رجب طیب اردوغان، مردی برای همه فصول

به گزارش جماران به نقل از فارن پالیسی، از زمانی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه سومین دوره ریاست جمهوری خود را در 28 مه به دست آورد، شوک شکست او از اپوزیسیون در دور نخست تا حد زیادی جای خود را به سوالاتی در مورد معنای دوره جدید اردوغان برای ترکیه – به ویژه سیاست خارجی این کشور، داد.

اردوغان اکنون دو اولویت دارد: ترسیم حضور قاطع‌تر ترکیه در معادلات بین‌المللی و استفاده از موقعیت آنکارا در داخل نهادهای غربی مانند ناتو و اتحادیه اروپا برای کمک به هدف نخست.

اردوغان برای دستیابی به هر دو هدف،  در درجه اول به برجسته کردن روابط همیشه عمیق خود با روسیه و رئیس جمهور ولادیمیر پوتین ادامه خواهد داد. اردوغان با تأکید بر نقش حیاتی آنکارا در کمک به مهار روسیه در اوکراین، عمدتاً از طریق فروش تسلیحات، بر اهمیت اساسی ترکیه برای غرب تأکید خواهد کرد. از آغاز درگیری میان روسیه و اوکراین، آنکارا هواپیماهای بدون سرنشین TB2 ساخت ترکیه را به کی‌یف فروخته است. آنکارا همچنین میانجی‌ یک قرارداد حمل و نقل غلات با روسیه بود که فروش غلات اوکراینی را به بازارهای جهانی تسهیل کرد و احتمالاً از یک بحران غذایی جهانی جلوگیری کرد.

علاوه بر این، همزمان با افزایش تنش در بالکان با تجاوز مجدد صربستان به کوزوو، آنکارا آمادگی خود را برای میانجی‌گری در این پرونده هم اعلام کرده است .  اردوغان همچنین به کرات به اتحادیه اروپا یادآوری خواهد کرد که ترکیه به عنوان سنگری در برابر جریان مهاجران و پناهجویان به اروپا به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

در مقابل، اردوغان خواستار احترام اروپا به مسائل داخلی ترکیه با عدم انتقاد از فقدان حکومت دموکراتیک در و بررسی فرصت‌ها برای ارتقای دسترسی ترکیه به بازارهای اروپایی و سفر بدون روادید به منطقه شنگن برای شهروندان ترکیه است.

در این میان واکنش اروپا چیست؟ اروپا آماده همکاری با اردوغان است و تا حد زیادی از تداوم دولت او خوشحال و سپاسگزار است. اتحادیه اروپا آماده است تا به خاطر جلوگیری از مهاجرت به قلب اروپا، هرکاری برای خشنود کردن اردوغان انجام دهد.

تصور واشنگتن از تداوم دولت اردوغان نیز تقریباً مشابه با اروپا است. دولت بایدن مشتاق حفظ روابط صمیمانه با آنکارا است. ترکیه می خواهد هواپیماهای جنگنده اف 16 جدیدی را برای نیروی هوایی به اصطلاح سالخورده خود خریداری کند. با این حال، خواسته های ترکیه از ایالات متحده محدود بوده و به همین موارد ختم می شود. آنکارا علاقه ای به بازسازی اساسی روابط با واشنگتن ندارد.

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده به دو دلیل به دنبال سازگاری با اردوغان و کار کردن بی حاشیه با او است: اگر اردوغان موافقت کند که عضویت معوق سوئد به ناتو را تصویب کند، به عنوان یک پیروزی برای دولت بایدن و ناتو تلقی خواهد شد. علاوه بر این، کاخ سفید نمی خواهد ترکیه به طور کامل تحت نفوذ ولادیمیر پوتین قرار گیرد.

اکنون همه نگاه ها به اردوغان دوخته شده است تا ببینند آیا او بالاخره وضعیت عضویت سوئد در ناتو را در اجلاس جولای این ائتلاف در لیتوانی روشن می کند یا خیر. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در مراسم تحلیف اردوغان شرکت کرد تا رضایت ترکیه را جلب کند. بایدن و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، پیش از استولتنبرگ، صریحاً از اردوغان خواستند که الحاق سوئد را در اسرع وقت تأیید کند و همزمان به اردوغان برای پیروزی در انتخابات تبریک گفتند.

نگرانی ها در مورد اینکه اردوغان می تواند این موضوع را مشمول مرور زمان کند ادامه دارد. ترکیه اخیراً از دولت سوئد خواسته است تا علیه تظاهرکنندگان کردی که با نمایش تصویر پرچم حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) بر روی ساختمان پارلمان سوئد به انتخاب مجدد اردوغان اعتراض کردند، اقدام کند.

 در نهایت، ترکیه احتمالاً الحاق سوئد را تایید خواهد کرد، زیرا این تنها راهی است که آنکارا قادر خواهد بود قانونگذاران در واشنگتن را برای موافقت با فروش F-16 به آنکارا ترغیب کند.

در تمام این محاسبات، هم بروکسل و هم واشنگتن به دنبال دستیابی به اهدافی برای تامین منافع ملی خود هستند اما می‌توان گفت که اردوغان برنده بلاشک خواهد بود. او لحن رابطه و دستور کار با غرب را تعیین می کند. او خواهان احیای کامل رابطه با غرب نیست بلکه همزمان که از غرب دلخور است به تعمیق نفوذ منطقه ای خود می‌اندیشد. با این حال، توانایی او برای انجام این کار تا حد زیادی به توانمندی او برای پایان دادن به حضور نظامی ترکیه در سوریه و بازسازی روابط منطقه‌ای وابسته است.

اردوغان پیش از این روابط نزدیکی را با مصر، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و رژیم اسرائیل از سال 2022 آغاز کرده است . او باید این روابط را تقویت کند، زیرا برای ادامه سپرده گذاری ارز در بانک مرکزی و سرمایه گذاری در اقتصاد ترکیه باید به این قدرت ها تکیه کرده و روی کمک آنها حساب کند.