اهداف محیط زیستی جهانی به چین بستگی دارد

به گزارش جماران، 1.4 میلیارد نفر جمعیت، 19 درصد از جمعیت جهان، 22 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی (GDP) و 26 درصد از مصرف انرژی کره زمین را چین برعهده دارد. این کشور به طور هم‌زمان بزرگ‌ترین آلوده کننده جهان و بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در بخش انرژی‎‌های پاک است. اهداف جهانی کاهش گرمایش زمین به 1.5 درجه سانتیگراد تا سال 2100 دست یافتنی نیست، مگر این‌که چین به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده آلاینده جهان، نقش فعال‌تر و سازنده‌تری ایفا کند.

کربن زدایی تا سال 2060 !

در سپتامبر 2020، «شی جین پینگ» اعلام کرد که چین تا سال 2060 به کربن‌ زدایی کامل و بی طرفی کربن متعهد می شود او در اجلاس «گلاسکو» در سال 2021 بر هدف کاهش انتشار ملی از سال 2030 تأکید کرد. تا آن زمان، انتشار گازهای گلخانه‌ای چین می‌تواند سالانه افزایش یابد. با این حال، برای اولین بار، پکن اکنون می‌خواهد کاهش مصرف زغال سنگ و انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را از سال 2025 آغاز کند. چین همچنین به دنبال افزایش سهم منابع انرژی پاک از 15.9 درصد در سال 2020 به 25 درصد تا سال 2030  است.

چالش زغال سنگ

مصرف سالانه بیش از 4 میلیارد تن زغال سنگ که شامل 58 درصد از تقاضای جهانی در سال 2022 بود، میزان بسیار بالایی است. در نتیجه بحران انرژی چین از سال 2021 و افزایش قیمت LNG (گاز طبیعی مایع) و زغال سنگ، تولید زغال سنگ، نفت و گاز چین در سال 2022 افزایش یافت و تولید زغال سنگ چین با 9 درصد افزایش به 4.5 میلیارد تن در سال 2022 و تولید گاز با 6.4 درصد افزایش به 218 میلیارد متر مکعب و همچنین تولید نفت خام برای اولین بار از سال 2015 به بالای 200 میلیون تن رسید.

در سال 2022 پروژه‌های جدید تولید برق چین از زغال سنگ به حجم  106 گیگاوات تصویب شد و این روند ادامه دارد. 20.5 گیگاوات نیروگاه جدید زغال سنگ در سه ماهه اول سال جاری میلادی تصویب شده و ظرفیت تولید زغال سنگ چین می‌تواند تا سال 2025 به 270 گیگاوات برسد. علی‌رغم افزودن رکورد ۱۲۵ گیگاواتی چین به ظرفیت خورشیدی و بادی در سال گذشته، این تحولات برای تلاش‌های جهانی کاهش انتشار هشدار دهنده است. داده‌ها از سال 2021 نشان می‌دهد که اهداف آب و هوایی و محیطی دوباره در جایگاه دوم امنیت انرژی و رقابت اقتصادی قرار گرفته است.

تقاضا برای گاز طبیعی

گاز طبیعی تنها 8 درصد از ترکیب انرژی اولیه چین را تشکیل می‌دهد، در حالی که این میزان در سطح جهان 23 درصد است و انتظار می‌رود مصرف گاز چین در سال 2035 با اکتشافات انرژی در دریای جنوبی چین به اوج خود برسد. چین قرار است در سال 2025، حجم 38 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی مایع از طریق خط لوله «نیروی سیبری 1 روسیه» و 60 میلیارد مترمکعب از آسیای مرکزی و 10 میلیارد مترمکعب دیگر از میانمار از طریق خطوط لوله وارد کند. گاز روسیه در سال 2021 تنها 6 درصد از کل واردات گاز چین را به خود اختصاص داده است، اگرچه این سهم در سال گذشته به دلیل جنگ در اوکراین و فروش تخفیق‌دار روسیه به چین افزایش یافته است.

اما مذاکرات با مسکو برای ساخت خط لوله گازPower of Siberia 2 (PS-2)، افزودن ظرفیت سالانه حداقل 38 میلیارد متر مکعب، عدم تعادل قدرت فزاینده به نفع پکن را برجسته می‌کند. روسیه مهم‌ترین و سودآورترین بازار گاز اروپایی خود را به دلیل حمله به اوکراین از دست داده است و احداث هر خط لوله جدید به آسیا بین 5 تا 10 سال طول می‌کشد. در همین حال، چین به دنبال دو برابر کردن واردات سالانه گاز خود از ترکمنستان تا 65 میلیارد متر مکعب است. نیازهای فزاینده چین منجر به تقاضای واردات LNG در حدود 80 تا 110 میلیارد متر مکعب در سال 2025 است که از طریق 24 پایانه واردات LNG با ظرفیت فعلی 136 میلیارد متر مکعب در سال برآورد شده است. در حالی که شرکت‌های گاز آلمان و دیگر شرکت‌های اروپایی به دلیل عدم قطعیت در تقاضای گاز اتحادیه اروپا تا سال 2030 قراردادهای جدید LNG را 10 ساله امضا می‌کنند، چین مایل به امضای قراردادهای بلندمدت جدید تا 30 سال با قطر است. اگر تقاضای پکن بیش‌تر شود، اتحادیه اروپا ممکن است در زمستان آینده با مشکلات عرضه مواجه شود.

تقاضای برق در آینده

نزدیک به دو-سوم جمعیت چین در شهرها زندگی می‌کنند. در دو سال گذشته، چین به دلیل تقاضای شدید، خشکسالی‌های بی‌سابقه و مدیریت بد انرژی، کمبود شدید برق را در چندین منطقه تجربه کرده است. علاوه بر این، ممنوعیت واردات زغال سنگ مرغوب‌تر از استرالیا با انگیزه‌های سیاسی (درخواست استرالیا برای تحقیقات بین‌المللی در مورد منشا کرونا) در سال 2020 باعث خاموشی برق برخی از بخش‌های محلی شد و چین را مجبور کرد تا تولید داخلی زغال سنگ بی‌کیفیت خود را افزایش دهد.

شرط بندی بزرگ روی انرژی خورشیدی و هسته‌ای

چین در نظر دارد، ظرفیت برق هسته‌ای خود را از 50 به 70 گیگاوات تا سال 2025 افزایش دهد که ساخت حدود 20 راکتور جدید را ضروری می‌سازد. این کشور قصد دارد به بزرگ‌ترین اپراتور انرژی هسته‌ای جهان تبدیل شود و همچنین ساخت راکتورهای هسته‌ای جدید در سراسر جهان را تامین مالی می‌کند. تولید انرژی هسته‌ای برنامه‌ریزی شده 660 تراوات ساعت در سال 2050 بزرگ‌تر از ظرفیت آمریکای شمالی خواهد بود. چین در حال ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای با هزینه های بسیار کم‌تر از رقبای خود در میان اعضای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) است.

بهبود شدت انرژی و حفظ انرژی به تنهایی برای انتقال انرژی پاک کافی نیست. زیرساخت‌های دیجیتال با رشد سریع که تا سال 2030 بیش از دو برابر خواهد شد، مشکلات مهمی ایجاد می‌کند. عملیات استخراج رایانه (بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال) در چین که به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند میتواند تقاضای برق را تا سال 2035 به بیش از چهار برابر برساند. یکی دیگر از محرک‌ها، حمل و نقل الکتریکی است. چین 44 درصد از خودروهای برقی جهان را در سال 2021 تولید کرده است و اگر قرار باشد برق تامینی این خودروها از طریق تولید برق بر مبنای انرژی فسیلی باشد باید شاهد افزایش آلاینده‌های فسیلی بیش‌تری باشیم.

حفاظت از آب و هوا

پکن باید علاقه بیش‌تری به حفاظت از آب و هوا داشته باشد، چرا که گرمایش جهانی می‌تواند عواقب اقتصادی ویرانگری را برای چین و جهان به همراه داشته باشد. با افزایش سطح آب دریاها، استان‌های ساحلی جنوبی گوانگژو، دونگوان و شانگهای در خطر هستند. مناطق دیگر با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند که تولید نفت و گاز شیل را محدود می‌کند و ممکن است تولید برق آبی که 16 درصد از ترکیب برق چین در سال 2021 است را محدود کند.

امنیت انرژی یا منافع اقتصادی؟

سیاست انرژی چین همیشه امنیت عرضه همراه با خودکفایی گسترده و خودکفایی را برای رهایی از وابستگی وارداتی در اولویت قرار داده است. سیاست اقلیمی آینده پکن به امتیازات ژئوپلیتیکی غرب نیز بستگی دارد که می تواند منجر به سیاست مماشات غرب در مورد مسئله تایوان یا ادعاهای غیرقانونی پکن در دریای چین جنوبی شود.

پیش از این، استرالیا دومین تامین کننده مهم زغال سنگ چین پس از اندونزی بود، زیرا زغال سنگ استرالیا از کیفیت بالاتری نسبت به چین برخوردار است. با این وجود، پکن مایل بود استرالیا را با ممنوعیت صادرات زغال سنگ و سایر کالاها و واردات زغال سنگ بی‌کیفیت از آفریقای جنوبی، اندونزی و روسیه مجازات کند. مناقشات با استرالیا نشان داد که منافع پکن بر هر سیاست محیط زیستی و آب و هوایی جهانی برتری دارد.

در طول بحران جهانی کرونا و همه گیری کووید-19، چین به تنهایی بیش از 30 درصد از انتشار کربن جهانی در سال 2021 را به خود اختصاص داد. این کشور همچنین بیش از نیمی از ذغال سنگ جهان را مصرف می‌کند و از سال 2022 بیش‌ترین حجم واردات نفت و گار طبیعی را داشته است. مقیاس مصرف انرژی در چین نشان می‌دهد که آیا این کشور تصمیم خواهد گرفت، سیاره زمین به هدف خود برای حفظ گرمایش جهانی تا 1.5 درجه سانتیگراد دست یابد یا خیر!