این یکشنبه بیش از 120 میلیون برزیلی به پای صندوقهای رای رفتند تا در دور دوم انتخابات ریاستجمهوری رای دهند که در آن لوئیز ایناسیو «لولا» داسیلوا، رئیسجمهور سابق، بازگشت سیاسی خیرهکنندهای را منتشر کرد.
به گزارش جماران به نقل از سی ان ان لولا رئیس جمهور فعلی ژایر بولسونارو را با 50.9 درصد آرا در مقابل 49.1 درصد بولسونارو شکست داد - اختلافی تقریباً دو میلیونی از رأیدهندگان واجد شرایط.
این یک انتخابات تلخ بود که نتیجه نهایی تنها پس از جدول بندی تقریباً تمام آرای 577000 دستگاه الکترونیکی رأی گیری در کشور به دست آمد.
از یک سو، پیروزی لولا نشاندهنده سرزنش شدید سبک حکومتی بیاحترامی و اغلب بحث برانگیز بولسونارو بود که به او لقب تمسخرآمیز «ترامپ مناطق استوایی» را داد.
به گفته سازمان بهداشت جهانی، نه تنها بولسونارو در واقع توسط دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق ایالات متحده تأیید شد، بلکه مانند ترامپ، به دلیل برخورد با ویروس کرونا که منجر به مرگ نزدیک به 700000 نفر در کشور شد، به طور گسترده مورد انتقاد قرار گرفت.
علاوه بر این، سیاستهای کاملاً ضد محیطی و گرایشهای اقتدارگرایانه بولسونارو، او را در رسانههای بینالمللی چیزی شبیه به یک منحرف ساخت.
بازگشت لولا
لولا که پیش از این دو دوره از سال 2003 تا 2010 ریاست جمهوری را برعهده داشت، سهم عادلانه خود را نیز در این انتخابات به ارمغان آورد. در واقع، اگر محکومیت او به دلیل نقش فنی در «عملیات کارواش» - یکی از بزرگترین رسواییهای فساد عمومی در جهان - باطل نمیشد، لولا همچنان در حال گذراندن حکم 12 سال زندان خود بود.
از پایان دیکتاتوری نظامی در دهه 1980، برزیلیها با دو نامزد کاملاً متضاد دیگر مواجه نشدهاند که هر کدام دیدگاههای سیاسی کاملاً متضادی برای کشور دارند.
آریک ویرسون
مخالفان او بیم دارند که بازگشت او به مناصب دولتی موج جدیدی از اختلاس و ناکارآمدی در مقیاس بزرگ را با شرکتهای دولتی مرتبط اقتصادی برزیل آغاز کند.
از پایان دیکتاتوری نظامی در دهه 1980، برزیلیها با دو نامزد کاملاً متضاد دیگر مواجه نشدهاند که هر کدام دیدگاههای سیاسی کاملاً متضادی برای کشور دارند.
و با پیروزی لولا با کمی بیش از دو میلیون رأی در حالی که حدود پنج میلیون رأی عمداً توسط رأی دهندگان خالی یا خراب شده بود، واضح است که درصد قابل توجهی از جمعیت رأی دهنده هیچ یک از دیدگاه های خود را برای کشور قبول نکردند.
برزیل عمیقاً تقسیم شده
اگرچه هنوز زود است، اما ترس از اینکه بولسونارو ممکن است نتایج را نپذیرد یا حتی دست به کودتا نزند، به سرعت از بین می رود زیرا حتی رسانه های محافظه کار طرفدار بولسونارو نیز نتایج را می پذیرند.
این خبر خوب است. خبر بد این است که اکنون در اول ژانویه، زمانی که لولا برای سومین دوره ریاست جمهوری خود سوگند یاد می کند، باید راهی برای اداره کشوری بیابد که عمیقاً دوپاره است و به شدت نسبت به طرف مقابل بی اعتماد است.
برخلاف پیروزیهای گذشتهاش که لولا با یک مأموریت روشن به قدرت رسید و بیش از 60 درصد آرا را در هر دو سال 2002 و 2006 به دست آورد، این بار نه تنها لولا کوچکترین پیروزیها را به دست آورد، بلکه با کنگرهای روبرو خواهد شد. هنوز هم بسیار با بولسونارو هماهنگ است.
در واقع، در دور اول انتخابات در اوایل اکتبر، متحدان رئیسجمهور کنونی کرسیهای متعددی هم در مجلس پایین و هم در مجلس سنا به دست آوردند.
علاوه بر این، با نتایج دور دوم انتخابات روز یکشنبه برای فرمانداریها در سراسر کشور، واضح است که متحدان بولسونارو در 14 ایالت از 27 ایالت برزیل از جمله مهمترین ایالتهای سائوپائولو، ریودوژانیرو و از نظر اقتصادی در قدرت خواهند بود.
یک لیست سنگین برای انجام دادن
و در این شرایط است که لولا باید با چالشهای لرزهای در چند جبهه مقابله کند. برزیل از زمان شروع همه گیری در یک سقوط آزاد اقتصادی بوده است و هنوز به طور کامل بهبود نیافته است.
گرسنگی دوباره به عنوان یک نگرانی اجتماعی مبرم ظاهر شده است در حالی که نابرابری های نژادی در سال های اخیر تشدید شده است. خشونت شهری همچنان شهرهای سراسر کشور را به وحشت می اندازد و فساد سیستمی همچنان بیداد می کند.
شاید مهمتر از همه برای بقیه جهان، نقش برزیل در مبارزه با گرمایش جهانی غیرقابل انکار باشد - این کشور خانه بخش بزرگی از جنگلهای بارانی آمازون است. در دوران بولسونارو، جنگلزدایی آمازون افزایش یافت. در همین حال، لولا در سخنرانی پیروزی خود بر لزوم حفاظت از جنگل های بارانی تاکید کرد و گفت که دولت او "برای جنگل زدایی صفر مبارزه خواهد کرد."
با این اوصاف، بسیج نیروی سیاسی مورد نیاز برای رسیدگی به این مسائل در این کشور 215 میلیونی، آسان نیست.
اما اگر خط نقره ای برای پیروزی لولا وجود داشته باشد، این است که به نظر می رسد هم قدرت های منطقه ای و هم بازارهای مالی مایل به کمک به رئیس جمهور آینده در حالی که او برنامه های حکومتی خود را دنبال می کند، هستند.
لولا با آغوش باز توسط بسیاری از رهبران چپ آمریکای لاتین که در سالهای اخیر به پیروزی رسیدهاند و همچنین در بازارهای مالی جهانی که سرمایهگذاران با احتیاط چشمانداز رشد برزیل تحت رهبری لولا را افزایش میدهند، مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
لولا عاقلانه خواهد بود که با شروع تشکیل دولت به این مشارکت های بین المللی متمایل شود.
اما شاید مهمتر از همه، موفقیت لولا - و همچنین موفقیت کشور - احتمالاً به مهارتهای سیاسی خوب رئیسجمهور و توانایی او در گسترش شاخه زیتون به رهبران سیاسی کلیدی که از بولسونارو حمایت میکنند بستگی خواهد داشت. می تواند به او کمک کند تا برنامه سیاسی خود را به نتیجه برساند.
در حال حاضر صحبت هایی در مورد حق برزیل در مورد استیضاح لولا وجود دارد - یک احتمال بسیار واقعی با سابقه تاریخی فراوان با توجه به اینکه دو رئیس جمهور از هشت رئیس جمهور برزیل از زمان بازگشت به دموکراسی کشور در سال 1985 قبل از پایان دوره خود از سمت خود برکنار شدند.
خطرات برای برزیل زیاد است. و خطرات برای لولا، نه تنها از نظر سیاسی، بلکه از نظر شخصی نیز زیاد است.
شایان ذکر است: در پی سکوت «ژائیر بولسونارو» رئیسجمهور برزیل به دلیل شکست در انتخابات ریاستجمهوری روز دوشنبه و امتناع وی از اعتراف به شکست در مقابل رقیب قدیمیاش «لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا»، طرفدارانش در خیابانهای شهر برزیل تظاهرات برپا کردند.
وبگاه بلومبرگ در این خصوص گزارش کرد، طرفداران رئیسجمهور جنجالی برزیل که از نتایج انتخابات ناراضی و ناخشنود هستند، جادههای اطراف کشورشان را مسدود کردند و دسترسی به فرودگاه بینالمللی «سائوپائولو» را محدود کردند و در پی این اقدام آنها برخی از پروازها، شب گذشته (دوشنبه) به وقت محلی لغو شد.
بر اساس این گزارش، بیش از 300 بزرگراه فدرال نیز در برزیل به طور جزئی یا کامل مسدود شده است و آن طور که پلیس برزیل گزارش داده است، در پی این اقدام، یک قاضی فدرال دستور پاکسازی جادهها را صادر کرده است.
بنا بر گزارش بلومبرگ، پس از آن که دادگاه انتخابات اعلام کرد که بولسونارو در دور دوم انتخابات ریاستجمهوری روز یکشنبه با اختلاف کمتر از دو درصد، در مقابل لولا شکست خورده است، رئیسجمهور فعلی برزیل حاضر نشد که اظهارنظر عمومی کند.
روزنامه برزیلی «والور اکونومیکو» در پی اعلام نتایج انتخابات ریاستجمهوری برزیل گزارش کرد که در بحبوحه گمانهزنیها در برازیلیا در خصوص گام بعدی رئیسجمهور این کشور، بولسونارو احتمالاً امروز (سهشنبه) در پیامی کتبی، نتیجه انتخابات را مورد تأیید قرار دهد.
طبق این گزارش، علیرغم آن که تصمیم رئیسجمهور برزیل برای عدم به رسمیت شناختن فوری نتایج انتخابات با توجه به حملات طولانی مدت وی به نظام انتخاباتی برزیل جای تعجب ندارد اما تاحدودی نشان میدهد که چارچوب نهادی این کشور در حال از بین رفتن است.
گزارشها حاکی از آن است که رؤسای سنا و مجلس عوام برزیل به همراه برخی قضات دادگاه و نزدیکترین همپیمانان بولسونارو یکشنبه شب به سرعت نتایج انتخابات را پذیرفتند و «جو بایدن» رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا نیز روز دوشنبه در تماسی تلفنی به لولا تبریک گفت.
با این حال آن طور که در این گزارش آمده است، سکوت رئیسجمهور برزیل میتواند به فرایند انتقال قدرت در این کشور خدشه وارد آورد. طبق قانون، دولت برزیل باید بلافاصله پس از رأیگیری، یک فرآیند رسمی انتقال قدرت را سازماندهی کند تا رئیسجمهور منتخب اجازه پیدا کند 50 نفر را برای ملاقات با مقامات و تبادل اطلاعات دولتی نامزد کند. دولتی که کارش رو به پایان است معمولاً در جریان دو ماه آینده با تیم رئیسجمهور بعدی برزیل همکاری میکند به طوریکه زمانیکه دولت جدید در تاریخ اول ژانویه 2023 به قدرت میرسد، انتقال قدرت آرام و بدون دردسری وجود داشته باشد.
بلومبرگ با اشاره به این موارد ادامه داد، در صورتیکه بولسونارو تصمیم به عدم پذیرش نتایج انتخابات بگیرد، فرایند انتقال قدرت که درست پس از انتخابات آغاز میشود، متوقف خواهد شد و آنطور که «توماس ترومن» تحلیلگر سیاسی ریودوژانیرو میگوید: «بولسونارو از دو ماه آینده استفاده میکند تا دولت لولا را از همان آغاز دچار مشکل کند».
بر اساس این گزارش، رانندگان کامیون، یکی از پایگاههای اصلی حمایت بولسونارو به حساب می آیند و قدرت سیاسی قابل توجهی در کشوری به وسعت جغرافیایی برزیل دارند و در حالیکه گروههای مردمی در برزیل شکست انتخاباتی بولسونارو را نمیپذیرند اما اعتراض آنها توسط فدراسیون کامیونداران برزیل که شرکتهای اصلی و مهم حمل و نقل در این کشور آمریکای جنوبی را گردهم آورده است، رد شده است.
تحلیلهای گروه اوراسیا در گزارشی در خصوص انتخابات برزیل تأکید دارد، در حالیکه راهبرد تلاش برای بیاعتبار کردن انتخابات برزیل، «نتیجه مطلوبی برای بولسونارو به همراه نخواهد داشت اما این مسئله میتواند به عنوان تاکتیکی برای بسیج پایگاه وی برای مخالفت با دولت لولا محسوب شود».
دور دوم انتخابات ریاست جمهوری برزیل در حالی روز یکشنبه (دیروز) برگزار شد که در دور نخست آن که ۱۱ مهرماه برگزار شده بود، «لولا داسیلوا» رئیس جمهور سابق و چپگرای این کشور با کسب ۴۶.۵ درصد آرا از «ژائیر بولسونارو» رئیس جمهور تندروی فعلی با ۴۴.۸ درصد به دور دوم رفتند.