بحران فرود اضطراری هواپیمای ایرلندی در بلاروس ابعاد تازه ای پیدا کرد.
به گزارش جماران به نقل از روسیا الیوم، روسیه بار دیگر به واکنش غرب به فرود اضطراری یک هواپیما در بلاروس حمله کرد.
«ماریا زاخاروا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه واکنش کشورهای غربی به حادثه فرود اضطراری هواپیمای «رایان ایر» در فرودگاه مینسک را «هیستریک» توصیف کرد.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز گذشته نیز گفته بود که کشورهای غربی نباید از حادثه فرود اضطراری هواپیمای«رایان ایر» در فرودگاه مینسک شوک زده شوند.
زاخاروا تصریح کرد: این وحشتناک است که غرب حادثه ای که در حریم هوایی بلاروس رخ داد را شوک زا توصیف کنند.
وی افزود که غربی ها دیگر ویژگی رهبری واقعی که یک زمانی داشتند ندارند و خون و رنج میلیون ها نفر در سراسر جهان باعث شد که رهبران عوام فریب غربی از قدرت کنار زده شوند.
این دیپلمات روسی در ادامه گفت: یا اینکه شما از همه چیز شوک خودتان را ابراز کنید: از اجبار هواپیمای رئیس جمهور بولیوی برای فرود اضطراری در اتریش به درخواست ایالات متحده آمریکا تا اجبار هواپیمای بلاروسی برای فرود در اوکراین بعد از 11 دقیقه از پروازش با فعال اوکراینی مخالف، یا اینکه هرگز از رفتارهای مشابهی که دیگران می کنند شوک زده نشوید!
این در حالی است که شورای اتحادیه اروپا در پی فرود اضطراری ساختگی هواپیمای حامل «رامان پراتسویچ» فعال ۲۶ ساله مخالف دولت بلاروس در فرودگاه مینسک، آسمان این منطقه را به روی پروازهای بلاروس بست.
پرواز شماره ۴۹۷۸ شرکت هواپیمایی «رایان ایر» روز یکشنبه در میانۀ سفرش از آتن، پایتخت یونان به سوی ویلنیوس، پایتخت لیتوانی با هشدار امنیتی از سوی مقامات میسنک درباره وجود «بمب» در داخل هواپیما، مجبور به فرود اضطراری در بلاروس شد و به این ترتیب منتقد دولت بلاروس بلافاصله بازداشت گردید.
شورای اتحادیه اروپا در قطعنامه نشست ویژه برای بررسی این حادثه، از بلاروس خواست تا فورا «رامان پراتسویچ» و «سوفیا ساپگا» دو روزنامه‌نگار مسافر این هواپیما را آزاد کند.
رهبران ۲۷ کشور اروپایی ضمن درخواست از ایکائو برای بررسی دقیق این حادثه «بی‌سابقه» از قصد خود برای اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی بیشتر علیه بلاروس خبر داده است.
بر خلاف روسیه، تنها حامی بلاروس در این ماجرا که واکنش کشورهای غربی به این حادثه را «تکان دهنده» و اقدام بلاروس را «عقلانی» توصیف کرده، این اقدام نگرانی‌های جدی غرب را درباره آیندۀ «ایمنی» پروازهای بین‌المللی بر فراز کشورهایی همچون بلاروس بوجود آورده است.
دبیرکل سازمان ملل
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل این حادثه را «نگران کننده» توصیف کرد و از «حمایت این سازمان از انجام یک تحقیق کاملا شفاف و مستقل» خبر داد. او همچنین از همه طرف‌های درگیر در این موضوع خواست تا در انجام چنین تحقیقی همکاری داشته باشند.
واکنش رؤسای کمیسیون و شورای اروپا
«اورزولا فن درلاین» رئیس کمیسیون اروپا وعده واکنش «بسیار شدید» اتحادیه اروپا را داد. او این اقدام دولت بلاروس را یک «رسوایی» خواند و افزود: «لوکاشنکو و رژیم او باید بدانند که این کار پیامدهای جدی خواهد داشت.»
«شارل میشل» رئیس شورای اروپا از این حادثه به عنوان «یک رسوایی بین‌المللی» یاد کرد و وعده تحمیل تحریم‌های تازه علیه مینسک داد.
سران ۲۷ کشور عضو این اتحادیه قصد دارند در نشست عصر دوشنبه خود تحریم‌های جدیدی را علیه مینسک به اجرا بگذارند و فهرست افراد تحت تحریم در بلاروس را گسترش دهند. اعضای این اتحادیه همچنین قصد دارند تا از سازمان بین المللی هوانوردی (ایکائو) بخواهند تحقیق درباره حادثه روز یکشنبه را فورا آغاز کند.
فرانسه؛ ضرورت اجرای مجازات‌های فرا اروپایی
«کلمان بون» وزیر مشاور در امور اروپایی فرانسه اعلام کرد: «این عملی است که نمی توان آن را بدون مجازات گذاشت. علاوه بر تحریم، تدابیر دیگری نیز در دست بررسی است که باید درباره آنها در سطح اروپا و بین‌الملل گفتگو شود؛ از جمله ممنوعیت عبور از حریم هوایی بلاروس.»
واکنش آلمان و بریتانیا
برلین سفیر بلاروس در آلمان را احضار کرد و لندن اعلام کرد در حال صدور دستورالعملی برای توقف پرواز هواپیماهای خطوط هوایی بریتانیا بر فراز بلاروس است. این کشور همچنین قصد دارد مجوز فعالیت شرکتهای هواپیمایی بلاروس را در خاک بریتانیا فورا لغو کند.
«سیمون» کوونی، وزیر خارجه ایرلند نیز پیش از برگزاری نشست اتحادیه اروپا، این اقدام را یک «راهزنی هوایی تحت حمایت دولت بلاروس» توصیف کرد.
رایان ایر؛ دزدی هوایی
شرکت ایرلندی رایان ایر، مالک این هواپیما با انتشار بیانیه‌ای در روز دوشنبه، آنچه روی داده بود را یک «دزدی هوایی» خواند و «اقدامات غیرقانونی» مقامات بلاروس را محکوم کرد.
رایان ایر یادآور شد که هم اکنون این پرونده در دستان «آژانس امنیتی اروپا و ناتو» است و این شرکت همکاری کامل را با این سازمان‌ها خواهد داشت.
ناتو پیش از این خواستار انجام «تحقیق بین‌المللی» درباره حوادث پیرامون فرود این هواپیما شده بود. سفرای کشورهای عضو ناتو قرار است روز سه‌شنبه در این باره تشکیل جلسه دهند.
واکنش مستقل کشورهای اروپایی و شرکتهای هواپیمایی
سه کشور منطقه بالتیک یعنی لیتوانی، لتونی و استونی اعلام کردند که فضای هوایی بلاروس باید «ناامن» تعریف شود. این کشورها همچنین خواستار آزادی رامان پراتسویچ شدند که اکنون در اختیار نیروی پلیس بلاروس است.
لیتوانی اعلام کرد که از نیمه شب امشب همه پروازها، از مبدا فرودگاههای لیتوانی و به مقصد این کشور، دیگر وارد حریم هوایی بلاروس نخواهند شد.
علاوه بر برخی از شرکتهای هواپیمایی منطقه اسکاندیناوی که اعلام کردند از ورود به حریم هوایی بلاروس خودداری خواهند کرد، قبرس نیز اعلام کرد که استفاده از حریم هوایی بلاروس را برای سفرهای بین‌المللی خود متوقف کرده است.
شماری از شرکتهای هواپیمایی در کشورهای لهستان و مجارستان نیز تصمیم مشابهی گرفته‌اند.
از سوی دیگر، همزمان با بحران فرود دروغین هواپیمای حامل روزنامه‌نگار منتقد به بهانه بمب‌گذاری، بلاروس تمام کارکنان سفارت لتونی را به دلیل اهتزاز پرچم اپوزیسیون اخراج کرد.
این تنش دیپلماتیک، روز دوشنبه و در پی به اهتزاز درآمدن پرچم سرخ و سفید مخالفان بلاروس، به جای پرچم ملی این کشور در جریان یک رویداد ورزشی در شهر ریگا، پایتخت لتونی آغاز شد. بلاروس در پی این واقعه از تمام کارکنان سفارت لتونی در مینسک خواست تا فورا خاک این کشور را ترک کنند.
«کریشیانیس کارینش» نخست وزیر لتونی که برای شرکت در اجلاس شورای اتحادیه اروپا در بروکسل حضور دارد روز سه‌شنبه به یورونیوز گفت: «اقدام متقابل بلاروس به‌هیچ وجه متناسب با ماجرای ریگا نبود. بنا کردن رابطه حسن همجواری بسیار طولانی است.» آقای کارینش می‌گوید با وجود اینکه لتونی، مانند دیگر اعضای اتحادیه اروپا از اعمال تحریم علیه بلاروس ضربه خواهد دید، اما به تصویب مجازات‌ها رای می‌دهد چراکه «دولت بلاروس غیرقابل قبول است.»
شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا دوشنبه شب با دیپلمات‌های اخراجی لتونی ابراز همبستگی کرد.
روابط روسیه و بلاروس، از زمان اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ماه اوت و تظاهرات مخالفان به ادامه ریاست جمهوری الکساندر لوکاشنکو برای ششمین دوره پیاپی، پرتنش شده است.
اخراج کارکنان سفارت لتونی همزمان با رسوایی فرود اضطراری «دروغین» یک فروند هواپیمای مسافربری در پایتخت بلاروس و بازداشت رومن پراتاسویچ، روزنامه‌نگار مخالف دولت لوکاشنکو که مسافر این پرواز تجاری بود روی می‌دهد.
شورای اتحادیه اروپا، شامگاه دوشنبه اعلام کرد که آسمان ۲۷ کشور عضو به روی هواپیماهای بلاروس بسته می‌شوند. به‌علاوه وضع تحریم‌های سیاسی و اقتصادی جدید علیه رهبران و دولت بلاروس در دستور کار این مرجع عالی اتحادیه اروپا قرار دارد.
تشکیک در کارآیی تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه بلاروس
«بیل بروودر» رهبر کارزار عدالتخواهی برای سرگئی مگنیتسکی، با وجود تائید اصل تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه رهبران و دولت بلاروس، درباره اثربخشی آنها ابراز تردید کرد.
آقای بروودر به برنامه «صبح به خیر اروپا» یورونیوز گفت: «اعلام تحریم‌ها، در اصل همان کاری است که باید انجام شود. تحریم‌ها باید حامیان رژیم لوکاشنکو را مجازات کنند. با این حال وقتی به روند تصمیم‌گیری در اتحادیه اروپا نگاه می‌کنیم [تردیدها آغاز می‌شوند.] همه ۲۷ کشور عضو باید با نام تمام افراد [تحت تحریم] موافق باشند. همینجا است که مشکل شروع می‌شود. شماری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، به‌ویژه مجارستان، قبرس و مالت تحت نفوذ ولادیمیر پوتین هستند و همانطور که همه می‌دانند، لوکاشنکو به تنهایی این کارها را نمی‌کند و از حمایت رئیس جمهوری روسیه برخوردار است. به این ترتیب روسیه اینجا هم می‌تواند در لیست تحریمی‌های بلاروس اعمال نفوذ کند.»
آقای بروودر از سال‌ها پیش برای تحت فشار گذاشتن دولت روسیه در رسوایی مگنیتسکی فعالیت می‌کند. سرگئی مگنیتسکی، وکیل دادگستری منتقد ولادیمیر پوتین درسال ۲۰۰۹ و به‌شکلی مشکوک در زندان مسکو درگذشت.
رامان پراتسویچ کیست؟
رامان پراتسویچ یکی از فعالان مخالف دولت بلاروس محسوب می شود که پس از انتخابات ریاست جمهوری جنجالی تابستان گذشته در این کشور به اطلاع رسانی از طریق کانال تلگرام خود به نام «نکستا» مشغول بود. مقامات بلاروس او را به اتهام «سازماندهی شورش های گسترده و اقدامات گروهی در راستای اخلال در نظم عمومی» تحت تعقیب قرار داده بودند.
نام رامان پراتسویچ، ۲۶ ساله همچنین در فهرست افرادی قرار داشت که به دلیل «اقدامات تروریستی» از سوی بلاروس تحت پیگرد قرار گرفته اند.
رامان پراتسویچ به همراه زنی ۲۳ ساله که در یکی از دانشگاه های ویلنیوس تحصیل می کرد برای گذراندن تعطیلات به یونان سفر کرده بود. دانشگاه محل تحصیل این زن که سوفیا ساپگا نام دارد اعلام کرده که او نیز در فرودگاه میسنک بازداشت شده است. خانواده این دانشجو نیز دستگیری وی را تائید کرده اند.
«سوتلانا تیخانووسکایا» رهبر مخالفان دولت بلاروس هشدار داده که رامان پراتسویچ در این کشور با خطر «اعدام» روبرو است.
فرود اضطراری «قلابی» هواپیما و بازداشت منتقد سیاسی؛ اروپا تحریم بلاروس را بررسی می‌کند
چرا روایت مقامات بلاروس مبنی بر «هشدار امنیتی» سوال برانگیز است؟
یکی از دلایلی که باعث شده است ادعای مقامات بلاروس مبنی بر «هشدار امنیتی» سوال برانگیز باشد تاکید بر لزوم فرود هواپیما در فرودگاه مینسک بود. پرواز شماره ۴۹۷۸ شرکت «رایان ایر» با ۱۷۱ مسافر در حالی مسیر خود را به سوی مینسک تغییر داد که برای انجام «فرود اضطراری» خود به فرودگاه ویلنیوس نزدیکتر از فرودگاه مینسک بود.
به این ترتیب به نظر می رسد که در شرایط «هشدار امنیتی» و احتمال وجود بمب در هواپیما هدایت هواپیما به سمت فرودگاه ویلنیوس تصمیمی محتاطانه تر بود.
از سوی دیگر بنا به اعلام «رایان ایر» پس از فرود پرواز شماره ۴۹۷۸ این شرکت هواپیمایی در مینسک هیچگونه شیء خطرناکی در هواپیما کشف نشد. این در حالی است که ماشین های آتش نشانی بر روی باند فرودگاه مستقر شده بودند و چمدان های مسافران این پرواز نیز مورد بازرسی قرار گرفت.
