هفته گذشته شاهد تحولی خیره کننده در میدان نبرد در شرق اوکراین بودیم، زیرا یک حمله زرهی سریع توسط نیروهای اوکراینی از خطوط دفاعی روسیه عبور کرد و بیش از 3000 کیلومتر مربع (بیش از 1100 مایل مربع) از قلمرو را بازپس گرفت.
به گزارش جماران به نقل از سی ان ان این سرزمین بیش از آن چیزی است که نیروهای روسیه در تمام عملیات های خود در اوکراین از ماه آوریل تاکنون تصرف کرده اند.
همانطور که این حمله به طرز درخشانی طراحی و اجرا شد، به دلیل نارسایی های روسیه نیز موفق شد. در سراسر منطقه خارکف، واحدهای روسی سازماندهی و تجهیز ضعیفی داشتند -- و بسیاری از آنها مقاومت کمی نشان دادند.
شکستهای آنها و عقبنشینی بینظم آنها به شرق، هدف عملیات نظامی ویژه ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه را برای دستیابی به تمام مناطق لوهانسک و دونتسک بسیار دشوارتر کرده است.
در پایان هفته، عقب نشینی روسیه از مناطق مرزی که از ماه مارس اشغال شده بود، ادامه یافت. روستاهای پنج کیلومتری مرز پرچم اوکراین را برافراشته بودند.
عملیات رعد و برق
مقامات اوکراینی اعلام کرده بودند که یک حمله قریب الوقوع است -- اما نه در جایی که واقعاً اتفاق افتاد. سر و صدای زیادی در مورد ضد حمله در جنوب به گوش می رسید و حتی مقامات آمریکایی در مورد عملیات اوکراین برای "شکل دادن به میدان نبرد" در خرسون صحبت می کردند. نیروهای تقویتی روسیه - شاید تا 10000 نفر - طی چند هفته وارد منطقه شدند.
در واقع یک حمله اوکراینی در خرسون وجود داشت، اما به نظر میرسد هدف آن فریب نیروهای روسی بوده است، در حالی که تلاش واقعی صدها مایل به شمال انجام شده است. این یک عملیات اطلاعات نادرست بود که روس ها ممکن بود به آن افتخار کنند.
کاترینا استپاننکو در موسسه مطالعات جنگ، یک گروه تحلیلی مستقر در واشنگتن، می گوید این فریب کارساز بود.
او به سی ان ان گفت: «مقامات نظامی اوکراین گزارش دادند که عناصر منطقه نظامی شرقی (روسیه) که قبلاً از عملیات تهاجمی به سوی اسلوویانسک حمایت کرده بودند، دوباره در محور جنوبی مستقر شدند.
استپاننکو گفت که جایگزینهای آنها به وضوح در حد کار نبودند - به گفته استپاننکو، مجموعهای از "داوطلبان قزاق، واحدهای داوطلب، واحدهای شبهنظامی DNR/LNR، و روسگواردیا (گارد ملی) روسیه وجود داشت. چنین نیروهایی برای دفاع از یک گارد بزرگ و خط مقدم پیچیده کافی نبودند.
اوکراینیها ضعیفترین نقطه دفاع روسیه را برای یورش اولیه خود انتخاب کردند - منطقهای که توسط شبهنظامیان لوهانسک با واحدهای گارد ملی روسیه کنترل میشد. آنها با یک حمله زرهی بسیار متحرک که به سرعت توپخانه را بی ربط می کرد، قابل مقایسه نبودند.
ایگور استرلکوف، رئیس سابق شبه نظامیان جمهوری خلق دونتسک و اکنون از منتقدان تند کاستی های نظامی روسیه است، به آموزش ضعیف این واحدها و "احتیاط استثنایی اقدامات هوانوردی روسیه" اشاره کرد. به طور خلاصه، واحدهای خط مقدم روسی بدون پشتیبانی هوایی کافی برای خشک شدن آویزان شدند.
ویدئوهای متعددی که توسط سیانان مکانیابی و تحلیل شدهاند، و همچنین حسابهای محلی، عقبنشینی بینظم واحدهای روسی را با مقادیر زیادی مهمات و سختافزار به تصویر میکشند.
درک کیفیت ضعیف دفاع روسیه در امتداد یک محور حیاتی شمال به جنوب که تهاجم دونتسک را حفظ می کند، دشوار است. به محض شروع، هدف حمله اوکراین کاملاً واضح بود -- برای از بین بردن آن شریان تدارکات. در عرض سه روز، آنها این کار را انجام دادند - به ویژه به این دلیل که نیروهای کمکی روسیه به کندی بسیج شدند.
اتهامات وارده آغاز می شود
وزارت دفاع روسیه روز شنبه به دنبال این بود که رها شدن خارکف را به عنوان یک تغییر جهت دهی برنامه ریزی شده تلاش ها به منطقه دونتسک نشان دهد -- اما در واقع این تلاش ها را پیچیده می کند.
تا این هفته، روس ها می توانستند از سه جهت شمال، شرق و جنوب به دفاع اوکراین در دونتسک حمله کنند. محور شمالی اکنون از بین رفته است: خطر کمربند صنعتی در اسلوویانسک و اطراف آن بسیار کاهش یافته است، همانطور که چشم انداز محاصره دفاع اوکراین نیز کاهش یافته است.
به بیان ساده، میدان نبرد در شرق اوکراین چند روزی است که دوباره ترسیم شده است.
با نفوذترین -- و شاید تعجب آور -- منتقد عمومی وضعیت، رمضان قدیروف، رهبر چچن بود که هزاران جنگجو را برای حمله آماده کرده است. او روز یکشنبه در یک پست تلگرامی گفت که با مقامات ارشد وزارت دفاع تماس خواهد گرفت تا پیام خود را بیان کند.
او گفت: "معلوم است که اشتباهاتی صورت گرفته است. من فکر می کنم آنها چند نتیجه خواهند گرفت."
قدیروف با اشاره به آشفتگی در میان فرماندهان گفت که "اگر ستاد کل روسیه نمی خواست آنجا را ترک کند، (سربازان) عقب نشینی نمی کردند" -- اما سربازان روسی "آموزش نظامی مناسبی نداشتند" و این باعث شد که آنها عقب نشینی کنند.
وبلاگ نویسان نظامی بانفوذ در روسیه حتی صریح تر بوده اند. زاخار پریلپین، که کانال تلگرامش بیش از 250000 مشترک دارد، تفسیری را بازنشر کرد که رویدادهای خارکف را یک "فاجعه" و یک شکست کلی اطلاعات توصیف کرد.
در این پست پیش از پایان یافتن این مطلب آمده است: «اکنون میتوانیم نتیجه بیمسئولیتی جنایتکارانه را مشاهده کنیم.»
یکی دیگر از وبلاگ نویسان طرفدار پوتین با نام خلموگروف یک حساب کاربری به همان اندازه کوبنده توسط کانال تلگرامی پارتیزان از خط مقدم بازنشر کرد که اساساً مقامات روسیه را به ترک نیروها متهم می کرد.
در این پست آمده است: "سربازان با یک مسلسل و یک گونی پیاده بودند. آنها که توسط فرماندهی رها شده بودند، بدون اینکه راه را بدانند، به طور تصادفی راه افتادند."
این پوستر که خود را یک ملیگرای ارتدوکس روسی معرفی میکند، میگوید در حالی که نفرت از دشمن افزایش مییابد، «نفرت از دولت و فرماندهی بیش از پیش افزایش مییابد».
خلموگروف با اضافه کردن افکار خود گفت: "خداوندا، سربازان روسی را از ضربات از جلو و حتی بیشتر از ضربات در پشت نجات دهید."
تحلیل مشابهی از کانال تلگرام پیوتر لوندسترم منتشر شد.
هیچ تصویرگر حرارتی، جلیقه ضد گلوله، تجهیزات شناسایی، ارتباطات امن، کوپتر کافی، جعبه کمک های اولیه در ارتش وجود ندارد.»
وی با اشاره به برگزاری مراسم بزرگداشت آخر هفته در روسیه به مناسبت روز مسکو، روز تولد این شهر، افزود: شما یک میلیاردمین تعطیلات را جشن می گیرید، چه مشکلی دارید؟
روز شنبه، با ادامه روند، پوتین در حال افتتاح چرخ و فلک در مسکو بود.
مؤسسه مطالعات جنگ خاطرنشان می کند که "اعلام عقب نشینی باعث بیگانگی بیشتر وبلاگ نویسان روسی و جوامع ناسیونالیست روسی شد که از دیدگاه بزرگ کرملین برای تسخیر کل اوکراین حمایت می کنند."
حرکت بعدی پوتین
چهره های برجسته رسانه ای در روسیه تلاش می کنند فاجعه این هفته را به عنوان یک عملیات برنامه ریزی شده معرفی کنند. ولادیمیر سولوویف، مجری تلویزیون، یک تفسیر تلگرامی را بازنشر کرد که در آن اصرار داشت "دشمن، با خرید آسان پیشروی در بخش معینی از جبهه، به دام میراند."
این تفسیر می افزاید: «در حال حاضر، واحدهای روسی به طور هدفمند در حال تجدید قوا هستند، هر چند نشانه کمی از آن وجود دارد.
این سؤال پیش میآید که کرملین چگونه جنگ را پس از تحمل بدترین هفته آن در کل مبارزات انتخاباتی محاکمه میکند. به نظر می رسد که از واحدهای با کیفیت بالا کمبود دارد. برخی از گروه های تاکتیکی گردان موجود دوباره تشکیل شده اند. گردان های داوطلب در سراسر روسیه برای تشکیل یک سپاه سوم ارتش تشکیل شده اند. مقامات آمریکایی میگویند روسها با کمبود مهمات مواجه هستند، حتی برای تدارکات به کره شمالی مراجعه میکنند.
استپاننکو، در موسسه مطالعات جنگ، به سی ان ان گفت که موفقیت قابل توجه ضدحمله اوکراین، ارزیابی مجدد نحوه استفاده از سپاه جدید ارتش را وادار خواهد کرد.
استپاننکو، که استخدام و سازماندهی ارتش روسیه را مطالعه می کند، می گوید روس ها «ممکن است همچنان تلاش کنند تا از این واحدها برای متوقف کردن ضد حمله اوکراین در خارکف استفاده کنند، اگرچه هجوم واحدهای خام آموزش دیده و ناآماده به چنین عملیاتی بسیار کارساز خواهد بود. تلاش خطرناک."
او معتقد است که با توجه به نیاز روسیه به نیروی انسانی جدید، "به احتمال زیاد نیروهای روسی در هر صورت این عناصر را مستقیماً در خطوط مقدم جبهه مستقر می کنند، بر اساس گزارش ها مبنی بر اینکه برخی از گردان های داوطلب در حال حاضر در خط مقدم خرسون می جنگند."
ارتش روسیه همچنان می تواند قدرت قابل توجهی را از نظر نیروهای موشکی، توپخانه ای و موشکی خود به کار گیرد. اما علیرغم یک جابجایی فرماندهی عالی در حال حاضر، عملیات زمینی آن سازماندهی ضعیفی به نظر میرسد و استقلال کمی به فرماندهان واگذار شده است. هفته گذشته مسائل انگیزه و رهبری را آشکار کرده است.
وبلاگ نویسان روسی که از این حمله حمایت کرده اند می گویند که یک تجدید نظر اساسی لازم است. یکی اظهار داشت: "تغییر رویکرد در مورد جنگ در اوکراین لازم است. بسیج اقتصاد و صنعت. ایجاد یک مرکز کنترل سیاسی برای جنگ."
Strelkov به همین نتیجه رسید و گفت زمان آن رسیده است که "جنگ واقعی (با حکومت نظامی، بسیج ارتش و اقتصاد) را آغاز کنیم."
در طول این درگیری، پوتین از یک بسیج عمومی که ممکن است در داخل کشور نامحبوب باشد، اجتناب کرده است.
غیرممکن است که بدانیم آیا کرملین اکنون در تلاش برای تکمیل عملیات نظامی ویژه دو برابر خواهد شد یا به دنبال راه حلی از طریق مذاکره است.
با توجه به رویدادهای هفته گذشته، گزینه اول به نظر بلند مرتبه است. دومی تحقیرکننده خواهد بود. سومین احتمال، شاید محتملترین، این است که روسیه به حملات اینچ به اینچ خود ادامه میدهد و در عین حال قلمروی کمی را به خود اختصاص نمیدهد. اما اکنون با دشمنی روبروست که باد در بادبانش میوزد و کمکهای نظامی غرب برای ماههای زمستان آماده میشود.
پیشرویهای اوکراین در میدان نبرد، حمایت متفقین را جوان کرده است، با نشستی که در آلمان در آخر هفته برگزار شد، وعدههای بیشتری برای حمایت بلندمدت ارائه کرد.
شایان ذکر است: نیروهای اوکراینی روز دوشنبه ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) مناطق بیشتری را از روسیه پس گرفتند و در برخی نقاط با پیشروی برقآسا، مسکو را مجبور به عقبنشینی شتابزده از سرزمینهای اشغالی کردند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراینگفت که ارتش این کشور نزدیک به ۶ هزار کیلومتر مربع از اراضی تصرف شده از سوی نیروهای روسیه را پس رفته است.
وی در ویدئویی افزود: «از ابتدای سپتامبر، سربازان ما تا کنون ۶ هزار کیلومتر مربع از خاک اوکراین را در شرق و جنوب آزاد کردهاند و ما همچنان در حال حرکت به جلو هستیم.»
ارتش اوکراین با به اهتزاز درآوردن پرچمهای آبی و زرد این کشور بر فراز شهرهای تازه آزاد شده اعلام کرد که نیروهای این کشور بیش از ۲۰ منطقه را در ۲۴ ساعت باز پس گرفتهاند.
از سوی دیگر طبق گفته وزارت دفاع بریتانیا، نیروهای اوکراینی در روزهای اخیر قلمرویی به اندازه لندن و حومه آن را تصرف کردهاند.
در حالی شهرها یکی پس از دیگری از اشغال نیروهای روسیه خارج میشود که یک مقام محلی گفت که نیروهای کرملین علیه غیرنظامیان در این شهرها جنایتهایی مشابه آنچه در سایر مکانهایی که از سوی مسکو تصرف شده بود مرتکب شدهاند.
اوله سینیهوبوف، فرماندار منطقه خارکیف گفت: «در برخی مناطق، نیروهای ما به مرز ایالتی با فدراسیون روسیه رسیدهاند.»
وزارت دفاع روسیه در آخر هفته اعلام کرد که نیروهای آنها از دو منطقه خارج خواهند شد تا در منطقه شرقی دونتسک تجدید قوا کنند.
هنوز مشخص نیست که حمله برق آسای اوکراین میتواند نقطه عطفی در جنگ باشد یا خیر گرچه برخی از تحلیلگران هشدار دادند که جنگ احتمالا ماهها ادامه خواهد داشت.
اندیشکده آمریکا برای مطالعه جنگ در توییتی نوشت: «اوکراین جریان را به نفع خود تغییر داده است اما ضد حملات کنونی به معنی پایان جنگ نیست.»
از سوی دیگر پس از حملات روسیه به برخی زیر ساختها که باعث خاموشی در بسیاری از نقاط اوکراین شد، مقامات اوکراینی گفتند توانستهاند جریان برق و آب را برای ۸۰ درصد از ساکنان منطقه بازگردانند.
ولودیمیر تیموآکو، رئیس پلیس منطقه خارکیف گفت که حملات در این منطقه در روز دوشنبه ادامه یافت و یک مرکز اداری در مرکز شهر مورد اصابت موشک قرار گرفت که بخشی از آن آتش گرفت و یک نفر کشته شد.
مسکو نیز تایید کرد که اقدام به انجام حملات هوایی، موشکی و توپخانهای علیه مناطق بازپس گرفته شده در خارکیف کرده است.
اوکراین روز دوشنبه اعلام کرد که نیروهایش ۵۰۰ کیلومتر مربع را نیز در منطقه جنوبی خرسون باز پس گرفتهاند.