حکومت طالبان آینده دختران افغانستان را تباه می کند

به گزارش جماران به نقل از گاردین من یک زن ساکن کابل هستم و یک معلم هستم. تا هشت ماه پیش، من یکی از کارکنان شهر دانش (COK) بودم، یک مرکز آموزشی که به زنان کمک می‌کرد تا به دانشگاه بروند و شغل مورد نظر خود را دنبال کنند. من از طریق کار خود شاهد جاه طلبی و امید بسیاری از زنان در کشورم بودم. از زمانی که طالبان برگشتند، زندگی ما به شدت تغییر کرده است. ما مانند بدن های متحرک بدون روح هستیم. رویاهای ما، و دانشی که می توانستیم داشته باشیم، از بین رفته است.

من همیشه معتقد بودم که تاریخ یک پیشرفت است، اما در چند ماه گذشته شاهد قهقرایی سریع کشورم به قرون وسطی بودم. پیش از این، زنان و دختران هنوز گام های کوچکی به سوی آینده ای بهتر برمی داشتند. اکنون تنها رفتن به مدرسه برای صدها هزار نفر از آنها به آرزویی دست نیافتنی تبدیل شده است. قبل از اینکه طالبان به قدرت برگردند، زندگی ما بسیار عالی بود. دانش آموزان جوان من هر روز جان خود را به خطر می انداختند تا به مدارس و مراکز آموزشی مانند ما که هدف جنگ بودند برسند. اما لحظه ای که دختران وارد مدرسه شدند، شکوفا شدند - علیرغم حملات خونین بیرون و وضعیت وخیم اقتصادی و امنیتی، من می توانستم امید آنها را برای مشاغل پربار به عنوان پزشک، مهندس و وکیل ببینم.

اما دیپلمات آمریکایی زلمی خلیل زاد که بر سر "توافقنامه صلح" ایالات متحده با طالبان مذاکره می کرد، تنها با یک ضربه قلم، ما را در ظرف چند ساعت به چاله تاریکی از جهل، وحشت و بی رحمی انداخت.

چند ماه پیش، طالبان متعهد شدند که مدارس دخترانه را بازگشایی کنند. جای تعجب نیست که آنها اکنون از این تعهد عقب نشینی می کنند. زنان نمی توانند بدون برقع کار کنند یا از خانه خارج شوند، نمی توانند بخندند، آرایش یا کفش پاشنه دار بپوشند، نمی توانند با مردی که محرم آنها (پدر، برادر، شوهر یا پسر) نیست باشند. آنها نمی توانند به مدرسه یا دانشگاه بروند.

من به عنوان یک معلم رویای این را داشتم که شاگردانم پزشکان، مهندسان، وکلا، دانشمندان، هنرمندان و کارشناسان فنی آینده افغانستان شوند و افراد بی‌شماری را برای انجام همین کار الهام بخشید. با تسلط مجدد طالبان بر کشور ما، مکتب ما مجبور به تعطیلی شد. بسیاری از معلمان من از ترس جان خود از کشور ما گریخته اند.

به یاد دارم که این خبر را به شاگردانم گفتم. بعضی از آنها گفتند: «این حق ما نیست؟ آیا تحصیل جرم است؟ به خاطر خدا، میلیاردرها به فضا می روند و ما حتی اجازه حضور در مدرسه را نداریم!» غرب در طول چند دهه بازی وحشتناکی با کشور ما انجام داده است. من فکر می کنم این بزرگترین جنایت علیه بشریت است که هرگز اجازه ندهیم یک کشور پیشرفت کند. ایالات متحده و متحدانش سرزمین مادری ما را که قبلاً کتک خورده بود به دسته ای از جنایتکاران و تروریست ها سپردند و این زنان و دختران هستند که اکنون بهای آن را می پردازند.

افغانستان به دور از آزادی است، بنابراین مسئولیت کمک به فشار برای تغییر در کشور ما بر عهده کسانی است که خارج از مرزهای ما هستند که آزادی و ابزاری برای بلند کردن صدای خود دارند. در نهایت، سیاست‌ها و رویکردی که ایالات متحده و دیگر قدرت‌های غربی در قبال رفاه، برابری و توانمندسازی زنان در سرتاسر جهان دارند، تنها در صورتی تغییر خواهد کرد که مردم کشورهایشان آن را بخواهند. و بنابراین پیام من برای شما مردم غرب است که این دولت ها را انتخاب می کنید. شما تعهد اخلاقی دارید که پناهندگان بیشتری را از افغانستان و سایر کشورها بپذیرید و کمک به سازمان هایی را که برای توانمندسازی و حمایت از زنان در خطرناک ترین مکان های جهان کار می کنند، افزایش دهید.

اگر سیاستمدارانی که در حال حاضر در قدرت هستند، تمایلی به برداشتن این اقدامات ندارند، ضروری است که مردم غربی برای جایگزینی آنها با رهبرانی که این کار را انجام دهند، اقدام کنند. شما قدرت انتخاب نمایندگان خود را دارید، اما ما نداریم. من به عنوان یک زن ساکن کابل، از شما می خواهم که همبستگی و شجاعت خود را نشان دهید و از ما حمایت کنید و در کنار ما باشید. به ما کمک کنید یک بار دیگر زنان و دختران را توانمند کنیم.

شایان ذکر است وزارت معارف حکومت طالبان، هفت ماه پس از به قدرت رسیدن، در روز بازگشایی مدارس دخترانه، اعلام کرد که تمام مدارس دخترانه تا اطلاع ثانوی بسته خواهد بود.

به گفته عزیز احمد ریان، سخنگوی وزارت معارف طالبان، تصمیم نهایی درباره باز شدن دوباره این مدارس از سوی رهبری امارت اسلامی گرفته خواهد شد.

اما در اطلاعیه‌‌‌ای که در این زمینه صادر شده، علت این تعطیلی، نبود «لباس مکتب» مناسب عنوان شده است.

وزارت معارف حکومت طالبان در این باره توضیح داد:هرگاه مطابق شریعت، رسم و رواج و فرهنگ افغانی لباس مکتب طراحی شود، آن گاه بر اساس حکم رهبری طالبان مکاتب دخترانه آغاز خواهد شد.

این خبر در شرایطی اعلام شد که طالبان، پس از روی کار آمدن، مدارس دخترانه را تعطیل کرده بود، اما روز چهارشنبه، سوم فروردین، قرار بود ده‌ها هزار دانش‌آموز دختر در افغانستان به مدرسه بازگردند.

پیش از این گروه طالبان تنها به دختران تا کلاس ششم اجازه حضور در مدرسه‌ها را داده بود.

طلوع‌نیوز در افغانستان روز چهارشنبه ویدئوی مصاحبه‌ای را منتشر کرد که در آن یک دختر دانش‌آموز از بسته ماندن مدارس به گریه می‌افتد.

بهانه نبود لباس مناسب مدرسه در شرایطی موجب تعطیلی مدارس دخترانه شده که به گزارش رادیو آزادی، طالبان محدودیت‌هایی چون حجاب کامل اسلامی و تدریس از سوی معلمان زن برای دختران را اجرا کرده بود.

در مناطق روستایی نیز بر اساس محدودیت حکومت طالبان و کمبود معلمان زن، مردان مسن به دختران دانش‌آموز درس می‌دادند.

گروه طالبان پس از به قدرت رسیدن، محدودیت‌های بسیاری را برای زنان به ویژه در زمینه تحصیل اعمال کرده است.

انعام الله سمنگانی، سخنگوی گروه طالبان در پاسخ به درخواست برای تایید گزارش‌ها مبنی بر اینکه دختران به خانه فرستاده شده‌اند، به خبرگزاری فرانسه گفت: «بله درست است.»

خبرگزاری فرانسه نوشت، او بلافاصله دلیل را توضیح نداد، در حالی که عزیز احمد رایان، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش طالبان گفت: «ما اجازه اظهار نظر در این مورد را نداریم.»

یک تیم خبرگزاری فرانسه در مکتب «لیسه زرغونه» در کابل در حال فیلمبرداری بود که معلمی وارد شده و دستور داد همه به خانه‌های خود بروند.

بر اساس این گزارش، دانش‌آموزان که برای اولین بار از زمانی که طالبان قدرت را در اوت سال گذشته به دست گرفتند، به کلاس بازگشتند، با چشمان گریان وسایل خود را جمع کرده و به خانه برگشتند.

گفتنی است که جامعه بین المللی یکی از شرایط به رسمیت شناختن دولت طالبان را «دادن حق تحصیل برای همه» تعیین کرده است.

پلوشه، معلم یکی از مکاتب دخترانه در کابل گفت: «شاگردانم را می‌بینم که گریه می‌کنند و تمایلی به ترک کلاس ندارند.»

دبورا لیون، فرستاده سازمان ملل متحد، گزارش‌های مربوط به تعطیلی مکاتب دخترانه را «ناراحت کننده» خواند و خواستار توضیح دلیل آن شد.

زمانی که طالبان در ماه اوت گذشته کنترل افغانستان را به دست گرفت، مکاتب به دلیل همه‌گیری کووید-19 بسته بود، اما دو ماه پس از آن فقط پسران و دختران تا کلاس شش اجازه داشتند به مکتب بروند.

این نگرانی وجود داشت که طالبان تمام تحصیلات رسمی را برای دختران تعطیل کند، همانطور که در اولین دوره قدرت خود از سال 1996 تا 2001 انجام داد.

طالبان قبلا اعلام کرد که قرار است 23 مارس تمام مکاتب دخترانه در سراسر این کشور باز شود، اما به نظر می‌رسد این کار فقط در تعدادی از شهرها صورت گرفته است.

لطیفه همدرد، مدیر «لیسه گاوهرشاد بیگم» در ولایت (استان) هرات، به خبرگزاری فرانسه گفت: همه دانش آموزانی که امروز می‌بینیم برگشتند و بسیار خوشحال هستند.

خدیجه (نام مستعار) که پس از اعتراضات خیابانی "به دست طالبان بازداشت و زندانی" شد گفت: "افغانستان اکنون با کمبود شدید معلم و آموزگار مواجه است. پس از آنکه طالبان در ماه آگوست/اوت سال گذشته قدرت را در افغانستان به دست گرفت مکاتب دخترانه بسته شد و معلمان حقوقی دریافت نمی‌کردند که در نتیجه بسیاری از آنها مجبور شدند به کشورهای همسایه فرار کنند."

او گفت که "از سوی دیگر نصاب تعلیمی (سرفصل‌های درسی) طالبان هنوز آماده نیست، آنها در نظر دارند از کتابی بنام "در جنگ فکری با غرب" در مدارس استفاده کنند."

"خدیجه" می‌گوید: "اگر مردم افغانستان از زنان معترض در نخستین روزهای به قدرت رسیدن طالبان حمایت می‌کردند، امروز درهای مکاتب به روی دختران بسته نمی‌ماند."

او می‌افزاید که "مردم افغانستان هیچ‌گاهی اتحاد نداشته اند، در روزهای اول وقتی طالبان درهای مکاتب را بستند، باید تمامی دانش‌آموزان و معلمین در سراسر افغانستان به خیابانها می‌ریختند و دست به تظاهرات همگانی می‌زدند تا اکنون ما با چنین سرنوشتی سردچار نمی‌شدیم".

خدیجه گفت روزهای اول وقتی در خیابانها راهپیماهی و اعتراض می‌کردیم، برخی "عابرین، به‌ویژه مردهایی با رکیک‌ترین کلمات به ما فحش و دشنام می‌دادند. دکاندارها به ما می‌گفتند شهر کابل را شما کثیف کرده‌اید. زنان معترض را فاحشه، تن‌فروش و غرب‌زده لقب داده بودند."

او می‌گوید آنها که برای احقاق حقوق تمام زنان و دختران افغانستان به جاده می‌رفتند، حمایت مردم را با خود نداشتند و در نتیجه بهای سنگینی را پرداختند. خدیجه گفت:"ما قربانی دادیم، به زندان رفتیم، شکنجه شدیم، نام ما بد شد، حالت روحی ما شدیدا صدمه دید، از آن زندان رها شدیم ولی اکنون در اسارت خانگی به سر می‌بریم و از ترس و وحشت زیاد اصلا خواب ندارم."

دختر دیگری به نام مستعار عزیزه از مزارشریف همزمان که از خانواده‌ها می‌خواست که در "این شرایط دشوار در کنار دختران‌شان باشند و آنها را دلداری بدهند"، گفت: "با تاسف بسیاری از خانواده‌های را که من می‌شناسم اصلا نگران حال دختران خود نیستند، برعکس (حتی) خوشحال‌اند که به دختران‌شان اجازه رفتن به مکتب داده نشده است."

او افزود که این خانواده‌ها همفکر و همسو با چند مولوی و طالبانی هستند که به گفته او "هیچ آگاهی از دین و آموزش و پرورش ندارند ولی در باره سرنوشت یک ملت و قشر جوان که می‌خواهد یک آینده روشن داشته باشد، تصمیم می‌گیرند".

"بدترین تجربه دوران معلمی"

سمیرا معلم دوره ابتدایی است، اما اتفاق روز چهارشنبه سوم ماه حمل/فروردین را به عنوان "خرابترین تجربه دوران معلمی‌" در ذهن‌اش نقش بسته‌است.

او با بغضی در گلویش گفت:"دخترها بسیار گریه کردند، بسیار جگرخون بودند، یک روز واقعا بدی بود. امروز خرابترین تجربه دوران معلمی‌ام بود."

سمیرا در مورد روزی حرف می‌زند که طالبان فقط دو روز پس از آن اعلام کرد که تمام مکاتب از جمله مکاتب دخترانه در افغانستان بازگشایی خواهند شد.

او افزود که "چرا؟"

"آنچه دل سنگ و کوه را در داخل افغانستان آب کرد، گریه و زاری دختران ناامید و دل شکسته‌ای بود که سر به زیر و با چشمان اشک‌بار از پشت در مکاتب به خانه‌ بازگشتند. شماری از آنها از این تصمیم طالبان سردرنمی آوردند و می‌پرسیدن، چرا؟"

دختری از لیسه تجربوی (حرفه‌ای) مزارشریف در شمال افغانستان می‌گوید:"یگانه امید ما مکتب بود که آن را هم از ما گرفتند. زنان به چه دلیلی باید همیشه در خانه باشند؟ ما چه جرمی را مرتکب شده‌ایم که باید در چهاردیواری خانه زندانی باشیم."

دختر دیگری که او هم نمی‌خواهد از وی نام ببریم، می‌گوید: "امروز با شوق و علاقه‌ زیادی به مکتب رفتیم اما درهای مکاتب را بروی ما باز نکردند و گفتند که از طرف امارت اسلامی به آنها اجازه داده نشده مکاتب را بروی دختران بازکنند. ما با بسیار ناامیدی و جگرخونی برگشتیم. مسله‌ای حجاب برای امارت اسلامی یک بهانه است. ما همیشه پوشش اسلامی را رعایت می‌کنیم. این صرف یک بهانه است و آنها تصمیم ندارند درهای مکاتب را بروی دختران باز کنند."

دختر دیگری که صنف (کلاس) دهم مکتب است می‌گوید:"برای رفتن به مکتب لحظه شماری می‌کردم، با هزاران امید به مکتب رفتم ولی در اولین روز در را بروی ما بستند. حضرت محمد پیامبر اسلام فرموده که علم بر مرد و زن فرض است، نمیدانم طالبان چرا این حق را از ما می‌گیرند."

دختر دیگری می‌پرسد: "گناه ما چیست؟ چرا حق تحصیل را از ما می‌گیرند. ما پوششی را که طالبان برای ما مد نظر گرفته‌اند پذیرفته‌ایم، با پوشش اسلامی به مکتب رفتیم. ولی آنها با بهانه‌های بی‌مورد مانع تحصیل ما می‌شوند."

دختران در برخی مکاتب همه یک صدا در مقابل این تصمیم طالبان اعتراض کردند و گفتند که همه با پوشش اسلامی به مکاتب رفته بودند. با این وجود وزارت معارف طالبان در پاسخ به این واکنش‌ها گفته است که پس از تصمیم‌گیری در مورد لباس دانش‌آموزان دختر و معلمان مطابق با "قوانین شرعی و سنتی افغانستان" مکاتب متوسطه و لیسه دختران بازگشایی خواهند شد.

"طالبان تغییر نکرده‌اند"

حمیرا قادری، نویسنده و فعال حقوق زنان گفت "پوشش اسلامی یک بهانه‌ است و طالبان در نظر ندارند مکاتب دخترانه را بازکنند."

خانم قادری گفت:"من نمی‌دانم که پوشش اسلامی برای طالبان یعنی چه؟ آیا هدف آنها پوششی جدا از فرهنگ افغانستان است؟ دختران بدون پوشش اسلامی اصلا به مدارس نمی‌روند. خیلی حیف است که در چنین شرایطی این همه ممنوعیت را بر دختران افغانستان وارد کنیم. افغانستان یک کشور اسلامی است و پوشش دختران هم کاملا اسلامی است. طالبان تغییر نکرده‌اند، طالبان زنان را همیشه محل و منبعی برای نشان دادن ایدیولوژی‌های سختگیرانه خودشان می‌دانند."

این نویسنده و فعال حقوق زنان می‌افزاید که ما فکر می‌کردیم که این گروه به خاطر دنیا و به خاطر اینکه حداقل به رسمیت شناخته شوند، بخواهند اصول خود را کمی تغییر بدهند. ولی این ناامیدی را که امروز برای همگی ما خلق کردند، یک‌بار دیگر ثابت کردند که طالبان قرار است به گفته او همچنان "بر طبل جهل بکوبند و این سرزمین را از همان اندک پیشرفت های که کرده بود هم محروم کنند".

یکی از خواسته‌های جامعه جهانی این است که طالبان قبل از دسترسی به کمک‌های خارجی به زنان و دختران حق تحصیل و کار را بدهند. اما این تصمیم آنها در مورد بسته نگه داشتن مکاتب دخترانه نه تنها سردرگمی و ناامیدی را در داخل کشور بوجود آورده، بلکه جامعه جهانی را نیز ملزم کرده است تا رویدادهای افغانستان را از نظر به دور نداشته باشند. آنها بار دیگر یادآوری کرده‌اند که طالبان را براساس بر عملکردهای قضاوت خواهند کرد نه براساس آنچه که آنها می‌گویند.

طالبان محدودیت‌های زیادی را بر زنان در افغانستان تحمیل کرده‌اند، این گروه حتی لباس‌هایی را که زنان می‌پوشند نظارت می‌کنند و از سفر به خارج از شهرهای‌شان به تنهایی جلوگیری می‌کنند.

همه مدارس در افغانستان به دلیل همه‌گیری کرونا از زمانی که طالبان در ماه اوت کنترل این کشور را به دست گرفت، بسته شدند. دو ماه بعد از آن، تنها به پسران و دختران مقاطع پایین‌تر از ششم (در برخی ولایات) اجازه داده شد، به مدرسه بازگردند.

وزارت معارف طالبان هفته گذشته اعلام کرده بود که مدارس در تمامی مقاطع تحصیلی برای دختران و پسران در چندین ولایت بازگشایی خواهند شد.

داستان محرومیت زنان در افغانستان از بسیاری حقوق مسلم، از جمله حق تحصیل، داستان تازه‌ای نیست. در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ هم که طالبان در این کشور بر سر قدرت بود، دختران از تحصیل و ورود به بسیاری از حرفه‌ها و مشاغل محروم بودند.