کرد.

از این نظر، در سوریه، جایی که مسکو حضور رسمی باثباتی دارد، به طور فرضی ساده‌ترین کار جایگزین کردن ساختار نظامی و اداری گسترده واحدهای واگنر و حل مشکل حقوق مزدوران آن است که چندین برابر حقوق یک سرباز قراردادی ارتش روسیه است.

یکی از کارشناسان روسی که اغلب به آفریقا سفر می کند به شرط ناشناس ماندن به المانیتور می گوید: «در کوتاه مدت، جایگزینی پروژه های پریگوژین در آفریقا، به ویژه در منطقه ساحل، به وضوح غیرممکن است. نیروهای رسمی ارتش روسیه مستقیما در عملیات های سرکوب که واگنر هدایت می کرد، شرکت نمی‌کنند.

به گفته منبع دیگری نزدیک به یک مرکز استخدام واگنر در مرکز روسیه، برخی از اعضای واحدهای های واگنر به طور فعال قراردادهایی را برای رفتن به آفریقا امضا می کنند، زیرا "احتمال این وجود دارد که بلاروس به نوعی نقطه ترانزیتی تبدیل شود." پیش از این برخی کانال های تلگرامی روسی زبان به نقل از منبعی در بلاروس گزارش داده بودند که پایگاه بلاروسی واگنر تنها یک پایگاه ترانزیت برای استراحت و تمرین خواهد بود.

الکساندر آلسین، تحلیلگر نظامی بلاروس، پیش‌بینی می کند که پریگوژین مدت زیادی در بلاروس نخواهد ماند و به آفریقا فرستاده خواهد شد. وی گفت: "بلاروس چندین پایگاه هوایی حمل و نقل هوایی در آنجا دارد و مسیرهای هواپیماهای ترابری خطوط هوایی بلاروس و هوانوردی نظامی بسیار خوبی در این منطقه ایجاد شده است. لوکاشنکو در سال های اخیر شبکه های گسترده ای را در آفریقا برای پروژه های کشاورزی و صنعتی گسترش داده است.

اما حتی اگر فرض کنیم که پریگوژین و واحدهای واگنر وفادار به او که در بلاروس مستقر شده‌اند، در آفریقا در راستای منافع الکساندر لوکاشنکو فعالیت خواهند کرد، این فعالیت‌ها لزوماً با منافع مسکو همسو نیستند. به نظر می‌رسد که نه روسیه نه بلاروس و نه خود پریگوژین هنوز به سازوکاری برای تقسیم پروژه های خارجی دست نیافتند. مسکو ممکن است مجبور باشد برای مدتی طولانی فعالیت‌های پریگوژین به عنوان وفادار سابق و شورشی فعلی را تحمل کند، در حالی که پریگوژین در نهایت باید انتخاب کند - یا در نهایت به سمت مخالفان برود یا به دنبال بهانه‌ای مناسب برای بازگشت به سمت کرملین باشد.