فعالان حقوق زنان افغانستان در مواجهه با ناپدید شدن، ضرب و شتم و ارعاب، ساکت در خیابان ها اعتراض می کنند.
به گزارش جماران به نقل از واشنگتن پست: طالبان طی بیش از پنج ماه گذشته که بر افغانستان مسلط شده‌اند، محدودیت‌های زیادی علیه مردم افغانستان، به‌ویژه زنان وضع کرده‌اند. این گروه زنان را از کار در بیشتر ادارات دولتی منع کرده‌اند.
هفته‌هاست که گزارش‌های مربوط به بازداشت این زنان در افغانستان، کارزارهای آنلاین و نگرانی گروه‌های حقوق بشر را برانگیخته است. این فعالان در اواسط ژانویه در تظاهرات مسالمت آمیز در کابل شرکت کرده بودند و خواستار حق کار، تحصیل و حقوق سیاسی زنان تحت حکومت طالبان بودند.
شش روز از ربوده شدن دو فعال حقوق زنان می گذشت. جنگجویان طالبان در خیابان در جستجوی معصومه همت بودند. او به همراه یکی دیگر از فعالان داخل خانه اش بود که همسایه زنگ زد و به او هشدار داد. وقتی همت کلمه "طالبان" را شنید، از ترس تلفن را قطع کرد.
همت 28 ساله به یاد می آورد که به دنبال راهی برای فرار بود فکر می‌کرد که او را نیز می‌برند و ناپدید می‌شود.
در حالی که طالبان تلاش می کند جهان را متقاعد کند تا دولت خود را به رسمیت بشناسد و از آن حمایت مالی کند، سرکوب خشونت آمیز مخالفان را آغاز کرده است. در هفته‌های اخیر، جنگجویان طالبان فعالان حقوق زنان، به‌ویژه آنهایی را که به محرومیت طالبان از حقوق اولیه‌شان معترض بودند، هدف قرار داده‌اند.
به گفته 12 فعالی که واشنگتن پست با آنها مصاحبه کرده است، ستیزه جویان مسلح تظاهرکنندگان زن را مورد ضرب و شتم قرار داده اند، اسپری فلفل به صورت آنها پاشیده و آنها را با وسایل برقی شوکه کرده اند. زنان دیگری نیز تماس ها و پیامک های تهدیدآمیزی دریافت کرده اند و در شبکه های اجتماعی مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند. چند نفر گفتند که شبه نظامیان در تلاشی آشکار برای ارعاب آنها را تعقیب کردند. خیلی ها مخفی شدند، همه پذیرفتند که در پرونده صحبت کنند زیرا چهره و نام آنها برای طالبان شناخته شده است.
افراد مسلح در شامگاه 19 ژانویه، دو فعال مشهور به نام های تمنا پریانی و پروانه ابراهیم خیل را در عملیات های جداگانه بازداشت کردند.
به گفته فعالان حقوق بشر و سازمان ملل متحد، پریانی و سه خواهرش از آپارتمان طبقه سوم خود ربوده شدند، در حالی که ابراهیم خیل با برادر شوهرش در بخشی دیگر از کابل برده شد. سه روز قبل از آن، هر دو زن در خیابان ها علیه طالبان تظاهرات کردند. سپس دو هفته پیش، تهدید تشدید شد، از زمان ناپدید شدن از هیچ کدام از آنها خبری نبود.
سحر فطرت، دستیار محقق در بخش حقوق زنان دیده بان حقوق بشر، گفت: طالبان از طریق ربودن این زنان، پیام روشنی در مورد چگونگی عملکرد جامعه، قدرت و اینکه مردم چگونه باید از آن اطاعت کنند، می فرستند. این در مورد توقف هر نوع فعالیت، هر نوع اعتراض علیه طالبان است.
هدف قرار دادن فعالان زن حتی پس از نشستی در اواخر ماه گذشته در اسلو، که در آن نمایندگان طالبان با فرستادگان ویژه ایالات متحده و کشورهای اروپایی برای دریافت کمک های بشردوستانه بیشتر و به رسمیت شناختن دیپلماتیک دیدار کردند، ادامه یافت. این فرستادگان در بیانیه ای از طالبان خواستند تا "افزایش نگران کننده نقض حقوق بشر، از جمله بازداشت های خودسرانه (شامل بازداشت های اخیر فعالان حقوق زنان)، ناپدید شدن اجباری" و سایر موارد نقض را متوقف کنند.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان روز پنجشنبه در توییتی اعلام کرد که دو فعال زن دیگر در ۲۴ ساعت گذشته توسط طالبان بازداشت شده‌اند. به گفته معترضان، حداقل هشت زن مرتبط با فعالیت‌های اجتماعی در هفته‌های اخیر ناپدید شده‌اند.
خالد زدران، سخنگوی پلیس طالبان گفت که پلیس پریانی یا ابراهیم خیل را دستگیر نکرده است وپلیس کسی را از طریق تماس یا پیام تهدید نکرده است. قاری سعید خوستی، سخنگوی وزارت کشور نیز هر گونه نقشی را تکذیب کرد و گفت: این موضوع به ما ربطی ندارد. دو سخنگوی آژانس اطلاعاتی طالبان به درخواست ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند.
به گزارش رسانه های افغانستان، در اسلو، امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان، عناصر سرکش در داخل طالبان را که احتمالا این زنان را بازداشت کرده اند، مقصر دانست. به گفته وی، این حوادث در دست بررسی است.
ویدئویی از پریانی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که در آن دیده می‌شود که او فریاد می‌زند و اعلام می‌کند که جنگجویان طالبان در خانه‌اش را می‌کوبند. او در این فیلم می گوید: لطفا کمک کنید، طالبان به خانه ما آمده اند. در شبکه های اجتماعی، برخی از مقامات و وفاداران طالبان اعلام کردند که این ویدئو ساختگی و ترفندی برای پناهندگی در خارج از کشور است.
اما یکی از کارمندان ساختمانی که پریانی با سه خواهرش در آن زندگی می کرد، در فاصله کوتاهی از یک جاده شلوغ، در مصاحبه ای گفت که هفت تا 10 جنگجوی طالبان حوالی ساعت 7:30 بعد از ظهر به آنجا رسیدند و شروع به زدن در خانه اش کردند. این کارمند که برای امنیت خودش نخواست نامش فاش شود، گفت به شرط ناشناس ماندن برای امنیت خود صحبت کرد.
او گفت که افراد مسلح «در را شکستند»، پریانی و خواهرانش را به خیابان کشاندند و پیاده در اطراف ساختمان بردند..او با اشاره به پریانی گفت: اوآدم خوبی است ما نمی‌دانیم چرا او را دستگیر کردند.
فردی که خود را برادر ابراهیم خیل معرفی کرده بود به تلفن همراه مادرشان پاسخ داد. او گفت من می‌توانم تأیید کنم که طالبان آنها را دستگیر کرده‌اند، اما نمی‌دانم کجا هستند و در چه وضعیتی هستند. وی افزود که نمی تواند بیشتر بگوید زیرا "طالبان ما را تهدید کردند که با کسی صحبت نکنیم."
آژانس حقوق بشر سازمان ملل هفته گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد که ناپدید شدن‌ها را نگران‌کننده می‌داند،که بخشی از "الگوی دستگیری ها و بازداشت های خودسرانه" فعالان جامعه مدنی، روزنامه نگاران و دیگران است.
راوینا شمداسانی، سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، به خبرنگاران در ژنو گفت که مقامات باید اقداماتی را برای اطمینان از "آزادی ایمن و فوری" فعالان انجام دهند و مسئولین آن را نسبت به این مسئله پاسخگو کنند.
او گفت فقدان اطلاعات روشن در مورد موقعیت و وضعیت این افراد و سایر افراد فضای ترس و عدم اطمینان را تداوم می بخشد.
فرار از دست طالبان
همت گفت که پس از قطع کردن تلفن، او از بالکن به بیرون نگاه کرد و گروهی از جنگجویان طالبان را دید که به خانه نزدیک می شوند. او به یک کمد رفت و دو برقع پیدا کرد و یکی را به دوست فعال خود، شمایل توانا نصیری داد. زنان آنها را پوشیدند. همت به یاد می آورد که از در پشت بیرون رفتیم، سوار تاکسی شدیم و به سمت خانه اقوامم حرکت کردیم. هر دو مدرک دانشگاهی گرفته اند و در دولت سابق شغل داشتند و از دو دهه حضور غرب در افغانستان بهره بردند که حقوق زنان و مشارکت در جامعه را افزایش داد.
امروزه در بیشتر مناطق، دختران نمی توانند بیش از کلاس ششم به مدرسه بروند. به استثنای کسانی که در بخش بهداشت و آموزش کار می کنند، زنان از مشاغل دولتی منع می شوند. هیچ زنی در میان 33 وزیر کابینه دولت موقت طالبان که وزارت امور زنان را تعطیل و آن را به دفتر پلیس اخلاق دینی تبدیل کرد، وجود ندارد. اکنون زنان موظفند در سفرهای طولانی یکی از اقوام مرد خود را همراه داشته باشند.
همت گفت: وقتی کارمان را از دست دادیم و بعد از اینکه محدودیت‌هایی برایمان اعمال کردند، باعث شد بیرون برویم و اعتراض کنیم. آینده ما یا زندگی بود یا مرگ.
تظاهرات مسالمت آمیز برای حقوق برابر برای زنان اغلب کوچک بود، گاهی اوقات بیش از 20 تا 30 زن نبود، اما توجه رسانه ها را به خود جلب کرد. جنگجویان طالبان با قنداق تفنگ شرکت کنندگان را هل می دادند آنها خبرنگاران محلی را که تظاهرات را پوشش می دادند، دستگیر و کتک زدند.
تا ماه گذشته، طالبان تاکتیک‌های خشن‌تری را اتخاذ کرده بودند. در 13 ژانویه، همت و نصیری به گروهی از فعالان پیوستند که خواستار تحقیق در مورد ربوده شدن عالیه عزیزی، یکی از مقامات زن زندان هرات بودند که بیش از سه ماه است ناپدید شده است. اعتراض زیاد طول نکشید.
همت در حالی که نصیری سری به تایید تکان داد، گفت: طالبان بنرهای ما را پاره کردند. در حالی که اسلحه‌هایشان را به سمت ما نشانه می‌رفتند، گفتند: اگر نروید، به سمت شما شلیک می‌کنیم.
روز بعد، یکی از وفاداران به طالبان، عکس نصیری را توییت کرد و پیامی خطاب به مقامات اطلاعاتی طالبان نوشت و از آنها خواست که او و دیگر فعالان را دستگیر کنند. او را به فتنه گری متهم کردند و او گفت که تا فروپاشی نظام تظاهرات خواهد کرد.
نصیری، 24 ساله، از ترس دستگیری در خانه خود ماند.
سپس در 19 ژانویه، پریانی و ابراهیم خیل ناپدید شدند.
نصیری یادآور شد: وقتی فیلم تمنا را دیدم که گریه می‌کرد و کمک می‌خواست، احساس ناامیدی کردم. اون شب نتونستم بخوابم از پنجره به بیرون نگاه می کردم و فکر می کردم طالبان به خانه من می آیند و مرا دستگیر می کنند.
در 25 ژانویه، در حالی که مذاکرات اسلو در حال انجام بود، نصیری نسبت به خروج از خانه خود احساس اطمینان بیشتری کرد. برای چای به خانه همت رفت. آن زمان بود که بدترین ترس های آنها به حقیقت پیوست...........همت گفت: ما هنوز مخفی هستیم.
ما را اذیت کردند و کتک زدند
او گفت که سیدیکا طارق، 27 ساله، در تظاهرات اخیر با قنداق تفنگ از ناحیه پشت مورد اصابت قرار گرفت. او افزود که طالبان به زنان هشدار داد: ما یک حکومت اسلامی هستیم. خواسته های شما غیرقانونی است.
در29ژوئن، او در راه دانشگاه کابل بود تا با یک فعال دیگر صحبت کند. مردان مسلح او را متوقف کردند و از او خواستند که سوار کامیونشان شود. طارق گفت: آنها با اسلحه هایشان مرا تهدید کردند. آنها مرا هل می دادند و می گفتند با ما بیا. جیغ می زدم و فریاد می زدم. با کیفم آنها را زدم، جمعیتی جمع شدند. افراد مسلح او را آزاد کردند و رفتند. او گفت که مطمئن نیست که آنها چه کسانی هستند، اگرچه او مشکوک است که آنها طالبان هستند
فیروزه ارزگانی، 37 ساله، مادر چهار فرزند با مدرک لیسانس، همراه پریانی و ابراهیم خیل در آخرین تظاهرات شان در 16 ژانویه بود. حدود 25 زن برای راهپیمایی به سمت دانشگاه کابل جمع شده بودند. او گفت که یک گروه بزرگ از جنگجویان طالبان در آنجا حضور داشتند، گویی ستیزه جویان از نقشه های آنها مطلع شده بودند. در حین راهپیمایی، برخی از افراد مسلح اسلحه های خود را به سمت معترضان نشانه رفتند. دیده بان حقوق بشر گزارش داد که آنان برخی زنان را "عروسک های غرب" و "فاحشه" می نامند.
ارزگانی به یاد می آورد که روی ما گاز اشک آور پاشیدند. آنها ما را مورد آزار و اذیت قرار دادند و کتک زدند. آنها معترضان را با چوب برق شوکه کردند. محققان دیده بان حقوق بشر گفتند که این ماده شیمیایی احتمالاً اسپری فلفل بوده است.
ارزگانی پس از آدم ربایی، دو بار با عینک آفتابی و روسری از خانه خارج شده است. او اکثر ویدیوهای تظاهرات را از تلفن خود حذف کرده است، در صورتی که توسط طالبان دستگیر شود. گاهی اوقات، او سیم کارت خود را برمی دارد و تلفن خود را خاموش می کند، زیرا نگران است که ستیزه جویان بتوانند به مکالمات او ضربه بزنند.
ارزگانی که با ورود طالبان به کابل کار خود را در یک سازمان غیرانتفاعی که برای کمک به زنان کار می کرد از دست داد، گفت: ما از نظر روانی تحت فشار هستیم.
با این وجود، همه فعالان مصاحبه شده گفتند که می خواهند به مبارزه برای حقوق خود ادامه دهند. برخی با تعداد انگشت شماری روزنامه نگار در داخل خانه های خود کنفرانس خبری برگزار کرده اند. برخی دیگر در شبکه های اجتماعی به مخالفت با طالبان پرداخته اند
فعالان گفتند که از 16 ژانویه، هیچ اعتراض خیابانی صورت نگرفته است، همه گفتند که احساس می کنند توسط دنیا رها شده اند. محکومیت های سازمان ملل و مقامات غربی هیچ کاری برای جلوگیری از هدف قرار دادن فعالان زن توسط طالبان انجام نداده است. آنها گفتند که باید فشار ملموس بیشتری اعمال شود، مانند امتناع از ملاقات یا گفتگو با مقامات طالبان در مورد به رسمیت شناختن دیپلماتیک یا تمویل بشردوستانه، انکار مشروعیت آنها تا زمانی که رفتار خود با زنان را بهبود بخشند.
نفیسه بهار، 29 ساله، یک فعال برجسته گفت: ما از اعتراضات خود درس گرفته ایم. اگر حمایت قوی از سوی جامعه جهانی نداشته باشیم، حرکت ما موثر نخواهد بود. اگر این راه را ادامه دهیم قربانیان بیشتری خواهیم داشت.
شایان ذکر است سخنگوی سازمان ملل با ابراز نگرانی در مورد بی اطلاعی از وضعیت فعالان زن مفقود شده در افغانستان، خواستار تحقیق دولت طالبان در این زمینه شد.
استفان دوجاریک سخنگوی دبیر کل سازمان ملل روز سه شنبه به وقت محلی گفت دفتر حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرده است که سه هفته پس از مفقود شدن چهار فعال زن افغان و خانواده های آنها، هنوز خبری از وضعیت آنها در دست نیست.
این مقام سازمان ملل اظهار داشت این افراد در ارتباط با اعتراض های اخیر به حقوق زنان در افغانستان، ربوده یا بازداشت شده و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
دوجاریک افزود: علاوه بر پروانا ابراهیم خیل و تمنا پریانی که در ۱۹ ژانویه با بستگانشان ربوده شدند، دو زن دیگر در کابل که ظاهرا در اعتراض های ۱۶ ژانویه شرکت داشته اند، نیز هفته گذشته دستگیر شدند.
این مقام سازمان ملل توضیح داد دفتر حقوق بشر ما می گوید که آنها به شدت نگران امنیت زنان ناپدید شده و اعضای خانواده آنها هستند.
سخنگوی سازمان ملل اظهار داشت: ما همچنان از مقامات افغانستان می خواهیم در خصوص این موارد اطلاعات لازم را ارائه و در مورد آنها تحقیق مؤثر و شفاف انجام دهند.
پیش از این نیز، آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل با اشاره به بازداشت های اخیر در افغانستان اعلام کرد به شدت نگران گزارش های اخیر در مورد دستگیری و ربوده شدن فعالان زن و خواستار آزادی این افراد هستم.
