صدور طولانی‌ترین حکم زندان برای یک فعال مدنی زن در عربستان

به گزارش جماران به نقل از روزنامه گاردین یک دانشجوی عربستانی دانشگاه لیدز انگلیس که برای تعطیلات به وطنش بازگشته بود، از بابت داشتن حساب کاربری در توئیتر و دنبال کردن و بازانتشار مطالب مخالفان و فعالان حقوق بشری منتقد، توسط دادگاه عربستان به ۳۴ سال زندان محکوم شده است!

حکم مذکور از سوی دادگاه ویژه تروریستی عربستان چند هفته بعد از سفر جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به عربستان سعودی صادر شده است. پیشتر فعالان حقوق بشری عربستان هشدار داده بودند که این سفر رئیس جمهور آمریکا میتواند باعث تشویق مقامات عربستان برای سرکوبگری خود علیه مخالفان و فعالان دموکراسی خواه این کشور شود.

این پرونده همچنین به مثابه جدیدترین نمونه از سیاستهای محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در راستای هدف گرفتن کاربران عربستان منتقد فعال در توئیتر در کمپین سرکوبگرانه‌اش علیه مخالفان ریاض است، در حالی که او همزمان از طریق یک صندوق ثروت حاکمیتی عربستان، دارای سهامی به صورت غیرمستقیم در توئیتر است.

به گزارش روزنامه گاردین، "سلمی الشهاب" ۳۴ ساله، مادر دو فرزند کوچک است و ابتدا به خاطر آنچه که "جرم" استفاده از یک وب سایت اینترنتی برای "ایجاد ناآرامی عمومی و بی ثبات کردن امنیت مدنی و ملی" اعلام شد، به تحمل سه سال زندان محکوم شد. اما دادگاه تجدیدنظر عربستان روز دوشنبه حکم جدید  ۳۴ سال زندان و ۳۴ سال ممنوع السفر شدن را پس از درخواست دادستان عمومی از دادگاه برای بررسی سایر جرایم ادعایی مطرح شده علیه این زن صادر کرد.

بر اساس ترجمه اسناد دادگاه که توسط گاردین مشاهده شده است، اتهامات جدید شامل این ادعا است که سلما الشهاب  در اتهامات جدیدش همچنین متهم به "کمک به برخی افراد در ایجاد ناآرامی عمومی و بی ثبات کردن امنیت مدنی و ملی عربستان با دنبال کردن حسابهای توئیتری آنها" و انتشار مجدد توئیتهای آنها شده است. گمان برده می‌شود که الشهاب هنوز هم ممکن است بتواند درخواست تجدید نظر جدیدی در قبال این مجازات مطرح کند.

این در حالی است که سلمی الشهاب، نه در داخل عربستان و نه در داخل انگلیس، یک فعال برجسته سعودی پر سر و صدا به حساب نمی‌آمده است. او که در اینستاگرام تنها ۱۵۹ دنبال کننده دارد در توصیف خودش نوشته است که یک متخصص بهداشت دندان، مدرس پزشکی، دانشجوی دکترا در دانشگاه لیدز و استاد در دانشگاه شاهدخت نوره بنت عبدالرحمن، و همسر و مادر پسرانش، نوح و آدم، است.

پروفایل توییتر او نشان داد که او ۲۵۹۷ دنبال کننده دارد. شهاب در میان توئیت‌هایش با موضوعاتی نظیر خستگی و مشکلات ناشی از مشکل کووید و تصاویر فرزندان خردسال خود، گاهی اوقات توئیت‌های مخالفان سعودی ساکن تبعید را هم که خواستار آزادی زندانیان سیاسی در عربستان بودند بازنشر می‌کرد. به نظر می‌رسید که او در پرونده لجین الهزلول، یک فعال عربستانی حقوق زنان که قبلاً زندانی شده بود، از او حمایت کرده است.

یکی از کسانی که سلمی الشهاب را می‌شناسد درباره او گفت که او نمی‌تواند ظلم را هضم کند. او به عنوان یک زن تحصیلکرده و مشتاق کتابخوانی توصیف شده که در سال ۲۰۱۸ یا ۲۰۱۹ برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه لیدز به انگلیس آمد. او در دسامبر ۲۰۲۰ برای گذراندن تعطیلات به عربستان بازگشت و قصد داشت دو فرزند و شوهرش را با خود به انگلیس ببرد اما وی در آن زمان توسط مقامات عربستانی برای بازجویی فراخوانده شد و در نهایت به خاطر توییت‌هایش دستگیر و محاکمه شد.

«سلمی الشهاب» (34 ساله) زاده منطقه شیعه‌نشین احساء است که در دانشگاه لیدز انگلستان تحصیل می‌کند و اخیرا برای تعطیلات به عربستان رفته بوده است.

این گزارش تأکید کرده که این حکم از جانب دادگاه مبارزه با تروریسم عربستان و تنها چند هفته پس از سفر رئیس جمهوری امریکا به عربستان صادر شده است. این در حالی است که بسیاری نهادهای حقوق بشری هشدار داده بودند که سفر بایدن موجب افزایش فشارهای عربستان بر مخالفان و دموکراسی‌خواهان در این کشور می‌شود.

 این حکم را «تازه‌ترین نمونه حملات سرکوبگرانه ولیعهد عربستان علیه فعالان توئیتر» دانسته و افزوده که این در حالی است که عربستان خود در شرکت‌های مادر شبکه‌های جتماعی جهانی سرمایه‌گذاری‌های کلانی کرده است.

سلمی شهاب که دو فرزند دارد، نخست به اتهام «جرم» استفاده از اینترنت برای «برهم زدن امنیت» به 3 سال زندان محکوم شد اما در دادگاه تجدید نظر حکم وی به 34 سال زندان و 34 سال منع سفر به خارج از کشور افزایش یافت.

در دادخواست صادره علیه شهاب که نشریه «گاردین» به آن دست یافته، آمده که وی برای ایجاد آشوب و بر اهم زدن امنیت از طریق دنبال کردن صفحات توئیتری گروه‌های مخالف و بازنشر توئیت‌های آنان اقدام کرده است.

این همه در حالی است که بر اساس گزارش این دو نشریه، سلمی شهاب به هیچ وجه یک چهره مطرح و عمومی در شبکه‌های اجتماعی نبوده و فقط 159دنبال‌کننده در اینستاگرام و کم‌تر از 2 هزار دنبال‌کننده در توئیتر دارد و مطالبی که در صفحه خود منتشر کرده به حوزه تخصص دانشگاهی‌اش یعنی دندان‌پزشکی مربوط می‌شود.

سازمان عربستانی ـ اروپایی حقوق بشر حکم علیه این شهروند عربستانی را محکوم و آن را «طولانی‌ترین محکومیت زندان برای هر فعال سیاسی» توصیف کرد.

نشریه واشنگتن پست نیز صدور این حکم را نشانه «مسخره بودن تعهداتی که ولیعهد عربستان به رئیس جمهوری امریکا داد» شمرده است.

این همه در حالی است که سلمی شهاب اعلام کرده بود که 285 روز در زندان انفرادی به سر برده است.

«ابتکار آزادی» که یک نهادی غیر انتفاعی فعال در عرصه حقوق بشر در واشنگتن است نیز این حکم را طولانی‌ترین حکم علنی صادرشده علیه یک فعال حقوق زنان در عربستان خوانده است.

توییتر از اظهار نظر در مورد این پرونده خودداری کرد و به سؤالات خاصی در مورد تأثیر عربستان سعودی بر این شرکت پاسخی نداد. توییتر قبلاً به سؤالات گاردین در مورد اینکه چرا یکی از دستیاران ارشد شاهزاده محمد، بادر العساکر، اجازه دارد یک حساب توییتر تأیید شده با بیش از 2 میلیون دنبال کننده داشته باشد، علیرغم ادعاهای دولت ایالات متحده مبنی بر سازماندهی نفوذ غیرقانونی، پاسخ نداد. شرکتی که باعث شد کاربران ناشناس توییتر توسط دولت سعودی شناسایی و زندانی شوند. یکی از کارمندان سابق توییتر توسط یک دادگاه آمریکایی در ارتباط با این پرونده محکوم شده است. یکی از بزرگترین سرمایه گذاران توییتر، شاهزاده الولید بن طلال میلیاردر سعودی است که بیش از 5 درصد از توییتر را از طریق شرکت سرمایه گذاری خود، Kingdom Holdings، در اختیار دارد. در حالی که شاهزاده الولید هنوز به عنوان رئیس این شرکت فعالیت می کند، کنترل او بر این گروه با سؤالاتی در رسانه های ایالات متحده از جمله وال استریت ژورنال مواجه شد، پس از اینکه مشخص شد پادشاه عربستان - پسرعموی ولیعهد - در اسارت در این شرکت بوده است. ریتز کارلتون در ریاض به مدت 83 روز. این حادثه بخشی از یک پاکسازی گسترده‌تر به رهبری شاهزاده محمد علیه سایر اعضای خانواده سلطنتی و تجار بود و شامل اتهامات شکنجه، زورگویی و سلب مالکیت میلیاردها دارایی در خزانه عربستان سعودی بود.

در مصاحبه بلومبرگ در سال 2018 با شاهزاده الولید، که هفت هفته پس از آزادی وی در ریاض انجام شد، این میلیاردر اذعان کرد که ظاهراً در رابطه با آزادی خود که محرمانه بود، با دولت سعودی به "تفاهم تایید شده" رسیده است.

اخیراً، Kingdom Holding در ماه مه اعلام کرد که حدود 17 درصد از شرکت خود را به قیمت 1.5 میلیارد دلار به PIF، جایی که شاهزاده محمد رئیس آن است، فروخته است. این به نوبه خود، دولت عربستان را به سرمایه گذار غیرمستقیم قابل توجهی در توییتر تبدیل می کند. به گفته توییتر، سرمایه گذاران نقشی در مدیریت کسب و کار روزانه شرکت ندارند.

سازمان اروپایی حقوق بشر عربستان سعودی، حکم شهاب را محکوم کرد و گفت که این حکم طولانی‌ترین حکم زندانی است که تاکنون علیه هر فعالی صادر شده است. این سازمان خاطرنشان کرد که بسیاری از فعالان زن تحت محاکمه های ناعادلانه قرار گرفته اند که منجر به احکام خودسرانه شده و تحت "شکنجه شدید" از جمله آزار و اذیت جنسی قرار گرفته اند.

خالد الجبری، سعودی که در تبعید به سر می‌برد و خواهر و برادرش در این پادشاهی نگهداری می‌شوند، گفت که پرونده شهاب دیدگاه عربستان سعودی مبنی بر اینکه مخالفت با تروریسم برابری می‌کند را ثابت کرد.

وی با اشاره به ولیعهد گفت: «حکم شدید سلما در دادگاه تروریسم به دلیل توئیت‌های مسالمت‌آمیز، آخرین تجلی ماشین سرکوب بی‌رحمانه بن سلمان است». درست مانند قتل [جمال] خاشقجی [روزنامه‌نگار]، محکومیت او برای ایجاد امواج شوک در داخل و خارج از پادشاهی است - جرأت کنید از بن سلمان انتقاد کنید و در نهایت تکه تکه یا در سیاه‌چال‌های عربستان خواهید شد.»

در حالی که این پرونده مورد توجه گسترده قرار نگرفت، روزنامه واشنگتن پست روز سه شنبه سرمقاله ای تند درباره رفتار عربستان سعودی با دانشجوی لیدز منتشر کرد و گفت که پرونده او نشان می دهد که "تعهدات" رئیس جمهور در مورد اصلاحات "یک مسخره بازی" بوده است. حداقل، آقای بایدن اکنون باید با قدرت صحبت کند و بخواهد که خانم شهاب آزاد شود و به پسران 4 و 6 ساله‌اش در بریتانیا بازگردد و تحصیلات خود را در آنجا از سر بگیرد.