با شدت گرفتن تنش میان روسیه و غرب بر سر اوکراین، آمریکا به شدت نگران سرنگونی هواپیماهایش در مرزهای روسیه و اوکراین شده است.
به گزارش جماران به نقل از خبرگزاری رویترز، آمریکا از ترس سرنگونی هواپیماهایش در مرز اوکراین و روسیه نسبت به پرواز هواپیماها در این منطقه به شرکت های هواپیمایی آمریکایی هشدار داد.
اداره فدرال هوانوردی آمریکا با اشاره به خطرات احتمالی امنیت پرواز در مرز اوکراین و روسیه به شرکت های هواپیمایی نسبت به خطرات احتمالی پرواز در این منطقه هشدار داده است.
بر اساس این گزارش، اداره فدرال هوانوردی آمریکا به شرکت‌های هواپیمایی هشدار داده است که «تشدید تنش های منطقه‌ای بین روسیه و اوکراین که می تواند منجر به درگیری های اعلام نشده مرزی بین دو کشور شود، فعالیت های نظامی یا احتمال درگیری را به شدت افزایش داده است.»
از سال 2014 تاکنون، اداره فدرال هوانوردی ایالات متحده فعالیت شرکت های هواپیمایی آمریکایی در نزدیکی مرز روسیه و اوکراین را ممنوع کرده است.
اداره فدرال هوانوردی آمریکا افزود: شرکت‌های هواپیمایی باید 72 ساعت قبل از هرگونه پرواز به سمت منطقه، به این اداره اطلاع دهند.
اداره فدرال هوانوردی آمریکا و نهادهای سازمان دهنده پروازها از احتمال سرنگونی هواپیماهای غیرنظامی را در جریان نزاع در صورت وقوع اشتباه در تعیین هویت آن نگران هستند.
در سال 2014 میلادی، پرواز ام اچ 17 متعلق به خطوط هوایی مالزی که از آمستردام عازم کوالالامپور بود، هدف یک فروند موشک در شرق اوکراین قرار گرفت و سرنگون شد. همه 298 مسافر و خدمه این پرواز کشته شدند که دو سوم آنها هلندی بودند.
در همین حال، «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا تأکید کرد که ایالات متحده آمریکا نیاز به توافق با روسیه دارد و نه هل دادنش به سمت چین.
ترامپ در سخنانی به شبکه فاکس نیوز گفت که:« به جای آن که روسیه را به آغوش چین هل دهیم باید با روسیه همکاری کنیم و باید با این کشور به توافق برسیم. هیچ چیز بدتر از متحد شدن چین و روسیه و هل دادن شان به سمت هم تا با هم اتحاد ایجاد کنند، وجودندارد».
ترامپ تأکید کرد که وی با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به رغم آن که تحقیقات درباره دخالت ادعایی روسیه در انتخابات آمریکا به روابط کشورش با مسکو آسیب زد،«به خوبی توافق کرده» بود.
از سوی دیگر، آمریکا از تصمیم روسیه برای محدود کردن دسترسی به بخش‌هایی از دریای سیاه انتقاد کرد و آن را اقدامی «تنش‌‌زا» توصیف کرد.
آمریکا اعلام کرد تصمیم روسیه برای بستن بخش‌هایی از دریای سیاه به روی کشتی‌های خارجی را تلاش در جهت بی‌ثبات کردن اوکراین می‌داند.
«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای از قصد روسیه برای جلوگیری از تردد کشتی‌های خارجی در بخش‌هایی از دریای سیاه ابراز نگرانی کرد. او گفت: «این یک اقدام تنش‌زای دیگر از مجموعه تلاش‌های فعلی مسکو برای تضعیف اوکراین و بی‌ثبات کردن آن است.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه گفت: «ما از اوکراین بابت پیشه کردن خویشتن‌داری در برابر اقدامات تحریک‌آمیز روسیه تشکر کرده و از روسیه می‌خواهیم سیاست تعرض به کشتی‌ها در منطقه رامتوقف کرده و تصمیمش برای تقویت تشکیلات نظامی خود در امتداد مرز اوکراین و کریمه اشغالی را به عقب برگرداند.»
وزارت دفاع روسیه هفته پیش با انتشار نشریه‌ای اعلام کرد از تاریخ ۲۴ تا ۳۱ آوریل به کشتی‌های جنگی خارجی و سایر انواع کشتی‌های خارجی اجازه عبور از آب‌های سرزمینی روسیه در سه منطقه از دریای سیاه داده نخواهد شد.
در این نشریه خاطرنشان شده بود روسیه از تردد کشتی‌ها در تنگه «کرچ» جلوگیری نخواهد کرد و مناطق ممنوعه همگی در داخل آب‌های سرزمینی روسیه هستند.
«نیکلای پاتروشف»، دبیر شورای امنیت روسیه در همان روز خاطرنشان کرد که روسیه متوجه تشدید تحرکات نظامی ناتو و به خصوص آمریکا در مجاورت مرزهای روسیه در دریای سیاه شده است.
او گفت: «سئوال اینجا است که آمریکا در دریای سیاه چه کار دارد؟ اگر بسیاری از آمریکایی‌ها اصلاً نمی‌دانند این دریا کجا واقع شده، آمریکا در حال پیگیری چه منافع ملی در اینجا است؟»
این مقام امنیتی روسیه تأکید کرد که روسیه مجبور است به منظور حصول اطمینان از امنیت در مرزهای خود تدابیری اتخاذ کند اما همزمان از انجام گفت‌وگو در این زمینه نیز استقبال می‌کند.
در روزهای گذشته آمریکا و متحدانش اقداماتی تحریک‌آمیز را به بهانه «حمایت از اوکراین» در دستور کار قرار داده‌اند. در همین زمینه منابع خبری گزارش دادند یک فروند هواپیمای «سی -۱۳۰» نیروی هوایی آمریکا اخیرا در یک پایگاه هوایی در «کی‌یف» فرود آمد. گفته می‌شود که این هواپیما تجهیزات و پرسنل نظامی برای کمک به ارتش اوکراین به همراه داشته است.
با این حال پنجشنبه شب پنتاگون از تصمیم خود برای اعزام دو ناوشکن آمریکایی به دریای سیاه در بحبوحه افزایش تنش میان اوکراین و روسیه، عقب‌نشینی کرد، اما به گفته «کریستینا کوین» سرپرست سفارت واشنگتن در کی‌یف، آمریکا امکان افزایش حضور نظامی خود در اوکراین را در صورت نیاز مورد بررسی قرار خواهد داد.
در تحولی دیگر،«ماریوش بلاشاک»، وزیر دفاع لهستان اعلام کرد که فرماندهی اروپایی نیروهای مسلح آمریکا ده‌ها هواپیمای جنگی را در چارچوب آموزش‌های نظامی به لهستان منتقل کرده است.
بلاشاک روز گذشته -دوشنبه- در پیامی توئیتری نوشت: «امروز ده‌ها هواپیمای اف-۱۵ آمریکا وارد لهستان شد. فرماندهی نیروهای مسلح آمریکا در حال آموزش برای انتقال سریع نیروهای هوایی در اروپا با استفاده از فرودگاه‌های لهستان است.»
وی افزود: «تمرینات مشترک فرصت تقویت امنیت اروپای مرکزی و شرقی را فراهم می‌کند.»
«جان کربی»، سخنگوی پنتاگون نیز اعلام کرد که انتقال جنگنده‌های در چارچوب آموزش‌های روتین بوده و در پاسخ به حوادث اوکراین یا شبه‌جزیره کریمه نبوده است.
هشدار اروپا
اتحادیه اروپا درباره افزایش شمار نیروهای روسیه به بیشترین حد ثبت شده در مرز با اوکراین هشدار داد.
«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به بالا گرفتن بحران در شرق اوکراین، از افزایش تنش‌های موجود با روسیه خبر داد و نسبت به این وضعیت ابراز تاسف کرد.
بورل روز دوشنبه ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) پس از نشست ویدیوکنفرانسی با وزرای امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا گفت: «به دلیل استقرار ۱۵۰ هزار سرباز روس در مرز اوکراین خطر تشدید تنش وجود دارد. این بزرگ‌ترین تجمع نیروهای روس [در این منطقه] است که تاکنون شاهد بوده‌ایم. موضوع نگران‌کننده است. ما از حادثه در امان نیستیم.»
ساعاتی پس از اظهارات آقای بورل، این گفته وی در وب سایت اتحادیه اروپا اصلاح و شمار نظامیان روس مستقر در مرز اوکراین به جای ۱۵۰ هزار نفر ۱۰۰ هزار نفر قید شد.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با این حال نگفت که اطلاعات مربوط به تجمع بی‌پیشینه نیروهای روس در مرز با اوکراین را از چه منبعی به دست آورده است.
جوزپ بورل در ادامه تنش‌های موجود میان بروکسل و مسکو بر سر زندانی شدن الکسی ناوالنی، کرملین را مسئول سلامت جسمانی رهبر اوپوزیسیون روسیه خواند.
آقای بورل در ادامه به چگونگی پیشرفت تحولات در روابط اتحادیه اروپا با مسکو پرداخت تاکید کرد که «روابط با روسیه بهبود نمی‌یابد بلکه برعکس تنش‌ها میان دو طرف در زمینه‌های مختلف رو به افزایش است.»
مسئول دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا در این خصوص به ویژه به موضوعاتی چون اخراج دیپلمات‌ها میان مسکو و پراگ و نیز وضعیت «بسیار نگران کننده» جسمانی الکسی ناوالنی اشاره کرد که گفته می‌شود علاوه بر بیماری در زندان دست به اعتصاب غذا نیز زده است.
جوزب بورل در حالی از افزایش تنش‌ها میان مسکو و بروکسل خبر داده که وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا قرار است برای بررسی این تنش و نیز پرداختن به دیگر موضوعات روز بیست و هفتم ماه جاری میلادی به صورت ویدئو کنفرانس گرد هم آیند.
اخراج دیپلمات روس از اوکراین
در بحبوحه تنش میان روسیه و اوکراین، دولت کیف روز دوشنبه از اخراج یک دیپلمات روس خبر داد.
اوکراین در توضیح این تصمیم اعلام کرد که این دیپلمات روس را «عنصر نامطلوب» تشخیص داده است. این تصمیم کیف به تلافی اقدام مسکو به اخراج کنسول اوکراین در روسیه گرفته شده است.
«اولگ نیکولنکو» سخنگوی وزارت امور خارجه اوکراین با اعلام خبر اخراج یکی از رایزنان سفارت روسیه در اوکراین به خبرگزاری فرانسه گفت که این دیپلمات ۷۲ ساعت فرصت دارد تا خاک اوکراین را ترک کند.
درگیری‌های مرزی
نگرانی نسبت به بالاگرفتن تنش در مرز اوکراین همزمان با درگیری‌های پراکنده میان جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه و ارتش اوکراین در مناطق شرقی این کشور مطرح شده است.
ارتش اوکراین روز دوشنبه اعلام کرد که در تازه‌ترین دور این درگیری‌ها یک سرباز این کشور کشته و یک نفر دیگر زخمی شده است.
این حوادث در آستانه گفت‌وگوهایی در سطح مشاوران روسای کشور میان اوکراین، روسیه، آلمان و فرانسه روی داده است. مذاکرات یاد شده قرار است شامگاه دوشنبه به صورت مجازی برگزار شود.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین جمعه شب گذشته در پایان نشستی با امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان ابراز امیدواری کرده بود که گفتگوهای دوشنبه شب زمینه از سرگیری آتش‌بس در خطوط نبرد را فراهم کند.
اوکراین در گزارشی اعلام کرده که از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون ۳۰ سرباز این کشور در جریان درگیری با جدایی‌طلبان حامی مسکو کشته شده‌اند؛ حال آنکه شمار قربانیان این درگیری‌ها در کل سال گذشته میلادی ۵۰ نفر اعلام شده بود.
جدایی طلبان نیز اعلام کرده‌اند که از ابتدای ماه ژانویه تاکنون بیست تن از نیروهای آنها در جریان درگیری‌ها کشته شده‌اند.
این درگیری‌ها طی هفته‌های گذشته پس از اقدام مسکو در اعزام ده‌ها هزار سرباز به مناطق نزدیک به مرز روسیه با اوکراین افزایش یافته است.
آیا پوتین به اوکراین حمله می کند؟
تجمع نیروهای روسی در مرز اوکراین در روزهای اخیر بیشتر شده و اوکراین می‌گوید شمار این نیروها به زودی به بیش از ۱۲۰ هزار نفر می‌رسد.
«دیمیترو کولبا» وزیر امور خارجه اوکراین روز سه شنبه ۲۰ آوریل (۳۱ فروردین) با اعلام این مطلب خواستار وضع تحریم‌های اقتصادی بیشتر غرب علیه مسکو برای بازداشتن آن از «تنش‌زایی بیشتر» شد.
اتحادیه اروپا نیز روز دوشنبه اعلام کرد که تاکنون ۱۰۰ هزار سرباز روسی در مرز اوکراین مستقر شده‌اند که این بالاترین حد تجمع نیروهای روسی در این منطقه بوده است.
آمریکا و ناتو از تجمع زیاد نیروهای روسی در نزدیکی اوکراین و کریمه، شبه جزیره‌ای متعلق به اوکراین که مسکو در سال ۲۰۱۴ آن را ضمیمه خود کرد، نگران شده‌اند.
مقامات غربی می‌گویند در حال حاضر تمرکز نیروهای روسی در مرز اوکراین از زمان الحاق کریمه نیز بیشتر است. رقمی که کولبا امروز اعلام کرد از برآورد قبلی دولت اوکراین، یعنی ۸۰ هزار نفر بالاتر است. اوکراین پیش از این گفته بود که ۵۰ هزار نفر از این سربازان روسی تازه نفس هستند.
وزیر خارجه اوکراین در یک نشست مطبوعاتی آنلاین گفت: «نیروهای روسی همچنان در نزدیکی مرزهای ما در شمال شرقی، شرق و جنوب حضور دارند و انتظار می‌رود که شمار آنها ظرف یک هفته دیگر به بیش از ۱۲۰ هزار نفر برسد.»
کولبا با هشدار در مورد «پیش‌بینی‌ناپذیر» بودن مسکو گفت: «این بدان معنا نیست که آنها افزایش نیروهای خود را در حد همین تعداد متوقف خواهند کرد.»
وزیر خارجه اوکراین همچنین با تأکید بر این که کشورش خواهان درگیری با روسیه نیست، افزود: «هزینه جلوگیری از تشدید تنش قطعا کمتر از هزینه متوقف کردن روسیه و کاهش پیامدهای حمله آن خواهد بود [...] این که صراحتا به مسکو بفهمانیم دور تازه تجاوزات این کشور پیامدهای ناگواری از جمله انزوای بین‌المللی و تحریم‌های دردناک اقتصادی برای خودش دارد، روش موثرتری است.»
کولبا همچنین خواستار برقراری مجدد آتش بس با مسکو در شرق اوکراین شد، جایی که نیروهای جدایی‌طلب مورد حمایت روسیه با نیروهای اوکراینی در نبرد هستند و به گفته مقامات کی‌یف درگیری‌های آنها از سال ۲۰۱۴ تاکنون ۱۴ هزار کشته بر جای گذاشته است.
کی‌یف و مسکو طی هفته‌های اخیر یکدیگر را مسئول افزایش تلفات در درگیری‌ها خوانده‌اند. دیمیترو کولبا گفت تک تیراندازان روسی به هدف تحریک اوکراین برای ضد حمله، سربازان اوکراینی را می‌کشند.
روسیه گفته است که دلیل افزایش نیروهایش در مرز انجام رزمایشی سه‌هفته‌ای است که برای آمادگی رزمی در برابر «رفتار تهدیدآمیز» ناتو انجام می‌شود. مسکو روز سه شنبه همچنین ایالات متحده و ناتو را به «فعالیت تحریک‌آمیز» در فضای آبی و هوایی دریای سیاه متهم کرد.
آقای کولبا همچنین در یک نشست ویدئویی با وزرای خارجه اتحادیه اروپا گفت که او «صریحاً» از همکارانش خواسته است تا دور جدید تحریم‌های علیه بخش‌های مختلف در روسیه را آغاز کنند.
وی گفت احساس نمی‌کند وزرای اتحادیه اروپا برای چنین اقدامی آماده باشند اما به آنها گفته است که تحریم‌های فردی علیه مقامات روسی کافی نیست.
به گزارش یورونیوز، رزم‌ناوها و جنگنده‌های روسیه این هفته تمرینات تهاجمی را در سواحل اوکراین انجام دادند و اگر این رفتار را با محدودیت‌های تردد دریایی و افزایش نیروها روی هم بگذاریم، نگرانی از بروز جنگی تمام عیار در این منطقه دلیل موجه‌تری پیدا می‌کند.
پرسش مهمی که تاکنون بی‌پاسخ مانده این است: آیا ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه واقعا قصد دارد دوباره به اوکراین حمله کرده و آن را به اشغال خود در آورد؟ یا این که صرفاً این نمایش قدرت را ترتیب داده تا نفس جهانیان در سینه حبس شود؟
البته روسیه قبلاً نظیر چنین کاری را انجام داده است. این کشور در سال ۲۰۱۴ کریمه را تصرف کرد و در همان سال منطقه دونباس را به جدایی‌طلبان مورد حمایت خود سپرد. اوکراین و روسیه از آن زمان درگیر کشمکشی مسلحانه در امتداد مرز شده‌اند. با این حال در صورت حمله روسیه به قلب اوکراین، به معنی گسترش دامنه جنگ در خش وسیعی از شرق اروپا خواهد بود.
یک مقام اطلاعاتی آمریکا در حوزه بالتیک که مأمور نظارت دقیق بر تهاجم روسیه است در این زمینه به رسانه آمریکایی بیزنس اینسایدر گفت: «منطقی نیست که پوتین در حال حاضر به اوکراین حمله کند، اما او به وضوح قصد دارد همه را به این باور برساند که در آستانه حمله به اوکراین است.»
به گفته این مقام اطلاعاتی که نامش فاش نشده، به نظر می‌رسد یگان‌های شرکت‌کننده در رزمایش روسیه به طور ویژه برای توانایی‌های تهاجمی‌شان انتخاب شده‌اند و میزان تدارکات و پشتیبانی روزافزون در پشت جبهه، دلیل دیگری برای نگرانی است.
روسیه بارها و بارها به اقدامات اخیر دولت اوکراین در بستن شبکه‌های تلویزیونی طرفدار روسیه و تحریم الیگارشی نزدیک به پوتین انتقاد و ادعا کرده است که این مراحل بخشی از طرح اوکراین و آمریکا برای شکستن مقاومت در جمهوری‌های جدا شده طرفدار روسیه است.
روسیه دوشنبه شب با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که آزادی حرکت کشتی‌های نظامی خارجی در دریای سیاه و دریای آزوف را محدود می‌کند، بیانیه‌ای که محکومیت فوری وزارت خارجه ایالات متحده را به همراه داشت. آمریکا در واکنش به این بیانیه هشدار داد که این اقدام به معنای تهدید یک متحد آمریکا به محاصره دریایی است.
روس‌ها با محدود کردن دسترسی‌های آبی در این منطقه تقریباً دسترسی به یک چهارم دریای سیاه را ممنوع کرده‌اند و بسیاری از کارشناسان می‌گویند این امر نقض آشکار قانون بین‌المللی دریایی است.
وزارت دفاع اوکراین با انتشار یادداشتی گفته است که احتمالا روسیه با حمله خود قصد دارد ذهن‌ها را از انتخابات آینده اوکراین منحرف کرده یا اوکراین را تهدید و مجبور کند که برخی سیاست‌های ضدروسی خودش را تغییر بدهد. با این حال یک مقام اطلاعات نظامی در مقر ناتو در بروکسل، نسبت به ناتوانی در نیت‌خوانی مسکو بر اثر قطع ارتباط میان غرب و پوتین هشدار داد.
این مقام که نامی از او برده نشده به بیزنس اینسایدر گفت: «پوتین یقین دارد توطئه‌ای برای شکستن نفوذ روسیه در جاهایی مانند اوکراین، گرجستان، لهستان و غیره وجود دارد. همه می‌گویند باور نمی‌کنند پوتین به اوکراین حمله کند و راستش من هم باور نمی‌کنم. اما همیشه این ترس هم هست که نکند ما دچار سوءبرداشت درباره نیت او هستیم و او ماجرا را واقعا به گونه دیگری می‌بیند.»
به هر روی آن چه به نظر می رسد، آن است که روسیه در حال آماده‌سازی نیروهایش برای رویارویی در مرز اوکراین است، اما مشخص نیست که آیا پوتین واقعا قصد جنگ با همسایه‌اش را دارد یا نه. چیزی که محرز است آن است که پوتین حتی اگر واقعا قصد حمله به اوکراین نداشته باشد، قطعا دوست دارد که دنیا چنین فکر کند.
