احتمال وقوع آشوب دوباره در سریلانکا

به گزارش جماران به نقل از سی ان ان  مقامات امنیتی سریلانکا و فرودگاه سریلانکا تایید کردند که گوتابایا راجاپاکسا، رئیس جمهور فراری سابق سریلانکا، اوایل روز شنبه به کلمبو بازگشت. این اقدام تهدیدی برای تشدید مجدد تنش ها در کشور بحران زده است.

راجاپاکسا، که زمانی با مشت آهنین بر سریلانکا حکومت می کرد، از زمان فرار شتابزده به مالدیو در 13 ژوئیه، تنها چند روز پس از آن که معترضان خشمگین به محل اقامت رسمی وی هجوم بردند و خواستار استعفای وی به دلیل مدیریت بدترین بحران مالی کشور در دهه های اخیر شدند، خود را پایین نگه داشته است. .

او هنوز توضیح نداده است که چرا در هفته‌های اخیر در میان ناآرامی‌های اقتصادی و سیاسی در کشور به سه کشور آسیایی سفر کرده است - یا چرا تصمیم گرفته است که اکنون به این کشور بازگردد.

برخی از فعالان اکنون خواستار اتهامات جنایی راجاپاکسا هستند، اما با باقی ماندن متحدان وی در قدرت، تحلیلگران می گویند محتمل نیست که پیگرد قانونی داشته باشد. و هنوز مشخص نیست که آیا بازگشت او به کشور جزیره ای 22 میلیونی تظاهرات بیشتری را برانگیخته است یا خیر.

به گفته تحلیلگران، پس از اقامت موقت در مالدیو، سنگاپور و تایلند، راجاپاکسا ممکن است کشورهایی را که مایل به ورود یا ماندن او هستند تمام کرده باشد.

و به گفته یک منبع به نقل از رویترز در 23 اوت، هزینه حفظ سبک زندگی او در خارج از کشور - از جمله جت شخصی، سوئیت ریاست جمهوری و امنیت - قبلاً به صدها هزار دلار رسیده بود.

عدم محبوبیت گسترده راجاپاکسا در سریلانکا تغییر بزرگی نسبت به روزهایی است که بسیاری در این کشور به دلیل شکست جدایی‌طلبان در یک جنگ داخلی چندین دهه از او به عنوان یک رهبر «شاه جنگجو» یاد می‌کردند.

حرکت از کشوری به کشور دیگر

اولین ایستگاه راجاپاکسا، ماله، پایتخت مالدیو بود که فقط 90 دقیقه از کلمبو فاصله دارد.

به گفته یک مقام بلندپایه امنیتی، هواپیمای او ابتدا اجازه فرود داده نشد تا اینکه محمد نشید، رئیس جمهور سابق مالدیو - رئیس کنونی پارلمان مالدیو - مداخله کرد.

اما سریلانکایی‌ها در ماله خوشحال نبودند - بسیاری برای اعتراض به ورود او به خیابان‌ها آمدند.

در پلاکارد یکی از معترضان نوشته شده بود: «او را به اینجا بیاندازید». یکی دیگر از این موارد می‌خواند: «دوستان عزیز مالدیویی، لطفاً از دولت خود بخواهید که از جنایتکاران محافظت نکند.

کمتر از 48 ساعت بعد، راجاپاکسا مجمع الجزایر را با پرواز عربستان سعودی به مقصد سنگاپور ترک کرد.

وزارت خارجه سنگاپور در 14 ژوئیه تایید کرد که راجاپاکسا اجازه ورود به ایالت-شهر جزیره را برای "بازدید خصوصی" داشته است.

وزارت خارجه سنگاپور در آن زمان گفت: «او نه درخواست پناهندگی کرده است و نه به او پناهندگی داده شده است».

چندین سازمان خبری گزارش دادند که راجاپاکسا متعاقباً به عربستان سعودی سفر خواهد کرد -- اما این دیدار هرگز محقق نشد.

مشخص نیست چرا، اگرچه برخی از تحلیلگران به دلیلی احتمالی در سیاست راجاپاکسا در سال 2020 اشاره کردند که به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و قربانیان مسلمان کووید-19 سوزانده شدند.

بر اساس بیانیه ای که در دسامبر از سوی سازمان همکاری اسلامی (OIC) که عربستان سعودی عضوی از آن است، این عمل "با احکام اسلامی ناسازگار بود". سازمان همکاری اسلامی ابراز نگرانی کرد و خواستار "احترام به مراسم تدفین در دین مسلمانان شد."

راجاپاکسا متعاقباً این سیاست را تغییر داد، اما قانون بحث برانگیز دیگری را اجرا کرد که طبق آن قربانیان مسلمان باید در یک مکان دورافتاده دولتی، بدون خانواده و بدون انجام آخرین مراسم مذهبی دفن شوند.

راجاپاکسا از سنگاپور رسما استعفای خود را به عنوان رهبر سریلانکا ارائه کرد.

او سپس خود را درگیر تحقیقات جنایی احتمالی در ایالت شهر به دلیل ادعای نقض حقوق بشر در زمانی که رئیس دفاع در طول جنگ داخلی 26 ساله سریلانکا بود یافت - اتهاماتی که او رد می کند.

در 23 ژوئیه، وکلای پروژه بین المللی حقیقت و عدالت (ITJP) یک شکایت جنایی با دادستان کل سنگاپور تسلیم کردند و خواستار دستگیری فوری راجاپاکسا شدند.

بر اساس گزارش سال 2011 سازمان ملل متحد، نیروهای دولتی سریلانکا مسئول سوء استفاده هایی از جمله گلوله باران عمدی غیرنظامیان، اعدام ها، تجاوز به عنف و ممانعت از رسیدن غذا و دارو به جوامع آسیب دیده بودند. گزارش سازمان ملل می‌گوید «تعدادی از منابع معتبر تخمین زده‌اند که ممکن است ۴۰ هزار غیرنظامی کشته شوند».

سخنگوی دفتر دادستان کل سنگاپور به CNN تایید کرد که شکایت ITJP را دریافت کرده اند، اما از اظهار نظر بیشتر خودداری کردند.

یاسمین سوکا سوکا، مدیر اجرایی ITJP گفت که ثبت شکایت در سنگاپور "بسیار نمادین" است زیرا "نشان می دهد که وقتی گوتابایا مصونیت اداری خود را از دست داد، در برابر قانون برابر است."

در 11 آگوست، راجاپاکسا با یک جت شخصی سنگاپور را به مقصد تایلند ترک کرد.

به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه تایلند، پاسپورت دیپلماتیک وی به وی اجازه می دهد تا حداکثر 90 روز بدون ویزا وارد کشور شود. این سخنگو افزود که اقامت رهبر برکنار شده موقتی بود و او به دنبال پناهندگی سیاسی نبود.

نخست وزیر تایلند، پرایوت چان اوچا، دلایل «بشردوستانه» را برای اجازه ورود راجاپاکسا به تایلند ذکر کرد - اما گفت که به رئیس جمهور سابق توصیه شده بود که دست از کار بکشد.

پرایوت در 10 اوت به خبرنگاران گفت: "این قول داده شده است که او به طور موقت در اینجا خواهد ماند. بدون ملاقات، و هیچ حرکتی."

در خانه در سریلانکا، فشار از طرف حامیان رهبر سابق بر رئیس جمهور جدید رانیل ویکرمسینگه - از متحدان راجاپاکسا - در حال افزایش بود تا به او اجازه دهد سالم بازگردد.

بر اساس بیانیه حزب سیاسی سریلانکا پودوجانا پرامونا (SLPP) که اکثریت قاطع پارلمان را دارد، در 19 اوت، برادر راجاپاکسا، باسیل راجاپاکسا، وزیر دارایی سابق، درخواست حمایت کرد تا اجازه بازگشت او را بدهد.

در بیانیه آمده است: «خواسته اصلی SLPP امنیت و امنیت رئیس جمهور سابق است.

حالا چه اتفاقی می افتد؟

سریلانکا روز پنجشنبه گامی به سوی ثبات اقتصادی برداشت و با صندوق بین المللی پول (IMF) برای وام 2.9 میلیارد دلاری به توافق موقت دست یافت.

هدف این برنامه چهار ساله بازگرداندن ثبات در کشوری است که با افزایش درآمد دولت و بازسازی ذخایر خارجی دچار کمبود غذا، سوخت و دارو شده است.

اما با توجه به اینکه صندوق بین المللی پول هنوز این وام را تایید نکرده است، سریلانکا با راه طولانی برای بهبود اقتصادی روبرو است و تحلیلگران می گویند مشخص نیست که آیا ورود راجاپاکسا دوباره اوضاع را در کشور شعله ور می کند یا خیر.

از زمانی که ویکرمسینگه در 21 ژوئیه سوگند یاد کرد، تظاهرکنندگان به زور توسط پلیس از مکان‌های اعتراضی خارج شدند و برخی به دلیل آسیب رساندن به اموال عمومی، در میان سایر جرایم ادعایی - حرکت‌هایی که توسط گروه‌های حقوق بشر و سیاستمداران مخالف محکوم شده‌اند، زندانی شدند.

ساتکوناتان، وکیل حقوق بشر، گفت: «قطعاً یک عنصر ترس وجود دارد. به سختی می توان گفت که آیا اعتراضات بیشتری وجود خواهد داشت یا خیر. اما البته هزینه زندگی همچنان بالاست و تورم در حال افزایش است.

و در حالی که میلیون‌ها نفر در کشور قادر به تهیه غذا یا سوخت نیستند، سبک زندگی راحت راجاپاکسا پس از بازگشت تهدیدی برای شعله‌ور کردن دوباره این وضعیت است.

ساتکوناناتان گفت: "این چیزی است که مردم من را به خیابان ها آورده است. آنها از این ریاکاری بسیار عصبانی می شوند."

به گفته سوکا، از ITJP، همچنین "بعید" است که رهبر سابق در مورد اتهامات جنایات جنگی مورد بازجویی قرار گیرد.

او گفت: طبقه سیاسی از او محافظت خواهد کرد و علیرغم فرار او، ساختارها و وفاداری‌هایی که او به آنها تکیه می‌کند هنوز دست نخورده است.

وی افزود: "همیشه این امید وجود دارد که یک گروه جامعه مدنی بی باک از دادگاه درخواست کند تا پرونده ای علیه او باز کند و دادستان کل و پلیس از چنین اقدامی حمایت کنند."
شایان ذکر است «گوتابایا راجاپاکسا»، رئیس جمهور سریلانکا، پس از یورش معترضانی که خواستار استعفای وی بودند، از مقر اقامت رسمی خود در پایتخت گریخت.