بریتانیا در سال 2022 آشفتگی سیاسی را پشت سر گذاشت. اما برگزیت همچنان فیل در اتاق است.
به گزارش جماران به نقل از سی ان ان سال گذشته یکی از پرآشوب ترین سال های سیاست مدرن بریتانیا بوده است. این کشور سه نخستوزیر را پشت سر گذاشته است، در سوگ مرگ طولانیترین پادشاه خود سوگواری کرده است، و در حال حاضر در بحبوحه بحران هزینههای زندگی است که طبقات متوسط رایدهندگان محافظهکار را تهدید میکند.
ریشی سوناک، نخست وزیری که تیلر را تصرف کرد، هفته های اول نخست وزیری خود را در تلاش برای استقرار یک کشتی صخره ای گذراند. آخرین سلف او، لیز تراس، با بودجه بیسابقهای بحران مالی تقریباً بیسابقهای را ایجاد کرده بود و تنها پس از شش هفته مجبور به استعفا شد. ساکن قبلی داونینگ استریت 10، بوریس جانسون، ماههای پایانی نخستوزیری خود را در حالی که با یک سری رسواییهای مخرب دست و پنجه نرم میکرد، مؤسسه را خدشهدار کرد.
میدان سوناک یک حکومت آرام و سیاست اقتصادی صحیح بوده است که امیدوار است شکاف نظرسنجی بین محافظه کاران و حزب مخالف کارگر قبل از انتخابات عمومی بعدی که حداکثر تا ژانویه 2025 برگزار شود را کاهش دهد.
اما با وجود همه تحولات سال 2022، یکی از مهم ترین جنبه های واقعیت سیاسی جدید بریتانیا به سختی مورد بحث قرار گرفته است.
برگزیت به طور کامل در اول ژانویه 2021 آغاز شد، زمانی که بریتانیا از کشوری که اساساً به جز نامش عضو اتحادیه اروپا بود، به یک نهاد جداگانه که با یک توافق تجاری نازک به این بلوک ملزم شده بود، انتقال یافت.
عواقب آن انشعاب سخت قبلاً به اقتصاد بریتانیا ضربه زده است.
واقعیت این است که ما موانع طرف عرضه را برای کسب و کارهای بریتانیایی که به دنبال فعالیت در بازار اروپا هستند، افزایش دادیم. بنابراین، برای آن دسته از مشاغلی که به تجارت با اتحادیه اروپا ادامه میدهند، این هزینهها افزایش یافته است، در حالی که برخی از کسبوکارهای کوچکتر بهدلیل پیچیدهتر و گران بودن آن، اصلاً کار با اتحادیه اروپا را متوقف کردهاند.»
دفتر مسئولیت بودجه در اوایل سال جاری تایید کرد که صادرات و واردات کالاها و خدمات از اتحادیه اروپا پس از اجرای کامل توافق برگزیت، که به طور رسمی به عنوان توافقنامه تجارت و همکاری (TCA) شناخته می شود، کاهش یافته است. OBR به این نتیجه رسید که «اطلاعات کمی» از زمان اجرای توافق برگزیت وجود دارد که نشان می دهد فرض کاهش 15 درصدی تجارت نادرست بوده است.
هر چقدر هم که این انتزاعی به نظر برسد، تأثیر آن در زندگی واقعی این بوده است که سبزیجات پوسیده شوند و ماهی ها به دریا بازگردانده شوند زیرا صادرکنندگان بریتانیایی پنجره های باریکی را برای رساندن کالاهای خود به اتحادیه اروپا از دست می دهند. از منظر واردات، برگزیت برخی مواد غذایی را گرانتر کرده و بحران هزینههای زندگی را تشدید کرده است.
پیامدهای برگزیت فقط اقتصادی نیست. بریتانیا و اتحادیه اروپا همچنان بر سر پروتکل ایرلند شمالی - یکی از اجزای اصلی توافق برگزیت که در سال 2019 توافق شد، سر به سر دارند.
به دلایل مختلف، بریتانیا این پروتکل را به طور کامل اجرا نکرده است، که منجر به شکست توافقنامه تقسیم قدرت اتحادیهگرایان و جمهوریخواهان شد و از فوریه ایرلند شمالی بدون یک دولت مستقل کارآمد باقی ماند. با توجه به تاریخ اخیر ایرلند شمالی، این تنش ها شاهزاده را در یک وضعیت مخاطره آمیز و بالقوه خطرناک قرار می دهد.
در شرایط عادی، دولت و اپوزیسیون برای اصلاح چیزی که باعث چنین آسیب های اقتصادی و اجتماعی می شود عجله دارند. با این حال، شش سال از زمانی که بریتانیاییها به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند، برگزیت همچنان چیزی جز عادی است.
هر دو طرف اصلی هنوز احساس میکنند که برایشان مناسب است که درباره برگزیت با جزئیات واقعی صحبت نکنند. رائول روپارل، مشاور ویژه سابق دولت بریتانیا و کارشناس برجسته در مورد برگزیت، میگوید حزب محافظهکار هیچ سودی از وارد شدن به بحثهایی نمیبیند که نشان میدهد چه چیزی در توافقی که آنها مذاکره کردهاند و به آن رای دادهاند، کارساز نیست.
در مورد حزب کارگر، اگر مردم فکر کنند که مخفیانه می خواهند دوباره به اتحادیه اروپا بپیوندند، احتمالاً نمی توانند در انتخابات عمومی پیروز شوند. هر سیاستی که در مورد برگزیت نرم به نظر برسد، آنها را در معرض حملات قرار میدهد.»
کایر استارمر، رهبر حزب کارگر، طرحی پنج مادهای را برای اجرای برگزیت ارائه کرده است. با این حال، این طرح کاملاً روشن می کند که حزب کارگر هیچ قصدی برای پیوستن مجدد به اتحادیه اروپا یا هیچ یک از نهادهای اقماری آن ندارد.
در حالی که این موضوع بسیاری از اعضای حزب کارگر را ناراحت می کند، اتهامات اروپایی دوستی و توطئه های مخفی برای معکوس کردن برگزیت می تواند تمام کارهایی را که استارمر برای نزدیک کردن حزب به قدرت انجام داده است، از بین ببرد. یکی از جنبه های کلیدی پیروزی قاطع جانسون در سال 2019، حمایت از رای دهندگان سنتی حزب کارگر از برگزیت بود که از محافظه کاران در قلب سابق حزب کارگر حمایت می کردند. استارمر صراحتاً برای برنده شدن به این آرا نیاز دارد.
این مخمصه ای است که چراغ های اصلی سیاست بریتانیا در حالی که برای انتخابات بعدی آماده می شوند، روبرو هستند. جنبه های برگزیت را می توان بهبود بخشید، مصالحه هایی وجود دارد که باید با بروکسل حاصل شود. اما هیچکس نمیخواهد فیوز انفجاریترین موضوع سیاسی در خاطرات اخیر را روشن کند، از ترس آن که در صورتش منفجر شود.
به گفته منتقدان، پیامد چنین انفعالی کشوری است که در درازمدت احساس جهت یا هدف ندارد.
روپارل میگوید: «ما همچنان فاقد استراتژی هستیم که به عنوان یک کشور پس از برگزیت به کجا میخواهیم برویم.
«ما رشد را از کجا می بینیم؟ آیا ما همچنان به بازارهای اروپایی وابسته خواهیم بود یا چرخش عمدی را به جهان گسترده تر انجام خواهیم داد؟ مزایای ما چیست؟ ما نمی توانیم با ایالات متحده و چین در تولید در مقیاس بزرگ رقابت کنیم، بنابراین آیا خود را به عنوان مرکزی برای تحقیقات و نوآوری های پیشرفته قرار می دهیم؟ همه اینها در حال حاضر بلاتکلیف به نظر می رسد.»
حتی اگر طبقه سیاسی بریتانیا تغییری ناگهانی داشته باشد، برخی کارشناسان گمان میکنند که ما فراتر از این هستیم که بتوانیم برای کاهش تأثیر بلندمدت برگزیت کاری انجام دهیم.
ویکی پرایس، رئیس سابق بخش اقتصادی دولت بریتانیا میگوید: «این بریتانیا است که پای خود را برای اجرای کامل توافق برگزیت طولانی کرده است، زیرا میدانیم که مشکلات لجستیکی ناشی از کاغذبازیها و بررسیهای جدید زندگی را برای مصرفکنندگان و مشاغل انگلیسی سختتر میکند».
این برای اتحادیه اروپا مناسب است، زیرا به این معنی است که میتواند از بریتانیا شکایت کند که وظیفهاش را انجام نمیدهد، در حالی که دقیقاً نشان میدهد که قدرت در هر مذاکرهای آینده کجاست. او می افزاید: این به سادگی به بریتانیا بیشتر از اتحادیه اروپا آسیب می زند.
این مذاکرات دقیقاً درباره چه چیزی می تواند باشد نیز مشخص نیست.
آناند منون، مدیر بریتانیا در اندیشکده در حال تغییر اروپا میگوید: «در توافق تجاری بریتانیا و اتحادیه اروپا فضای کمی برای تغییرات وجود دارد. آنها باید در زمینههای خاص قراردادهای جدیدی به توافق برسند که به معنای گفتگوها و سازش بیشتر با بروکسل است. که هیچ سیاستمدار بریتانیایی با میله بارج آن را لمس نخواهد کرد.»
یکی از اصلی ترین ادعاهایی که حامیان برگزیت قبل از رای گیری در سال 2016 مطرح کردند این بود که بریتانیا مستقل قراردادهای تجاری جدیدی منعقد خواهد کرد و فارغ از قوانین و مقررات اتحادیه اروپا، می تواند اقتصاد خود را جهانی تر و رقابتی تر کند.
بریتانیا قراردادهای تجاری جدیدی به ویژه با استرالیا امضا کرده است. اما حتی ارزیابی های خود دولت نیز پیش بینی می کند که تأثیر ناچیزی بر تولید ناخالص داخلی خواهد داشت.
در مقابل، دفتر مسئولیت بودجه بریتانیا، که پیشبینیهای اقتصادی را برای دولت تهیه میکند، انتظار دارد که برگزیت تولید بریتانیا را در مدت ۱۵ سال در مقایسه با زمانی که در بلوک باقی میماند، ۴ درصد کاهش دهد. پیش بینی می شود صادرات و واردات در بلندمدت حدود 15 درصد کاهش یابد.
تراس سعی کرد اصلاحاتی را در سمت عرضه از طریق مالیات کمتر برای مشاغل انجام دهد. Sunak در تلاش است تا با لغو مقررات بانک ها و بخش خدمات بریتانیا این کار را انجام دهد. برنامه بزرگ جانسون این بود که در مناطقی از بریتانیا که عقب مانده اند، سرمایه گذاری های هنگفتی انجام دهد و فعالیت های اقتصادی جدیدی ایجاد کند.
همانطور که لو اشاره میکند، مشکل اصلاح راه رقابتپذیری این است که «همه کشورهای دیگر دقیقاً تلاش میکنند همین کار را انجام دهند».
برخلاف وعده انتخاباتی بوریس جانسون در سال ۲۰۱۹ مبنی بر «انجام برگزیت»، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا همچنان نقش مهمی در سیاست این کشور بازی میکند.
شاید نقش اصلی را در درام سیاسی امسال نداشته باشد، اما همیشه وجود دارد، یک داستان فرعی حل نشده در پسزمینه غوغا میکند.
برگزیت یک موضوع کند است و بعید است که بریتانیا یک شبه به دلیل اثرات آن از صخره سقوط کند. اما جنبه های منفی برکسیت با گذشت زمان بر افراد بیشتری تأثیر می گذارد.
سوالی که سوناک و استارمر باید از خود بپرسند این است که آیا نادیده گرفتن برگزیت و پیامدهای آن تا بعد از انتخابات بعدی ارزش ریسک را دارد یا خیر. زیرا این احتمال وجود دارد که در فاصله دو سال از زمان کنونی تا یک انتخابات، اوضاع ناگهان بسیار بدتر شود.
و اگر این اتفاق بیفتد، افکار عمومی ممکن است در این فکر باقی بمانند که سیاستمداران ارشد کشور چه میکنند و سرشان را بر سر مهمترین مسئلهای که امروز کشورشان با آن مواجه است، میکنند.