شخص شی جین‌پینگ، رهبر چین نقاط ضعف روسیه را که در جریان جنگ اوکراین آشکار شد، به دقت در دست تجزیه و تحلیل دارد.
به گزارش جماران، با افزایش شکست‌های نظامی روسیه در جنگ اوکراین، عقب‌نشینی اجباری نیروی زمینی روسیه برای سازماندهی مجدد و غرق شدن «مسکُوا» گل سرسبد ناوگان دریایی روسیه در دریای سیاه، اکنون توجه چین به این موضوع جلب شده که چگونه کشوری با توان نظامی کوچکتر و نیروی مسلح کمتر، یکی از قدرتمندترین ارتش‌های جهان را به زانو درآورد.
چین، با نگاهی بلندپروازانه در حال اصلاح ارتش خود است که همچون ارتش روسیه تاکنون به سبک شوروی پیشین بوده است. کارشناسان می‌گویند شخص شی جین‌پینگ، رهبر چین نقاط ضعف روسیه را که در جریان جنگ اوکراین آشکار شد، به دقت در دست تجزیه و تحلیل دارد زیرا برای ارتش خودش موسوم به ارتش آزادیبخش خلق و نیز در برنامه‌هایی که برای منطقه خودمختار تایوان در سر دارد، دانستن این موارد ممکن است مفید باشد.
تیلور فراول، مدیر برنامه مطالعات امنیتی در مؤسسه فناوری ماساچوست به خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید: «با در نظر گرفتن عملیات روسیه در اوکراین، پرسش بزرگی که شی و رهبری ارتش آزادیبخش باید از خود بپرسند، این است که آیا ارتشی که اصلاحات و نوسازی گسترده‌ای را پشت سر گذاشته، قادر به اجرای عملیاتی بسیار پیچیده‌تر از عملیات روسیه در اوکراین خواهد بود یا نه.»
نیروهای مسلح روسیه بیش از یک دهه است که تحت یک فرآیند گسترده اصلاحات و سرمایه‌گذاری قرار گرفته‌اند و درس‌های آموخته شده از جنگ در گرجستان، چچن، سوریه و الحاق کریمه به هدایت این روند کمک کرده است. با این حال، جنگ اوکراین نقاط ضعف این ارتش را از بالا به پایین آشکار کرده است.
کارشناسان از این شگفت‌زده‌اند که روسیه چگونه با آمادگی ظاهراً کم و عدم تمرکز به اوکراین حمله کرد و در محورهای متعدد و با هماهنگی ضعیف نتوانست به طور مؤثر عملیات هوایی و زمینی را ترکیب کند.
غذای سربازان تمام شده و خودروها خراب شده‌اند. مسکو همزمان با افزایش تلفات سربازانش، نیروهای خود را از پایتخت، کی‌یف دور کرده تا دوباره آنها را سازماندهی کند. هفته گذشته پس از اینکه اوکراین اعلام کرد به رزمناو مسلح به موشک هدایت‌شونده «مسکوا» شلیک کرده، این ناو غرق شد. روسیه علت غرق شدن این هواپیما را آتش‌سوزی در کشتی عنوان کرد.
یوان گراهام، کارشناس ارشد مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی مستقر در سنگاپور می‌گوید: «در هر سطحی که روسیه این کارزار را دنبال کند، برایش بسیار سخت است. پوتین که از نزدیک درگیر اصلاحات نظامی روسیه بوده، تا حدود یک هفته پیش حتی یک فرمانده کل را برای این عملیات منصوب نکرد چون ظاهراً انتظار پیروزی سریع را داشت و ارزیابی‌اش از شکست مقاومت اوکراین اشتباه فاحشی بود.»
گراهام افزود: «این برای او یک جنگ بسیار شخصی است و فکر می‌کنم این انتظار که هدف سهل‌الوصول باشد، خودش بزرگترین شکست است.»
تصمیمات پوتین این پرسش را به ذهن می‌آورد که آیا ارزیابی دقیقی از پیشرفت اصلاحات نظامی و توانایی‌های اوکراین به او داده شده یا فقط چیزی به او گفته شده که می‌خواسته بشنود.
به نظر تیلور فراول نیز، شی که او هم رهبری اقتدارگراست و نقش فردی در اصلاح نظامی کشورش داشته است، اکنون قاعدتا باید دچار نگرانی شده باشد.
او گفت: «شی به‌طور خاص ممکن است از خود بپرسد که آیا درباره کارآمدی ارتش آزادیبخش خلق در جنگی شدید، گزارش‌های دقیقی به او داده می‌شود یا خیر.»
دیوید چن، مشاور ارشد «فناوری سنترا» که یک شرکت خدمات دولتی مستقر در ایالات متحده است، به خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید: «چین اخیراً در هیچ جنگ عمده‌ای شرکت نکرده تا توان نظامی‌اش محک زده شود. آخرین جنگ مهم چین در سال ۱۹۷۹ میلادی علیه ویتنام بوده است.»
چن گفت: «آنچه برای کمیسیون مرکزی نظامی (چین) فراخوان بیدارباش می‌دهد، این است که احتمالا عواملی ناشناخته‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌کنند در چنین نبردهایی دخیل هستند. تجربه روسیه در اوکراین نشان داده که آنچه روی کاغذ در آکادمی علوم نظامی یا دانشگاه دفاع ملی باورپذیر است، در دنیای واقعی بسیار پیچیده‌تر می‌شود.»
شی، پسر یک فرمانده انقلابی که خودش هم مدتی در یونیفرم ارتش خدمت کرده بود، در سال ۲۰۱۵میلادی یعنی سه سال پس از به عهده گرفتن رهبری کمیسیون نظامی مرکزی، اصلاحات نظامی را آغاز کرد.
به این ترتیب شمار کل نیروهای مسلح با ۳۰۰ هزار نفر کاهش به کمتر از ۲ میلیون نفر رسید، تعداد افسران به یک سوم کاهش یافت و تأکید بیشتری بر درجه‌داران برای رهبری میدان شد.
یوئه گانگ، تحلیلگر نظامی مستقر در پکن می‌گوید که در ارتش چین سنت انقلابی احترام به سربازان رده پایین‌تر وجود دارد، در حالی که ضعف نیروهای روسی در اوکراین هنگامی آشکار شد که سربازان می‌خواستند در خط مقدم تصمیم‌گیری کنند.
یو گفت: «سربازان چینی برای این که افکار و دیدگاه‌های خود را هنگام بحث در مورد نحوه جنگیدن مطرح کنند، تشویق هم می‌شوند.»
هفت منطقه نظامی چین اکنون در قالب پنج فرماندهی سازماندهی شده است. استعداد نفرات ارتش کاهش یافته و نظام تدارکات برای افزایش کارایی ساماندهی مجدد شده است. نسبت پشتیبانی به واحدهای رزمی افزایش یافته و تأکید بیشتری بر واحدهای متحرک و آبی-خاکی می‌شود.
شی همچنین به دنبال پایان دادن به فساد افسارگسیخته در ارتش بوده و بلافاصله پس از به دست گرفتن قدرت، دو ژنرال ارشد سابق را تحت تعقیب قرار داده است. یکی از آن دو ژنرال به حبس ابد محکوم شد و دیگری قبل از به نتیجه رسیدن پرونده فوت کرد.
به گزارش یورونیوز، ارتش چین بسیار غیرشفاف بوده و خارج از حیطه اختیارات قضات غیرنظامی و بازرسان فساد است. بنابراین دشوار است که بدانیم این نهاد تا چه حد از اقداماتی مانند فروش کمیسیون و رشوه دادن در قراردادهای مربوط به طرح‌های دفاعی محروم شده است.
برای شی، مأموریت اصلی ارتش همچنان حفاظت از حزب کمونیست حاکم است و او در سیاست نفی نزدیکی ارتش و ملت، از پیشینیان خود پیروی کرده است.
به نظر گراهام، با توجه به اولویت‌های سیاسی مهم شی، احتمالا درس‌هایی که او از جنگ اوکراین می‌گیرد بی‌فایده است.
او می گوید: «شی جین پینگ همیشه از راه حل سیاسی استفاده خواهد کرد، زیرا او یک متخصص نظامی یا متخصص اقتصادی نیست. من فکر می‌کنم درس‌های نظامی باید از یک فیلتر سیاسی عبور کنند، بنابراین مطمئن نیستم که چین درس‌هایی را که فراوان و در معرض دید همگان است، بپذیرد.»
هدف اعلام شده برای اصلاحات نظامی چین «مبارزه برای پیروزی در جنگ‌ها» در برابر «دشمن قوی» است و «دشمن قوی» اصطلاحی است که عموما به ایالات متحده اطلاق می‌شود.
چین مبالغ هنگفتی را به تهیه تجهیزات و ادوات جدید اختصاص داده است، تمرین‌های آموزشی واقع‌بینانه‌تری را آغاز کرده و با مطالعه جنگ آمریکا در عراق، افغانستان و کوزوو به دنبال اصلاح دکترین جنگی خود است.
چین مدعی است تایوان متعلق به این کشور است و کنترل این جزیره جزء کلیدی اندیشه سیاسی و نظامی پکن است. در ماه اکتبر، شی بار دیگر تکرار کرد که «اتحاد مجدد ملت باید محقق شود و قطعا محقق خواهد شد».
سیاست دیرینه واشنگتن حمایت سیاسی و نظامی از تایوان بوده است، در حالی که به صراحت قول دفاع از آن در برابر حمله چین را نداده است.
اینجا هم مانند ارزیابی پوتین از اوکراین، به نظر می‌رسد شی جین‌پینگ معتقد نیست که تایوان تلاش زیادی برای برپایی جنگ بکند. پکن به طور معمول مشکلات خود با جزیره را به گردن گروه کوچکی از هواداران استقلال طلب و حامیان آمریکایی آنها می‌‌اندازد.
در همین حال، رسانه‌های چینی که کاملاً تحت کنترل دولت هستند، می‌گویند تایوانی‌ها به خودی خود به نبرد با چین نمی‌پردازند، چون آنها را «هموطنان چینی» خودشان می‌دانند.
فراول می‌گوید: «اکنون واکنش سریع بسیاری از کشورها برای اعمال تحریم‌های سخت و هماهنگ علیه روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین همچنین تمایل به تأمین اسلحه با فناوری پیشرفته اوکراین، می‌تواند باعث شود که شی جین‌پینگ در رویکرد خود در برابر تایوان تجدیدنظر کند و با واکنش سریع کشورهای پیشرفته صنعتی و اتحادی که نشان داده‌اند، شی احتمالاً نسبت به تایوان محتاط‌‌تر و کمتر شجاع خواهد بود».
اما دیوید چن، مشاور ارشد «فناوری سنترا» نظر دیگری دارد؛ به گفتۀ او تجربه جنگ اوکراین به چین فهماند که می‌تواند با حمله‌ای محدودتر، مانند تصرف یک جزیره کوچک در اطراف تایوان از این حمله به عنوان آزمایشی برای ارتش خود در نبردی واقعی بهره بجوید.
