پشت پرده عادی‌سازی رابطه عربستان و کانادا

 به گزارش جماران به نقل از المانیتور، تصمیم روز چهارشنبه عربستان سعودی و کانادا برای عادی‌سازی رابطه پس از یک دوره شکاف پنج ساله، رویکرد جدید قدرت نرم ریاض را تقویت می کند. در این رویکرد عربستان سعودی تلاش می کند روابط خارجی خود را مبتنی بر تامین منافع اقتصادی و دفاعی تغییر داده و تثبیت کند.

به گفته بسیاری از کارشناسان، حرکت جدید ریاض در مقابله با اتاوا، در حقیقت ادامه زنجیره‌ای  از تلاش‌های عربستان برای مصالحه است که اخیرا قطر، ایران و حوثی‌های یمن را شامل شده‌است.  عربستان در راستای اجرایی کردن این سیاست از سیاست هایی که در شش سال گذشته در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه ای اعمال کرده فاصله گرفته است. البته وضعیت درباره عادی سازی روابط عربستان با کانادا متفاوت است و این عادی سازی منافع تجاری، آموزشی و دفاعی که هر دو طرف در آنها مشترک هستند را تضمین می‌کند.

سوء سابقه در رابطه اتاوا – ریاض

در سال 2018، سفارت کانادا در ریاض در توئیتی به زبان عربی خواستار آزادی فعالان حقوق زنان که در عربستان سعودی در بازداشت به سر می‌بردند، شد. ریاض در پاسخ، سفیر خود در اتاوا را فراخواند، سفیر کانادا را اخراج  و تجارت جدید را  با این کشور ممنوع کرد. این روابط در ادامه در سطح پایین تر ادامه یافت. در نوامبر سال گذشته، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در حاشیه کنفرانس همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه در تایلند با جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا دیدار کرد.

بر اساس بیانیه‌های وزارت امور خارجه عربستان سعودی و کانادا، ثمره آن دیدار مذاکراتی بود که منجر به تصمیم روز چهارشنبه برای احیای روابط عادی دیپلماتیک و تعیین مجدد سفرا «بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک» دو کشور شد.

دنیس هوراک، سفیر کانادا که در سال 2018 از عربستان اخراج شد، به المانیتور در این‌باره گفت: « زمان آن رسیده بود که همه این اختلاف‌ها حل و فصل شوند. تهران و اتاوا یک رابطه طولانی داشتند و بازگشت به وضعیت قبلی برای هر دو کشور مفید است. »

عربستان سعودی و کانادا علاوه بر روابط سیاسی، روابط تجاری و آموزشی نیز دارند. در سال 2021، تجارت بین دو کشور بالغ بر 3.3 میلیارد دلار بود. بر اساس گزارش‌ها، بیشترین صادرات کانادا به عربستان سعودی تانک و خودروهای زرهی بوده در حالی که بیشترین صادرات عربستان سعودی نفت خام بوده است.علاوه بر این، هزاران دانشجوی سعودی در سال‌های اخیر در کانادا تحصیل کرده‌اند، به‌ویژه تعداد زیادی از سعودی‌ها در دانشگاه‌های کانادا در رشته پزشکی تحصیل می‌کنند.

دنیس هوراک، سفیر پیشین کانادا در عربستان در این باره به المانیتور می‌گوید: هزاران کانادایی در عربستان سعودی و خلیج فارس زندگی می کنند و این تصمیم با در نظر گرفتن همه این ملاحظه‌ها گرفته شده است.

چرا عادی سازی رابطه اهمیت دارد؟

 عربستان سعودی اخیراً دیپلماسی را جایگزین تنش در رابطه با چند کشور کرده‌است.  در سال 2021، عربستان سعودی و قطر به شکاف دیپلماتیک چند ساله در رابطه خود پایان دادند. در ماه مارس، عربستان سعودی و ایران با میانجیگری چین عادی سازی روابط دیپلماتیک را کلید زدند.  در اوایل ماه جاری، عربستان سعودی پیش از حضور بشار اسد، رئیس جمهور سوریه در نشست اتحادیه عرب در جده، روابط خود را با سوریه از سر گرفت. عربستان سعودی همچنین در سال جاری با نیروهای حوثی مورد حمایت ایران در یمن مذاکره کرد.

به گزارش المانیتور، عربستان سعودی در حال ایفای نقش فعال بیشتری  در منطقه و جهان است. دنیس هوراک در این باره می‌گوید: من فکر می‌کنم که بتوانیم با عربستان سعودی در مورد این موضوعات گفتگو کنیم و این به نفع همه ما است.

توماس جونو، استاد دانشگاه اتاوا در این باره می‌گوید: مشخص نیست دو طرف در نتیجه چه مذاکراتی با عادی سازی رابطه موافقت کردند. اما می‌توان این اقدام را هم بخشی از «زمینه گسترده‌تر تلاش‌های عربستان برای ثبات روابط خارجی خود» در دو سال گذشته دانست.  محمد بن سلمان به وضوح درک کرده است که برنامه بسیار جاه طلبانه اصلاحات اجتماعی و اقتصادی او نیازمند ثبات در مرزهای عربستان است. روابط عربستان و کانادا برای هر دو کشور نسبتا اولویت پایینی دارد  اما عربستان سعودی ممکن است دلایل استراتژیک برای ترمیم روابط با این کشور آمریکای شمالی داشته باشد. ممنوعیت تجارت جدید با کانادا به وجهه عربستان سعودی به عنوان مکانی برای تجارت و تشنه سرمایه گذاری صدمه زده است.  این ممنوعیت یک سیگنال منفی فراتر از کانادا می فرستد که اگر در عربستان سعودی سرمایه گذاری کنید و  کشور زادگاه شما مشکل دیپلماتیک با عربستان سعودی داشته باشد، ممکن است منافع شما در خطر باشد. فرض من این است که ریاض می خواهد این تصویر را به حداقل برساند.»

به گزارش المانیتور، در حالی که کانادا سفیر جدید خود در عربستان را معرفی کرده اما عربستان سعودی تاکنون خبر رسمی درباره هویت سفیر خود در اتاوا منتشر نکرده است.