قاهره ممکن است با نزدیکی به ترکیه، ارزش خود را در نزد شرکایش افزایش دهد و به دنبال اهرم فشار بر متحدان خود باشد.
به گزارش جماران، میدل ایست آی در گزارشی نوشت: در اولین اقدام پس از کودتای نظامی مصر در سال 2013، یک هیئت ترکیه ای به ریاست «سادات اونال» معاون وزیر خارجه در ماه مه برای یک گفت و گوی دو روزه وارد قاهره شد.
پس از آن، دو طرف با صدور بیانیه ای مشترک، بحث «صریح و عمیق» را مطرح کردند که به موضوعات دو جانبه و منطقه ای، از جمله لیبی، سوریه، عراق و لزوم دستیابی به صلح و امنیت در منطقه مدیترانه شرقی می پرداخت.
این بیانیه با دقت درجه بندی شد تا سطح انتظارات متوسطی ایجاد کند. این کار در را برای گفت و گوهای بعدی باز نگه داشت، اما چشم انداز را به یک روند ارزیابی و دستیابی به توافق در «مراحل بعدی» گره زد.
اما در حالی که اهداف ترکیه برای این روند روشن است، اما نمی توان همین حرف را در مورد مصر زد. قاهره ممکن است با گشایش در برابر ترکیه، ارزش خود را در نزد شرکایش افزایش دهد و به دنبال اهرم فشار بر متحدان خود باشد و از اوج گیری تنش با ترکیه در میانه اختلاف بر سر سد اتیوپی جلوگیری کند.
پس از پایان گفت و گوهای ماه مه، دو تحول قابل توجه رخ داد. در 14 ژوئن، مقامات مصر 12 حکم اعدام را از جمله برای چندین شخصیت ارشد اخوان المسلمین تأیید کردند. در حالی که برخی از ناظران این مرحله را تحریک آمیز توصیف می کردند، برخی دیگر آن را فرصتی از دست رفته برای آشتی با اخوان می دانستند.
در حالی که ترکیه عمدتاً برای جلوگیری از بهانه دادن به دست مصر، از پرداختن به این موضوع پرهیز کرده است، آنکارا در ماه آوریل تأیید کرد که با اعلام اخوان به عنوان یک سازمان تروریستی مخالف است. علاوه بر این، مشاور دولت ترکیه اخیرا در بیانیه ای اعدام های مصر را غیرقابل قبول دانست.
روابط منطقه ای
تحول دوم مربوط به روابط منطقه ای مصر است. طی چند هفته از گفت و گوهای ترکیه و مصر در ماه مه، «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی، «کریاکوس میتسوتاکیس» نخست وزیر یونان و «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی هر یک برای دیدار با رئیس جمهور عبدالفتاح السیسی به مصر سفر کردند.
آیا این تصادفی است؟ احتمالاً نه: هیچ یک از این سه کشور علاقه ای به صلح مصر و ترکیه ندارند و انگیزه بالایی برای خرابکاری دارند. در حالی که بن سلمان برای متوقف ساختن روابط نزدیک با آنکارا اقدام کرده است، یونان برای لغو آن اقدام کرده است و اعتقاد بر این است که امارات متحده عربی در پشت تلاش جدید لابی ضد ترکیه در واشنگتن ایستاده است و خود را «پروژه دموکراسی ترکیه» نامیده است.
ماه گذشته، سیسی پس از ملاقات با بن سلمان در شرم الشیخ، با انتشار توئیتی تاکید کرد که دو کشور در موضوعات منطقه ای و بین المللی در یک صفحه قرار دارند. مصر یکی از اعضای گروه چهارگانه به رهبری عربستان سعودی بود که روابط خود را با قطر قطع، و در سال 2017 محاصره ای علیه آن اعمال کرد. با این حال، همانطور که ریاض در اوایل سال جاری برای آشتی با دوحه تلاش کرد، با قاهره هماهنگ نکرد و یا منافع آن را با هم تلفیق نکرد.
قرار بود آشتی میان ریاض و دوحه به عادی سازی روابط بین ترکیه و عربستان منجر شود، اما به دو دلیل اساسی این اتفاق نیفتاده است. اولاً، توافق هسته ای ایران هنوز دوباره فعال نشده است، به این معنی که ریاض نیازی به پیوستن به یک قدرت منطقه ای علیه ایران ندارد. ثانیاً، آمریکا فشارهای خود را بر بن سلمان افزایش نداده است و این باعث می شود او مشتاقانه برای مقابله با این فشار با آنکارا همکاری کند.
در شرایط فعلی، عادی سازی بین مصر و ترکیه، عربستان سعودی را منزوی می کند. به همین دلیل است که بن سلمان احتمالاً همتای مصری خود را تحت فشار قرار می داد تا روند نزدیک شدن را کاهش دهد.
چالش های بالقوه
در همین حال، میتسوتاکیس هنگام دیدار با سیسی دو نکته اصلی را در دستور کار خود داشت: متقاعد کردن قاهره برای امضای توافقنامه تعیین مرز کامل دریایی در مورد ادعاهای نفت و گاز در مدیترانه شرقی، و اعتراض به حذف آتن از کنفرانس برلین در لیبی. نکته دوم برای یونان درخواست خروج همه نیروهای خارجی و مزدوران از لیبی بود.
توافق تعیین مرزهای مدیترانه شرقی با یونان به معنای از بین بردن هر شانس برای توافق تعیین مرز مصر و ترکیه در آینده است، در حالی که خواسته دوم با هدف قرار دادن بیشتر قاهره در برابر آنکارا در مورد مسئله لیبی بود.
و اما در مورد بن زاید، وی اخیراً در مراسم سیسی برای افتتاح پایگاه دریایی استراتژیک در مدیترانه در نزدیکی مرز لیبی شرکت کرد. از زمان کودتای نظامی مورد حمایت امارات در سال 2013 ، بن زاید هرگز افتتاح هیچ پایگاه نظامی تازه ساخته شده در مصر را از دست نداده است. همچنین اعتقاد بر این است که ابوظبی سرمایه گذار اصلی معاملات بزرگ تسلیحاتی سیسی با کشورهای غربی در چند سال گذشته است.
حضور وی در مراسم افتتاح پایگاه نظامی در نزدیکی لیبی دو پیام ارسال کرد: اینکه ابوظبی نفوذ قابل توجهی در سیاست های مصر دارد و امارات متحده عربی همچنان که در مورد بحران لیبی، جایی که سیاست های اخلالگرانه خود را ادامه می دهد، قدرت اصلی است.
به نظر می رسد که مذاکرات ترکیه و مصر واکنشی را که سیسی از متحدانش می خواست، برانگیخت. اکنون که آنها توجه بیشتری به قاهره دارند، ممکن است گفت و گوها با چالش های جدی روبرو شوند.
اگر مصر درخواست های غیرواقعی خود را ارائه دهد در حالی که امتیازات متقابل ارائه نمی دهد، این نشان می دهد که هدفش طولانی کردن روند قبل از توقف کامل آن است.
در حالی که اخیراً رسانه های مصری انتقادات خود را از ترکیه کاهش داده اند، اما در مورد تعطیلی رسانه های وابسته به گولن در قاهره خبری نشده است. علاوه بر این، وزیر خارجه مصر اخیراً خواستار مطالبات خود شده است - از جمله اینکه ترکیه باید تهدید امنیت ملی عرب را متوقف کند، باید از لیبی خارج شود، باید از طرف دیگر کشورهای عربی، از این کشور و آن کشور خارج شود. در حالی که ترکیه چنین سخنان را نادیده می گیرد، استراتژی قاهره را روشن می کند.
همزمان، جلسه اخیر بین رئیس سازمان اطلاعات مصر و خلیفه حفتر، تهدیدهای حفتر برای «آزادسازی» طرابلس، در صورت لزوم با زور؛ و کاندیداتوری «عارف علی ناید»، محقق لیبیایی مورد حمایت امارات متحده عربی برای ریاست جمهوری، همه تهدید می کنند که لیبی به جای مکانی برای منافع مشترک، به یک محل درگیری بین ترکیه و مصر تبدیل شود.
