اعضای اتحادیه اروپا و ناتو به دنبال این هستند که ببینند آیا تغییری در کشوری رخ می دهد که آنها را در موضوعات مختلف از امنیت گرفته تا مهاجرت و انرژی تحت تأثیر قرار می دهد یا خیر.
به گزارش جماران، انتخابات روز یکشنبه ترکیه یک لحظه کلیدی نه تنها برای خود این کشور بلکه برای همسایگان اروپایی آن است.
رویترز درباره رویکرد اروپا نسبت به انتخابات ترکیه می‌نویسد: در حالی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور با سخت ترین آزمون انتخاباتی خود در دو دهه اخیر روبرو شده است، اعضای اتحادیه اروپا و ناتو به دنبال این هستند که ببینند آیا تغییری در کشوری رخ می دهد که آنها را در موضوعات مختلف از امنیت گرفته تا مهاجرت و انرژی تحت تأثیر قرار می دهد یا خیر. روابط بین اردوغان و اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر به شدت تیره شده است، زیرا این اتحادیه 27 عضوی از ایده پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا عقب‌نشینی کرده و در چند مرحله سرکوب حقوق بشر، نبود استقلال قضایی و محدودیت آزادی رسانه‌ها در ترکیه را محکوم کرده است.
اعضای اصلی ناتو- که ترکیه به آن تعلق دارد- نسبت به روابط نزدیک رجب طیب اردوغان با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و کمک احتمالی آنکارا به مسکو برای دور زدن تحریم هایی که به واسطه جنگ اوکراین بر این کشور تحمیل شده ، ابراز نگرانی کرده‌اند.
کمال قلیچداراوغلو، رقیب اردوغان در این انتخابات وعده آزادی بیشتر در داخل و سیاست های خارجی نزدیکتر به غرب را داده است. نتایج این انتخابات هر چه باشد، همسایگان اروپایی ترکیه از انتخابات و پیامدهای آن برای ارزیابی روابط خود با آنکارا استفاده خواهند کرد.
به گفته مقامات، دیپلمات ها و تحلیلگران، برخی از موضوعات کلیدی که کشورهای اروپایی به آن توجه خواهند کرد، به شرح زیر است:
رفتار انتخاباتی
مقامات اتحادیه اروپا در این مدت مراقب بوده اند که در موضع گیری های خود یک نامزد را به نامزد دیگر ترجیح ندهند. البته ضمن رعایت این ملاحظه به صراحت هشدار داده‌اند که روند برگزاری انتخابات را از نزدیک رصد کرده و هرگونه تقلب در رای گیری ، اعمال خشونت به نفع یک کاندید یا هرگونه مداخله دیگر در انتخابات را رصد می‌کنند. به عنوان نمونه سرگئی لاگودینسکی، نماینده آلمانی حزب سبزها/اتحاد آزاد اروپا و رئیس هم‌ردیف کمیسیون پارلمانی مشترک ترکیه و اتحادیه اروپا در این باره می‌گوید: «مهم است که روند انتخابات پاک و شفاف باشد.»
پیتر استانو، سخنگوی دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا نیز در یک موضع گیری اعلام کرد که اتحادیه اروپا انتظار دارد رای گیری "شفاف و فراگیر" و مطابق با استانداردهای دموکراتیک ترکیه باشد.
دیمیتار بچف، نویسنده کتابی درباره ترکیه در دوره اردوغان، می‌گوید که بدترین سناریو هم برای ترکیه و هم برای اتحادیه اروپا یک نتیجه مناقشه برانگیز - شاید پس از دور دوم - خواهد بود که منجر به سرکوب اعتراضات توسط رئیس جمهور فعلی شود.
سوئد و ناتو
مارک پیرینی، سفیر سابق اتحادیه اروپا در ترکیه که اکنون یکی از اعضای ارشد اندیشکده اروپای کارنگی است، می‌گوید : « تداوم ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان برای 5 سال دیگر به این معنا است که ما باید در این بازه زمانی پیش‌رو باز هم ترکیه ای را در کنار خود داشته باشیم که با یک پای ضعیف در ناتو عضو است و با پای قوی تر در کنار روسیه ایستاده است. »
رجب طیب اردوغان با خرید سامانه دفاع موشکی اس-400 روسیه و کمک نه چندان قابل توجه به ناتو، اعضای این ائتلاف نظامی را آزرده خاطر کرده است. یک آزمون اولیه برای اینکه آیا برنده انتخابات می‌خواهد روابط با ناتو را اصلاح کند یا خیر، این است که آیا او مانع از عضویت سوئد می‌شود یا خیر. اردوغان پیش از این از استکهلم خواسته بود که شبه‌نظامیان کرد را استرداد کند، اما دادگاه‌های سوئد از اخراج برخی از آنها جلوگیری کرده‌اند. تحلیلگران و دیپلمات‌ها انتظار دارند که قلیچداراوغلو موانع پیش روی پیوستن سوئد به ناتو را برداشته و مجارستان را هم به حمایت از حضور سوئد در ناتو مجاب کند. این امر می تواند به سوئد اجازه دهد تا به موقع به نشست ناتو در لیتوانی در ماه جولای بپیوندد. برخی از تحلیلگران و دیپلمات ها می گویند اردوغان نیز ممکن است پس از انتخابات به مخالفت های خود با عضویت سوئد در ناتو پایان دهد، البته تحلیل‌گرانی هم هستند که مخالف این مساله‌اند.
روابط با روسیه
اگرچه اردوغان تلاش کرده است تا تعادلی بین مسکو و غرب ایجاد کند، روابط سیاسی او با پوتین و روابط اقتصادی ترکیه با روسیه باعث ناامیدی اتحادیه اروپا شده است. در صورت پیروزی اردوغان در انتخابات پیش‌رو، این وضعیت احتمالا ادامه پیدا خواهد کرد. اگر قلیچداراوغلو پیروز شود، مقامات اروپایی احتمالاً به دور شدن تدریجی آنکارا از مسکو رضایت دهند زیرا آنها هم متوجه می شوند که ترکیه در بحبوحه بحران اقتصادی تا حد زیادی به روسیه وابسته است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که «در رابطه با روسیه، دولت جدید بسیار با احتیاط عمل خواهد کرد.»
البته قلیچداراوغلو این هفته نشان داد که مایل به انتقاد از روسیه است و علناً مسکو را به مسئولیت انتشار مطالب جعلی در رسانه های اجتماعی قبل از رای گیری روز یکشنبه متهم کرد.
اگر قلیچداراوغلو و ائتلاف او پیروز شوند، اتحادیه اروپا مشتاق خواهد بود ببیند آیا این ائتلاف به وعده های خود مبنی بر آزادی منتقدان اردوغان از زندان و به طور کلی بهبود استانداردهای حقوق بشری مدنظر اروپا عمل می کنند یا خیر.
مارک پیرینی، سفیر سابق اتحادیه اروپا در ترکیه می‌گوید که اتحادیه اروپا فعلا سیاست صبر و انتظار برای حصول نتیجه را در قبال ترکیه و انتخابات آن پیگیری می‌کند. به گفته او اگر تغییرات صورت بگیرد ، ممکن است که شرکت‌های اروپایی دوباره آماده سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در ترکیه و البته شاید با حمایت اتحادیه اروپا و دولت‌های عضو آن باشند. در چنین شرایطی، تلاش‌ها برای برخی امتیازهای ویژه مانند سفر بدون روادید ترک ها به کشورهای بیشتری در اتحادیه اروپا هم می‌تواند احیا شود.
رویترز در ادامه این گزارش می‌نویسد که مقامات اتحادیه اروپا رویکرد کمال قلیچداراوغلو نسبت به قبرس را مهم‌ترین معیار برای بررسی تغییرات در ترکیه می‌دانند. تغییر دهنده بزرگ بازی برای روابط اتحادیه اروپا و ترکیه، قبرس خواهد بود. یک مقام ارشد اتحادیه اروپا که خواست نامش فاش نشود، گفت: در اینجا دستور کار نامزدها اساساً متفاوت به نظر نمی رسد. مقامات و تحلیلگران می گویند که قبرس یکی از مهم ترین عواملی است که احیای مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را بعید می کند. رهبران اتحادیه اروپا در سال 2004 ترکیه را به عنوان نامزد پیوستن به این اتحادیه معرفی کردند، اما مذاکرات سال ها پیش متوقف شد.
