ماه‌ها پس از بحرانی که در پی شناسایی بالن‌های چینی در آسمان ایالات متحده به وجود آمده و روابط دوجانبه واشنگتن و پکن را تحت تأثیر قرار داده بود، در نشانه‌ای از تلاش دو کشور برای بهبود روابط، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده به چین سفر خواهد کرد.
به گزارش جماران، ماه‌ها پس از بحرانی که در پی شناسایی بالن‌های چینی در آسمان ایالات متحده به وجود آمده و روابط دوجانبه واشنگتن و پکن را تحت تأثیر قرار داده بود، در نشانه‌ای از تلاش دو کشور برای بهبود روابط، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده به چین سفر خواهد کرد تا با چین گانگ، وزیر امور خارجه چین و احتمالا شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین دیدار و گفت‌وگو کند.
به نوشته روزنامه واشنگتن پست، این اولین سفر بلینکن به چین به عنوان وزیر امور خارجه و همچنین اولین سفر یک وزیر خارجه امریکا به چین طی 5 سال گذشته خواهد بود. دن کریتنبریک، دیپلمات ارشد وزارت خارجه امریکا در امور آسیا روز چهارشنبه 14 ژوئن در گفت‌وگویی با خبرنگاران در این باره گفت: «هیچ جایگزینی برای دیپلماسی چهره به چهره و دیدارهای رو در رو وجود ندارد.»
بلینکن در شرایطی عازم این سفر می‌شود که طرفداران مواجهه سختگیرانه‌تر با چین در کنگره ایالات متحده اصرار دارند دولت بایدن موضع سرسختانه‌تری در قبال پکن اتخاذ کند و در طرف مقابل نیز دولت چین نگاهی بدبینانه به سیاست‌های کاخ سفید دارد و معتقد است این سیاست‌ها برای تضعیف و مهار چین طراحی شده است.
همین وضعیت موجب شده تا دیپلمات‌های امریکایی تلاش کنند انتظارات از نتایج این سفر را کاهش دهند و بگویند که نباید در موضوعات اساسی نظیر موضع چین در جنگ اوکراین، سرنوشت تایوان و نگرانی‌های حقوق بشری انتظار گشایشی ویژه داشت. به گفته کریتنبریک، بلینکن در این سفر درباره «ارزش‌ها و منافع» ایالات متحده، باز نگه داشتن کانال‌های گفت‌وگو، مسائل اقتصادی و همچنین همکاری در زمینه مقابله با تغییرات آب و هوایی با طرف چینی گفت‌وگو خواهد کرد. او تأکید دارد وزیر خارجه ایالات متحده با «رویکردی واقع‌گرایانه و تمایل صادقانه برای مدیریت مسئولانه رقابت میان دو کشور» به پکن می‌رود.
جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده و شی جین‌پینگ رئیس جمهور چین در دیداری که نوامبر 2022 با یکدیگر داشتند، توافق کرده بودند که وزیر خارجه امریکا سفری به چین داشته باشد. این سفر قرار بود در فوریه 2023 انجام شود اما چند روز پیش از سفر بلینکن به پکن، وزارت دفاع امریکا از شناسایی بالن‌هایی چینی خبر داد که در حال عبور از آسمان ایالات متحده هستند و مدعی شد که این بالن‌ها برای جاسوسی به کار می‌روند. در حالی که چین تأکید داشت این بالن‌ها برای بررسی و تحقیقات آب و هوایی طراحی شده‌اند، امریکایی‌ها اقدام به ساقط کردن بالن‌های چینی کردند و روابط دو کشور که پس از تنش‌های گسترده در اواسط سال 2022 به دلیل پی سفر نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان امریکا به تایوان، به تازگی در حال بهبود بود بار دیگر با مشکل مواجه شود.
از زمان بحران بالن‌ها، تنش‌های لفظی متعددی میان مقام‌های امریکایی و چینی بر سر موضوعاتی چون تایوان، اوکراین، تقابل‌های ارتش‌های دو کشور در دریای چین جنوبی و همچنین ایجاد تأسیسات جدید چینی در کوبا به وجود آمد اما اکنون و در پی مجموعه‌ای از گفت‌وگوها میان مقام‌های ارشد چین و ایالات متحده، دو کشور به این نتیجه رسیده‌اند که زمان تغییر فضا فرا رسیده است.
کورت کمپبل، هماهنگ کننده امور منطقه اقیانوس هند – اقیانوس آرام در کاخ سفید در این باره می‌گوید: «اکنون زمان توجه جدی به دیپلماسی است.»
دولت بایدن در توجیه این راهبرد استدلال می‌کند که احیای کانال‌های گفت‌وگو در سطوح عالی ضروری است و چنین مسأله‌ای از بروز حوادث پیش‌بینی نشده در روابط ایالات متحده و چین جلوگیری می‌کند.
در ماه‌های اخیر شی جین‌پینگ بارها درخواست بایدن را برای گفت‌وگوی تلفنی رد کرده بود و برخی گزارش‌ها نشان می‌داد چین تمایلی به تعیین تاریخی جدید برای سفر بلینکن ندارد. بر اساس این گزارش‌ها، مقام‌های چینی معتقد بودند ایالات متحده در مذاکرات تمرکز زیادی روی موضوع بالن‌ها خواهد داشت و تلاش خواهد کرد این ابزار برای تحت فشار گذاشتن بیشتر چین بهره گیرد. با این وجود برخی تحرکات در هفته‌های اخیر باعث شد دو کشور در مسیر بهبود روابط و مدیریت تنش‌ها گام بردارند.
روزهای چهارشنبه و پنجشنبه 10 و 11 مه طی دیدارهایی در شهر وین، پایتخت اتریش که از قبل درباره آنها اطلاع رسانی نشده بود، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی رییس جمهور ایالات متحده و وانگ یی مسوول سیاست خارجی حزب کمونیست چین برای بیش از 8 ساعت با یکدیگر گفت وگو کردند. براساس بیانیه ای که کاخ سفید درباره این دیدار منتشر کرده دو طرف «بحث هایی صریح، اساسی و سازنده» درخصوص موضوعات کلیدی شامل روابط دوجانبه واشنگتن و پکن داشتند. همزمان در پکن، وانگ ونتائو وزیر بازرگانی چین با نیکلاس برنز سفیر ایالات متحده در این کشور دیدار کرد و دوطرف «گفت وگویی آزادانه و حاوی جزییات زیاد درباره روابط تجاری دوجانبه» انجام دادند. برنز یک هفته پیش از آن نیز برای اولین بار از زمان انتصاب وزیر خارجه چین با چین گانگ دیدار و گفت وگو کرد.
بخشی از نگرانی امریکایی‌ها به بسته بودن خطوط ارتباطی در حوزه نظامی مربوط می‌شود. یک ماه قبل، لی شانگفو، وزیر دفاع چین درخواست وزیر دفاع ایالات متحده برای دیدار در حاشیه یک نشست آسیایی را رد کرده بود و واشنگتن با اشاره به این مسأله معتقد بود عدم وجود کانال‌های ارتباطی در حوزه نظامی به ویژه با تنش‌های روز افزون میان نیروهای دو کشور در دریای چین جنوبی می‌تواند به اتفاقات پیش‌بینی نشده خطرناکی ختم شود.
دنی راسل، تحلیلگر مسائل چین در موسسه Asia Society Policy معتقد است «این سفر بسیار چالش‌برانگیز خواهد زیرا به رغم اینکه هر دو طرف خواهان بازگرداندن ثبات به روابط دوجانبه هستند اما هر کدام از آنها می‌خواهد گام‌های بعدی که باید برای تثبیت روابط و جلوگیری از تشدید تنش‌ها برداشته شود به طرف مقابل تحمیل کند.» به گفته او، «یک مشکل دیگر این است که بلینکن لیست بلندبالایی از مسائل را پیش روی خود می‌بیند که باید درباره آنها با طرف چینی گفت‌وگو کند اما همزمان باید نگران تندروهایی باشد که در واشنگتن خواستار اتخاذ رویکرد سختگیرانه علیه پکن هستند و منتظرند نشانه‌ای از آنچه برخورد ناکافی کاخ سفید با رفتار مسأله ساز چین می‌خوانند پیدا کنند تا به دولت بایدن حمله کنند.»
برخی منابع آگاه می‌گویند چینی‌ها حتی به رویکرد بلینکن هم بدبین بودند و پیشنهاد دادند که پیش از سفر بلینکن، جنت یلن وزیر خزانه‌داری امریکا به چین سفر کند اما دولت بایدن – در نشانه‌ای از اعتماد قابل توجه رئیس جمهور به وزیر امور خارجه – اصرار داشت تا ابتدا بلینکن این سفر را انجام دهد.
