یک کارشناس ارشد مسائل بین الملل با تاکید بر اهمیت ادعای رئیس واگنر درباره اینکه وزیر دفاع روسیه و دیگرانی در ارتش، با فریب پوتین، به او گفته اند تهدید اوکراین جدی است و باعث آغاز جنگ شدند، در حالی که در واقعیت چنین نبوده است، به جماران گفت: با درگیری نظامی در روسیه، تصویر مقتدرانه پوتین در خارج از این کشور دچار خدشه خواهد شد و کشورهایی که تلاش داشتند در جنگ بی طرف باشند، ممکن است در اثر فشارهای آمریکا به سمت جبهه غرب حرکت کنند.
رحمان قهرمان پور در گفت و گو با خبرنگار جماران، ضمن اشاره به شورش مسلحانه در روسیه و حمله نیروهای گروه واگنر به شهرهای جنوب این کشور، که منجر به اعلام حالت ویژه در مسکو شده است، تصریح کرد: مهمترین نتیجه این شورش نظامی، این است که نشان می دهد جنگ اوکراین در حال تبدیل شدن به مساله داخلی در روسیه است. بعد از تلاش پوتین برای اعزام 300هزار نیروی داوطلب به جنگ اوکراین و فرار تعدای از جوانان از روسیه و مسائلی که بعد از آن پیش آمد، در کنار اثرگذاری تحریمها و دیگر پیامدهای جنگ، شورش نظامی در روسیه، در ادامه فرایندی است که می توان آن را «درگیر شدن سیاست داخلی و جامعه روسیه با جنگ اوکراین» نام نهاد.
جنگ اوکراین در حال پیداکردن ابعاد داخلی در روسیه است
وی افزود: یکی از سیاست های اصلی پوتین از زمان حمله به اوکراین این بود که جامعه روسیه و سیاست داخلی در این کشور را از این جنگ و تبعات آن دور نگه دارد و حتی انتخاب اسم «عملیات ویژه نظامی» به جای «جنگ»، به این دلیل بود که به مردم گفته شود این جنگ تاثیری بر زندگی و امنیت آنها نخواهد داشت. اما با این درگیریها، به نظر می رسد جنگ اوکراین در حال پیداکردن ابعاد داخلی در روسیه است و اگر این جنگ ادامه یابد شاهد اعتراضات بیشتر در حاکمیت روسیه و درگیر شدن جامعه با جنگ خواهیم بود.
ادعای فریب پوتین نسبت به واقعی بودن تهدید اوکراین
این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل، با بیان اینکه اقدامات پریگوژن رئیس واگنر، پیامدهای متعددی دارد، گفت: رئیس واگنر به عنوان متحد نظامی ارتش روسیه و به عنوان بخشی از حاکمیت این کشور، روایت رسمی کرملین درباره جنگ را زیرسوال برد. او نه تنها گفت تعداد زیادی از نیروهای عملیاتی روسیه در هنگام تصرف کی یف، کشته شده اند و نه تنها از مشکلات نیروهای روسیه در «خرسون» و «باخموت» پرده برداشت، بلکه علاوه بر اینها روی نکته بسیار مهمی انگشت گذاشت و اعلام کرد شویگو، وزیر دفاع روسیه، درباره تهدید اوکراین به پوتین دروغ گفته و باعث آغاز جنگ شده است.
قهرمان پور ادامه داد: این مساله بسیار مهمی است؛ چرا که شخص پوتین و دیگر مقامات روسیه از زمان آغاز جنگ همواره اعلام می کردند به دلیل جلوگیری از تهدید اوکراین و حمله ناتو دست به این عملیات ویژه پیش دستانه زده است؛ اما اکنون یکی از متحدان پوتین، که اتفاقا بسیار به او نزدیک بوده و به عنوان «سرآشپز پوتین» مشهور شده بود، اعلام کرده شویگو و دیگرانی در ارتش، با فریب پوتین، به او گفته اند تهدید اوکراین جدی است، در حالی که در واقعیت چنین نبوده است! این مساله بسیار مهمی است؛خصوصا در داخل روسیه که رسانه های مستقل قدرتمندی وجود ندارند که روایت دیگری از جنگ ارائه دهند و در نتیجه شنیدن این حرف از زبان یکی از متحدان پوتین به این معنا است که احتمالا علاوه بر پریگوژن، افراد دیگری نیز نسبت به ادامه جنگ اعتراض دارند.
به چالش کشیده شدن اقتدار پوتین
وی تاکید کرد: وضعیت استقرار نیروهای ضدتروریسم در مسکو و «روستوف»، از نظر تاریخی، بازتولید کننده تصویر روسیه دهه 1990 و روسیه ای که گرفتار آشوب و نافرمانی نظامیان و گروه های مافیایی بود، شده است. این شرایط، به اعتبار و تصویر آقای پوتین به عنوان یک رهبر مقتدر، آسیب جدی می زند. او از زمانی که قدرت را در روسیه به دست گرفته، همواره تلاش کرده این تصویر را از خود برجای گذارد که روسیه تحت رهبری او روسیه ای آرام، باثبات و به دور از اغتشاش و نافرمانی است. اما اکنون گروهی اصلی و متحد نظامی او، که به عنوان بازوی غیررسمی نظامی او در دنیا، شناخته می شده، دست به شورش زده است.
تشدید اختلافات میان نهادهای مختلف امنیتی، نظامی و سیاسی روسیه
به گفته قهرمان پور، این مسأله نشان می دهد اقتدار گذشته پوتین، در حفظ نظم و امنیت در روسیه دچار خدشه شده و علاوه بر آن، جنگ اوکراین، چنان اختلافات میان نهادهای مختلف امنیتی، نظامی و سیاسی را تشدید کرده که در نتیجه آن، گروه واگنر می تواند از اوکراین وارد روسیه شود، مراکز نظامی و سیاسی را در یکی از شهرهای نسبتا بزرگ این کشور اشغال کند و بحران دامنه داری ایجاد شود. این مساله برای تصویر روسیه در سطح جهانی، تصویر خوبی نیست، خصوصا در رابطه با کشورهایی مانند اندونزی، هند و آفریقای جنوبی که تلاش کردند در جنگ اوکراین موضع بی طرفی خود را حفظ کنند و این گونه نشان دهند که روسیه چندان ضعیف نشده است.
احتمال تغییر موضع برخی کشورهای بی طرف نسبت به روسیه
وی تاکید کرد: با درگیری نظامی در روسیه، که طبیعتا رسانه های غربی نیز بر آن بسیار مانور خواهند داد، این تصویر مقتدرانه پوتین در خارج نیز دچار خدشه خواهد شد و کشورهایی که تلاش داشتند در جنگ بی طرف باشند، ممکن است در اثر فشارهای آمریکا به سمت جبهه غرب حرکت کنند. این تغییر رویکرد، بر آینده جنگ اوکراین، وضعیت اقتصادی و سیاسی روسیه و مناسبات این کشور تاثیر مهمی خواهد داشت.
این پژوهشگر پژوهشکده مجمع تشخیص مصلحت نظام، با بیان اینکه با وجود گسل هایی که در روسیه خود را نشان می دهند و واقعیت های داخلی و تحولات میدانی جنگ، هنوز نمی توان به این نتیجه رسید که پوتین چه راهبردی برای ادامه این مسیر درنظر خواهد داشت، اضافه کرد: نباید فراموش کرد که روسیه از زمان فروپاشی شوروی، در هیچ جنگ خارج از مرزهای خود شرکت نکرده است و عمده ترین درگیری این کشور، در داخل خود و با نیروهای چچنی بود که به دشواری توانست بر آنها غالب شود و با کشتار، سرکوب و اقداماتی فراتر از جنگ متعارف، این مساله را خاتمه داد.
قهرمان پور با یادآوری اینکه جنگ اوکراین اولین جنگ روسیه در خارج از مرزهای خود است، تاکید کرد: ما تجربه گرفتارشدن شوروی در افغانستان را دیده ایم، اما برخی در داخل ارتش روسیه، تصور می کردند این کشور می تواند هوشمندانه تر از شوروی عمل کند. اما واقعیت این است که از زمانی که روسیه و پوتین درگیر جنگ اوکراین شدند، معمای این جنگ رفته رفته، پیچیده تر شد و همچنان چشم انداز روشنی درباره اینکه این کشور چگونه خواهد توانست خود را از این مخمصه نجات دهد، وجود ندارد.
وی گفت: زمانی تهدید می کند که ممکن است از سلاحهای هسته ای استفاده کند و زمانی دیگر سدّ را منفجر می کند. اما نهایتا، آنچه روسیه اکنون به دست آورده است، چیزی نیست که پیروزی قاطع نظامی و سیاسی ادعا شود که در نتیجه آن، آماده مذاکره با غرب شود.
درگیری ها حتما به ضرر روسیه و روحیه نیروهای روسی در جنگ با اوکراین خواهد بود
این تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل، با بیان اینکه پرسش جدی این است که چگونه روسیه می خواهد بدون متحمل شدن شکست بزرگ، آسیب جدی و کشانده شدن جنگ به داخل روسیه، خود را از مخمصه آن نجات دهد، خاطرنشان کرد: برخی پیش بینی می کنند که ممکن است کودتایی در این کشور رخ دهد و عده ای دیگر ارزیابی می کنند که پوتین روسیه را از جنگ بیرون خواهد کشید و برخی این جنگ را آنچنان فرسایشی پیش بینی می کنند، که در نهایت پوتین ناچار از اوکراین خارج خواهد شد، حتی احتمال استفاده از سلاح هسته ای نیز مطرح می شود. همه این سناریوها قابل تحلیل هستند. اما آنچه از ابتدای جنگ روشن شده، این است که جنگ اوکراین پیروز قاطع، روشن و شفافی نخواهد داشت.
قهرمان پور به اخبار منتشر شده درخصوص آغاز عملیات ویژه ارتش روسیه در جنوب مسکو، علیه واگنر اشاره کرد و در رابطه با چالشهای پیش روی کرملین برای مدیریت جنگ اوکراین، با وجود دشواری مقابله با نیروهای اوکراین در برخی جبهه ها و همچنین قدرت گرفتن ارتش کی یف، به واسطه سرازیرشدن انواع تسلیحات غربی به این کشور، اظهارداشت: این درگیریها حتما به ضرر روسیه و روحیه نیروهای روسی در جنگ خواهد بود. نباید از نظر دور داشت که روسیه با کمک واگنر توانست باخموت را تصرف کند و در جبهه های دیگر نیز از واگنر استفاده می کرد.
حمایت پنهانی بخشی از نهادهای امنیتی و سیاسی روسیه از واگنر
وی با اشاره به دستور بازداشت پریگوژن توسط مقامات روسیه، و تاکید واگنر بر اینکه انتقام حمله به نیروهایش را خواهد گرفت، اضافه کرد: اکنون، چه روسیه بتواند بحران واگنر را به سرعت جمع کند و آنها را سرکوب کند، و چه این بحران طول بکشد، تاثیر قابل توجهی بر روحیه سربازان و حتی فرماندهان روسی خواهد داشت و اختلاف میان ژنرالهای روسی تشدید خواهد شد. چرا که به هر حال، در کشوری مانند روسیه، گروهی مانند واگنر، نمی توانسته بدون حمایت پنهانی بخشی از نهادهای امنیتی و سیاسی اقدامات خود را پیش برده باشد.
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل، با بیان اینکه واگنر سالهاست که از طرف روسیه می جنگد و در داخل نظام اداری و ارتش روسیه، افرادی حضور دارند که با آنها هم نظر هستند، ادامه داد: واگنر نیز اعلام کرده مخالف پوتین نیست، بلکه معتقدند ارتش و وزارت دفاع روسیه، در حال فریب دادن پوتین هستند. بنابراین، به نظر می رسد دامنه دار شدن این مسائل در جامعه روسیه، حتی به صورت غیرعلنی، حتی در طبقه نخبگان سیاسی و اجتماعی، به ضرر آقای پوتین و در راستای به چالش کشیده شدن اقتدار و هیمنه او است و باعث سر ریز شدن اعتراضات به دیگر بخش های جامعه خواهد شد.
