پوتین به غرب هشدار داده است که درباره استفاده از سلاح اتمی برای دفاع از روسیه بلوف نزده است. با وجود این که برخی از تحلیلگران معتقدند او بلوف میزند اما واشنگتن تهدید پوتین را جدی میداند.
به گزارش جماران، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری و رهبر بزرگترین کشور مجهز به قدرت هستهای جهان، روسیه، بارها تهدید کرده است که هر حمله غرب به روسیه ممکن است پاسخ اتمی مسکو را برانگیزد. آیا پوتین از سلاح هستهای استفاده خواهد کرد؟ مسکو چه تعداد از این تسلیحات را در اختیار دارد؟ پاسخ آمریکا و ناتو چه خواهد بود؟
آیا پوتین از سلاح هستهای استفاده خواهد کرد؟
به نظر میرسد پاسخ این پرسش بسیار وابسته به آن است که پوتین تهدید علیه کشور تحت فرمان خود را چگونه درک کند. او جنگ در اوکراین را به عنوان نبردی بر سر بقای روسیه با غرب میداند. به نظر او غرب میخواهد روسیه را نابود کرده و کنترل منابع طبیعی گسترده آن را در دست بگیرد.
پوتین به غرب هشدار داده است که درباره استفاده از سلاح اتمی برای دفاع از روسیه بلوف نزده است. با وجود این که برخی از تحلیلگران معتقدند او بلوف میزند اما واشنگتن تهدید پوتین را جدی میداند.
دامنه تهدید هستهای مسکو با حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین که روسیه ضمیمه خاک خود کرده است، افزایش مییابد. بدین معنی که مقامات روسیه اعلام کردهاند که هر حملهای به این مناطقی که ضمیمه خاک روسیه شدهاند به مثابه حمله به قلمرو و سرزمین روسیه قلمداد خواهد شد.
دکترین هستهای روسیه اجازه حمله هستهای را پس از «تهاجم به خاک روسیه با استفاده از جنگافزارهای متعارف به گونهای که تهدیدی برای موجودیت کشور باشد» می دهد.
یوری فئودورف، تحلیلگر نظامی مستقر در پراگ میگوید: «پوتین در حال حاضر بلوف میزند. اما سخت است تصور کنیم در یکی دوهفته یا یک ماه آینده که متوجه شد جنگ را باختهاست چه اتفاقی خواهد افتاد.»
ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) میگوید: «با توجه به شرایط مخاطرهآمیز کنونی باید همه تهدیدهای پوتین را جدی تلقی کنیم. در حال حاضر سازمان اطلاعاتی آمریکا هیچ شواهد عینی مبنی بر قصد پوتین به استفاده از تسلیحات هستهای تاکتیکی در اختیار ندارد.»
از چه نوع سلاح هستهای ممکن است استفاده شود؟
اگرچه هیچ یک از مقامهای روس خواستار حمله هستهای با استفاده از تسلیحاتی که شهرهای آمریکا، روسیه، اروپا و آسیا را نابود میکند نیستند. اما رمضان قدیروف، رئیس جمهورِ جمهوری خودمختار چچن و متحد سرسخت ولادیمیر پوتین، معتقد است که مسکو باید استفاده از تسلیحات هستهای تاکتیکی کمبازده را در جنگ با اوکراین در نظر داشته باشد.
ولادیمیر پوتین در ۱۹ فوریه، همزمان با پرتاب آموزشی موشکهای بالستیک در رزمایشی از آن به عنوان بخشی از نیروی استراتژیک بازدارنده روسیه نام برد.
سلاحهای هستهای تاکتیکی اساسا به تسلیحات هستهای گفته میشود که در نبردها برای اهداف تاکتیکی استفاده میشوند و قدرت تخریب شان بسیار کمتر از بمبهای عظیمی ویرانگری است که می توانند شهرهای بزرگی چون مسکو، واشنگتن و لندن را نابود کنند.
این تسلیحات و بمبهای اتمی میتوانند یا از هواپیما به پایین انداخته شوند، یا از روی زمین، کشتیها و یا زیردریاییها با موشک شلیک شوند ویا به وسیله نیروی زمینی در جایی منفجر شوند.
مسکو علاوه بر نیروی هستهای استراتژیک خود که قادر به جنگی «آخرالزمانی» است، دستکم چند هزار سلاح هستهای به اصطلاح غیراستراتژیک مانند موشکهای بالستیک کوتاهبرد و همچنین موشکهای کروز دارد.
این تسلیحات را به این دلیل غیراستراتژیک مینامند که توانایی رسیدن به خاک ایالات متحده را ندارند. با این حال این سلاحها میتوانند کشورهای اروپایی را هدف قرار دهند.
آمریکا چه خواهد کرد؟
ایالات متحده به عنوان ابرقدرت مسلط جهانی، در مورد هرگونه پاسخ به حمله هستهای از جانب روسیه تصمیم خواهد گرفت. کرملین و واشنگتن به طور مشترک ۹۰ درصد از کل کلاهک های هستهای جهان را در اختیار دارند. زرادخانههای آنها در طول جنگ سرد ساخته شده و روسیه مدرن وارث تجهیزت هستهای شوروی سابق است.
گزینههای پیش روی جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا شامل پاسخی غیر هستهای نیز خواهد بود. استفاده از سلاح هستهای در پاسخ به حمله روسیه خطر گسترش این درگیری را در پی خواهد داشت و استفاده از جنگافزارهای متعارف در پاسخ به کرملین، واشنگتن را در جنگی مستقیم با مسکو قرار میدهد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده میگوید که آمریکا درباره عواقب فاجعه بار استفاده از سلاح هستهای به روسیه هشدار داده است.
دیوید پترایوس، ژنرال بازنشسته و زئیس اسبق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) میگوید که اگر مسکو از سلاح هستهای استفاده کند، ایالات متحده و متحدانش در ناتو نیروها و تجهیزات نظامی روسیه در اوکراین را نابود و ناوگان دریایی مستقر در دریای سیاه این کشور را غرق خواهند کرد.
پوتین با یادآوری حمله هستهای ایالات متحده به ژاپن در شهرهای هیروشیما و ناگازاکی به دفعات تاکید کرده است که آمریکا تنها کشوری است که تا کنون از سلاح هستهای استفاده کرده است.
آماده باش سلاحهای اتمی به چه معناست؟
طبق دکترین هستهای ایالات متحده، اعلام سطح هشدار تسلیحات هستهای نقشی اساسی در بازدارندگی دارد. به عبارت دیگر این آمادگی برای پاسخگویی در کوتاهمدت موجب میشود دشمن در مرحله اول احتمال کمتری برای آغاز حمله داشته باشد و در مرحله بعد خطر اقدامات تلافیجویانه را که خسارات بسیاری میتواند به همراه داشته باشد، به شدت کاهش میدهد.
در مقابل یک نظر دیگر این است که بودن در وضعیت آماده باش باعث میشود تا در طول یک بحران رئیس جمهوری در اتاق تصمیمگیری امکانات گستردهتری را در دسترس داشته و میتواند در سریعترین زمان ممکن دستور آتش را صادر کند. در عین حال برخی از کارشناسان کنترل تسلیحات هشدار دادهاند که تصمیم پوتین برای تسلیح مجدد موشکها به عنوان یک حرکت تشدیدکننده ارزیابی میشود که میتواند ابعاد بحران را بسیار بدتر کند.
در طول جنگ سرد، تعداد تسلیحات اتمی ایالات متحده و روسیه نه تنها بیشتر بودند بلکه به صورت کلی به دلیل بالاتر بودن خطر درگیری از آمادگی بالاتری نیز برخوردار بودند. جرج بوش پدر در سال ۱۹۹۱ به عنوان بخشی از مجموعه اقداماتی گستردهتر برای معکوس کردن مسابقه تسلیحات هستهای گامی تاریخی برداشت و بمبافکنهای استراتژیک دارای قابلیت هستهای ایالات متحده را از حالت آماده باش خارج کرد. این بمبافکنها از آن زمان تاکنون در همان وضعیت غیرآمادهباش هستند.
کدام سلاح هستهای بیشتری دارد؟
به گزارش یورونیوز، روسیه به لحاظ شمار کلاهک هستهای بزرگترین قدرت اتمی دنیا است. این کشور ۵۹۷۷ کلاهک در اختیار دارد. در حالی که آمریکا با ۵۴۲۸ کلاهک هستهای در رتبه دوم قرار دارد. این تعداد شامل کلاهکهای غیر قابل استفاده هم میشود اما حقیقت آن است که هر دو کشور برای چندیدن بار نابودی دنیا میزان کلاهک لازم را در اختیار دارند.
بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده، روسیه ۱۴۵۸ و آمریکا ۱۳۸۹ کلاهک آماده به شلیک در اختیار دارند. این کلاهکها روی موشکهای بالستیک قارهپیما، موشکهای بالستیک زیردریاییها و بمب افکنها قرار دارند.
روسیه همچنین ده برابر آمریکا سلاح هستهای تاکتیکی در اختیار دارد. تقریبا نیمی از تسلیحات هستهای تاکتیکی آمریکا یعنی چیزی حدود ۲۰۰ عدد در پایگاهایی در اروپا آماده به شلیک هستند. تسلیحات هستهای تاکتیکی آمریکا دارای گستره عملکرد قابل تنظیم معادل ۰.۳ تا ۱۷۰ کیلوتن دینامیت هستند. بمبهایی که ایالات متحده در حمله به هیروشیما استفاده کرد معادل ۱۵ کیلوتن دینامیت بود.