ترکیه از جنگ ارمنستان و جمهوری آذربایجان چه به دست می آورد؟

به گزارش جماران، وب سایت آمریکایی اوراسیا نت در گزارشی نوشت: با توجه به اینکه اقتصاد ترکیه از بحرانی وارد بحران دیگر می شود، به نظر می رسد آنکارا در حال تجدید نظر در تلاش های بی نتیجه قبلی خود برای دستیابی به جایگاهی در ابتکار عمل چینی «یک کمربند، یک راه» است. جمهوری آذربایجان یکی از مهم ترین ها مهره ها در برنامه ها ترکیه است.

در سال 2015، ترکیه خود را به عنوان نقطه آغاز یک «کریدور میانی» - که از طریق قفقاز و آسیای میانه گسترش می یابد - در «یک کمربند، یک راه چین» پیشنهاد کرد و آن را سریع ترین مسیر بین چین و اروپا دانست. ترکیه با آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان برای تسهیل مسیرهای دریای ماورای خزر همکاری کرد و راه آهن باکو- تفلیس-کارس را در سراسر قفقاز در سال 2017 افتتاح کرد.

به غیر از این، چیز کمی برای نشان دادن این کریدور میانی وجود دارد. در حقیقت به گفته گروه نظارت جهانی تجارت Global Trade Alert، طی سه سال گذشته، ترکیه تعرفه گمرکی و سهمیه واردات را افزایش داده است و بیش از هر کشور دیگر به چین ضربه وارد کرده است. در نتیجه، تعجبی ندارد که حجم تجارت بین دو کشور کاهش یافته است.

نقش تعیین کننده ترکیه در جنگ آذربایجان در سال گذشته علیه ارمنستان می تواند روح تازه ای به  کریدور میانی ببخشد. برای اولین بار ترکیه خود را به عنوان یک قدرت نظامی در فضای پس از اتحاد شوروی اعلام کرد و سفر «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه به آسیای میانه در این ماه به نظر می رسد «یک مانور پیروزی» باشد.

اما سخت ترین کار برای آنکارا حرکت از گفتار به عمل است.

به دنبال عقد توافق آتش بس در قره باغ در نوامبر سال گذشته، ترکیه قرارداد تجاری جدیدی را با آذربایجان امضا کرد. این سند که تنها «توافقنامه تجاری ترجیحی» بود، در حقیقت فقط تأیید می کند که ترکیه به آذربایجان عنوان «مطلوب ترین کشور» را اعطا کرده است. این توافق نامه فقط 30 قلم از بیش از 5000 قلم کالای صادراتی را شامل می شود. خوش بینان آن را منادی افزایش همکاری دانستند، اما سهمیه در تجارت دوجانبه حداقل خواهد بود.

در دسامبر سال گذشته توافق نامه ای در مورد عبور از مرز بدون نیاز به پاسپورت امضا شد. این توافق نامه می تواند تجارت دوجانبه را تحریک کند زیرا ایجاد و توسعه روابط میان مردم را تسهیل می نماید.

منافع آنکارا به شرق نیز بیشتر گسترش می یابد. مقامات ترکیه امیدوارند که از توافق نامه ای که در ماه ژانویه بین آذربایجان و ترکمنستان در مورد توسعه مشترک میدان گازی «دوستلوق» در دریای خزر امضا شد، بهره مند شوند. گاز باید از طریق گرجستان و ترکیه به اروپا برسد. در همین رابطه، در تاریخ 23 فوریه، جلسه سه جانبه با وزرای خارجه آذربایجان و ترکمنستان در ترکیه برگزار شد.

در 4 مارس، یک نشست مجازی سازمان همکاری اقتصادی - اکو، که در سال 1985 برای تسهیل تجارت بین ترکیه، ایران و پاکستان تاسیس شد، تشکیل گردید. در این جلسه، آنکارا به برنامه های دیرینه خود بازگشت: اردوغان گفت که از اواخر دهه 1990، زمانی که اکو فعالیت های خود را به جمهوری های شوروی با جمعیت عمدتا مسلمان گسترش داد، این سازمان در دستیابی به نتایج قابل توجهی ناکام ماند و خواستار افزایش دو برابری تجارت تا سال 2025 شد.

اما در مورد گسترش نفوذ ترکیه در شرق دریای خزر، همه چیز معمولاً از یک سناریو پیروی می کند - صحبت های زیاد و نتیجه ای نامشخص. ترکیه پس از فروپاشی اتحاد  شوروی یکی از اولین کشورهایی بود که استقلال جمهوری های تازه تاسیس ترک را به رسمیت شناخت. در سال 1991 ، به منظور گسترش روابط فرهنگی و اقتصادی ، آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه و در سال 2009 ، شورای ترک تاسیس شدند. اما تاکنون ترکیه نتوانسته است هیچ برنامه بلند مدت عملی را پیشنهاد دهد و همچنان در سایه روسیه باقی مانده است. استثناء - شرکتهای ساختمانی ترکیه هستند که به طور فعال در منطقه کار می کنند و چند مدرسه برای بخش کوچکی از نخبگان هستند. در حالی که ترکیه در حال گفتگو بود، چین به عنوان یک نیروی برتر اقتصادی در آسیای مرکزی ظاهر شد و اکنون حتی در قفقاز پا گذاشته است.

با وجود سرمایه گذاری چین در بخش های صنعت ، انرژی ، حمل و نقل و ارتباطات از راه دور در ترکیه (در پایان سال 2019، اولین قطار از چین وارد آنکارا شد)، هنوز هیچ پروژه بزرگی پیش بینی نشده است. مذاکرات ناموفق برای مدرن سازی شبکه ریلی ترکیه در حال انجام است. مذاکرات در مورد نیروگاه سوم هسته ای به چیزی منجر نشد. همانطور که استاد سلچوک چولاک اوغلو از مرکز ترکیه برای مطالعات آسیا و اقیانوسیه در آنکارا در ماه جاری نوشت، آنکارا جرات ندارت قراردادهای سودآور به شرکتهای چینی ارائه دهد زیرا  آنها را رقیب خود می داند. اما یک دلیل سنگین برای نزدیک شدن وجود دارد وآن  - تقابل رو به رشد ترکیه و چین با غرب است.

تغییر رهنمودهای اخلاقی

در ژوئیه 2009، مدت ها قبل از آنکه کشورهای غربی اقدامات در استان سین کیانگ در غرب چین را جنایت بخوانند، اردوغان گفت: «آنچه در چین اتفاق می افتد چیزی جز نسل کشی نیست. ما باید چیزها را به نام خودشان معرفی کنیم.» از آن زمان تا کنون، مقامات چینی  آزار و اذیت مسلمانان را فقط شدت بخشیده اند. با این وجود، اردوغان به طور ناگهانی سخنان خود را تغییر داد. در ماه مه 2019 ، پارلمان ترکیه توافق نامه استرداد بین ترکیه و چین را تصویب کرد. این امر ترس در مورد اخراج مسلمانان چینی به وطن خود را افزایش داده است. و در ماه بعد، پکن یک میلیارد دلار برای ترکیه اختصاص داد. مقامات جمهوری های آسیای میانه همه چیز را درک کرده اند: از چین حمایت کنید و سرمایه گذاری دریافت می کنید. و آنها علیرغم سرکوب مسلمانان در مجاورت مرزهای شرقی خود آشکارا از پکن حمایت می کنند.

اکنون این سوال پیش می آید که آیا ترکیه از تحرک مثبتی که در روابط با آذربایجان بدست آمده است برای تحقق بحشیدن به نظریه خود در مورد یک کریدور تجاری تا چین استفاده خواهد کرد؟