پایگاه خبری جماران: با روی کار آمدن طالبان کشورهای منطقه و جامعه جهانی نگران وضعیت افغانستان هستند. عده‌ای می‌گویند طالبان تغییر رویکرد داده است و در مقابل عده‌ای طالبان را همان طالبان سال‌های دور قلمداد می کنند.
در فقدان تصویری روشن و ملموس در باره اوضاع جاری در این کشور، هر روز روایت‌های تازه‌ای از افغانستان به گوش می‌رسد که حاکی آن است این گروه تا امروز نتوانسته اعتماد مردم را به خود جلب کنند و حتی باعث ناامیدی آنان نیز شده است.
ما برای کمک به ارائه روایت صحیح از آنچه امروز در افغانستان می‌گذرد به سراغ زنان و مردان و اهالی فرهنگ و هنر و سیاست و علم این کشور رفته‌ایم.
در این‌باره، آقای حسن حسینی بلخابی دانش آموخته حوزه علمیه قم، معاون و استاد دانشگاه به خبرنگار جماران می‌گوید: وضعیت اقتصادی افغانستان قابل تعریف نیست، زیرا دولت گذشته به خصوص در ۲ ماه آخر به بخش عمده کارمندان در نهادهای مختلف حقوقی پرداخت نکرده است و این اقدام هر بار به ماه‌های بعد محول می شد. اما در مقابل، امروز طالبان هیچ بودجه‌ای ندارد و دستش از اندوخته‌های افغانستان در بانک‌های جهانی کوتاه است و کمک‌های بین‌الملی قطع است و ادارات با گذشت بیش از یک ماه حکومت طالبان شروع به کار نکرده‌اند. بانک‌ها نیز به صورت کامل باز نیستند و به دلیل نبود پول، بسیاری از ساختمان‌های در حال ساخت نیمه‌کاره متوقف شده است؛ هیچ پروژه زیربنایی انجام نمی‌شود.
وی تصریح کرد: مردم متوسط رو به پایین یعنی حدود بالای ۲۵ میلیون نفر به نان شب‌شان احتیاج دارند که به همین خاطر امروز وضعیت اقتصادی کشور رو به فاجعه پیش می‌رود؛ اگر در این موارد کار مثبتی شکل نگیرد با فاجعه انسانی روبرو خواهیم بود.
طالبان نمی‌توانند حکومت تشکیل بدهند
وی در مورد وضعیت سیاسی افغانستان گفت: امروز طالبان حاکم است و حتی اینکه در بخشی از کوه‌ها و روستاهای ولایت پنجشیر نیروهای مقاومتی هستند واقعیت چندانی ندارد. بخشی از مقاومت‌گراها در شهر پخش بوده و بخشی از فرماندهان آنان در خارج از کشور هستند. امروز شنیدم بخشی از رهبران تاجیک از جمله احمد مسعود و عمرالله صالح در تاجیکستان با امام علی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان جلسه و گفتگویی داشتند، اما مشکلی که امروز از سوی طالبان وجود دارد، این است که بین گروه‌های طالب که کنار هم جمع بودند درگیری به وجود آمده و نمی‌توانند حکومت تشکیل بدهند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در بعضی از وزارت‌خانه‌ها غیر از سرپرست یک یا دو نفر معاون انتخاب کرده‌اند، ولی نظام به معنای واقعی شکل نگرفته است و اختلاف درونی آنها هر روز بیشتر می‌شود که حتی به درگیری نظامی کشیده شده است. در این زمینه بعضی اخبار از کاخ ریاست جمهوری غیر قابل باور است.
وی گفت: همین امروز سر کلاس، یک مدیر آموزش پرورش که شاگرد من بود گفت روزی که قرار بود سرپرست آموزش و پرورش بیاید، هم‌زمان بین چند نفر از گروه‌های مختلف که ادعا داشتند وزارت باید دست ما باشد، درگیری پیش آمد و یک نفر کشته شد. بعضی از گروه‌های شیعه از جمله علمای شیعه، شورای امامیه شیعه، شورای ائمه مساجد و احزاب شیعه با مقامات طالبان جلساتی برگزار کرده‌اند که شاید بتوانند تأثیرگذار باشند و بخشی از حقوق اقلیت ۲۵ تا ۳۰ درصدی شیعیان افغانستان را تضمین کنند.
مردم احساس ناامنی نمی‌کنند
وی از وضعیت امنیتی و اجتماعی در سطح شهرها در افغانستان می‌گوید: از نظر مسائل امنیتی- اجتماعی در کوچه و خیابان و جاده‌های بین شهری مشکل خاصی وجود ندارد. متأسفانه طی ۲۰ سال گذشته جاده‌ها امنیت نداشتند که طالبان عامل این ناامنی بود. در بعضی از کوچه‌های سطح شهر جیب‌بری با اسلحه اتفاق میفتد که مثلا موبایل طرف را به زور می‌گیرند، اما در کل مردم احساس ناامنی نمی‌کنند.
حسینی بلخابی تأکید کرد: نگرانی اصلی از سوی مردم ناامیدی به آینده و وضعیت اقتصادی-سیاسی است. همچنین نکته حائز اهمیت، وضعیت زنان در جامعه است؛ با اینکه امارت اسلامی اعلام کرده از کلاس اول تا ششم دختران می‌توانند به مدرسه بروند، اما بخش عمده‌ای از دانش‌آموزان به مدرسه نمی‌روند و تنها پسران از کلاس ۶ تا ۱۲ می‌توانند در کلاس حضور داشته باشند. دانشگاه‌های دولتی تا امروز شروع به کار نکردند، اما به دانشگاه‌های خصوصی طبق شرایطی اجازه فعالیت دادند، بدین صورت که بین دختران و پسران تفکیک شود . حتی راهروهای ورودی آنان جدا باشد.
طالبان به شیعیان امتیاز نخواهند داد
این استاد دانشگاه در افغانستان از وضعیت شیعیان افغانستان می‌گوید: نکته مهم در مورد شیعیان افغانستان این است که شیعه‌ها در دوره‌های مختلف-از زمانی که افغانستان کشور مستقلی بوده- نادیده گرفته شده‌اند و در بعضی از دوران‌ها مخصوصا در دوره عبدالرحمان بر اساس شواهد تاریخی حدود ۶۲ درصد شیعیان را قتل و عام کردند و شیعه‌ها از مناطق آباد به کوهستان و دره‌ها کوچ کرده و همیشه در فقر و محرومیت بودند، ولی دوره جهاد و مبارزه با کمونیست‌ها ثمره این مقاومت و پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری خمینی کبیر این تأثیر را داشت که شیعیان در دنیا و از جمله در افغانستان به حق خود برسند و اینجا هم گروه‌های شیعه و علما آستین بالا زدند و در دوران جهاد تلاش کردند و بعد از پیروزی -به خصوص در بیست سال اخیر- حضورشان را در صحنه اثبات کردند، در چندجای قانون اساسی نام «شیعه» و حاکم بودن قوانین مربوط به احوال شخصیه شیعه در آموزش و محاکم آمده بود و این باعث شد که شیعه‌ها حوزه علمیه، مدرسه، دبیرستان، دانشگاه و رادیو و تلویزیون تأسیس کنند.
وی ادامه داد: حضور قوی شیعیان در افغانستان باعث ناراحتی غربی‌ها، سکولارها و همین‌طور گروه های تندرو شد. می‌توان گفت، سال های اخیر یک دوران طلایی بود و همین آزادی‌ها باعث شد جمهوری اسلامی ۳ دانشگاه در کابل تأسیس کند؛ شامل دانشگاه المصطفی(ص) در ۶ رشته لیسانس و ۵ رشته کارشناسی ارشد، و همین‌طور دانشگاه آزاد و پیام نور. دانشگاه‌های خصوصی نیز از سوی شیعیان اداره می‌شود و ۴۰۰ مدرسه علمیه شیعی نیز در سراسر افغانستان وجود دارد. گرچه امروز وضعیت مدارس حوزه علمیه خواهران مقداری نگران کننده است، به این خاطر که ما استاد خانم کمتر داریم و گاهی از اساتید آقا استفاده می‌کردیم. حال که بحث تفکیک در دانشگاه‌ها است فعلا به دانشگاه های خصوصی متعرض نشدند.
حسینی بلخابی یادآور شد: شیعیان در دوره قبل که حضور طالبان حضور داشتند گرفتار محدودیت‌هایی بودند که در بعضی از شهرها مقابل طالبان مقاومت کردند؛ مثل شهر مزار شریف که کشتارهای وسیعی بعد از حضور طالبان اتفاق افتاد، ولی در این دوره شیعیان سعی می‌کنند بیشتر از بقیه در مقابل طالبان مقاومت نکنند و البته مسئولین جمهوری اسلامی اشاراتی داشتند و لذا بحث را به گونه‌ای مدیریت می‌کردند که جنگ مذهبی شکل نگیرد؛ با اینکه همه می‌دانند طالبان به شیعیان امتیاز نخواهند داد و شاهدیم در میان سرپرست وزارت خانه‌هایی که اعلام کردند هیچ نیروی شیعه‌ای حضور نداشت. در حالی که قبلا ما ۴ تا ۵ وزیر و بین ۳۰ تا ۵۰ نماینده با رأی مردم داشتیم.
وی تصریح کرد: ممکن است محدودیت‌هایی برای شیعیان بوجود بیاید، اما شورای علمای شیعه به عنوان یک ارگان علمی و حوزوی ارتباطاتی با مجموعه طالبان دارند. برخی از تشکل‌ها فعالان فرهنگی ارگان‌ها و مجموعه‌های دیگر مانند ائمه مساجد در حال رایزنی هستند تا با فشار بر سران طالبان حق و حقوق شیعیان را طلب کنند، گرچه گفتند ما در حدّ احوال شخصی شیعیان مشکل نداریم و می‌توانند آزاد باشند، اما در مقامات بالای حکومتی توقع حضور نداشته باشند و لذا چنین حقی را برای ما قائل نیستند. با این حال باید اوضاع را رصد کرد تا ببینیم کدام جناح از جناح‌های داخلی طالبان بر قدرت مسلط می‌شوند.
